Đỗ Bích Thúy là một nhà văn ghi dấu ấn trong lòng bạn đọc bằng các tác phẩm viết về dân tộc thiểu số và miền núi. Chị từ Hà Giang chuyển công tác về Hà Nội năm 2001, sau khi chị đoạt giải Nhất cuộc thi truyện ngắn của tạp chí Văn nghệ Quân đội. 22 năm sống và làm việc tại Hà Nội, chị đã in 23 cuốn sách. Chị nói, đó là một nỗ lực hết sức để đạt được "chỉ tiêu" do bản thân tự đặt ra: Mỗi năm 1 cuốn sách.
Than đỏ dưới tro tàn (NXB Hội Nhà văn và Liên Việt Books) là tập tản văn thứ 5 và là cuốn sách thứ 23 của Đỗ Bích Thúy. Đây được xem như phần nối dài của cuốn Tôi đã trở về trên núi cao - tập tản văn được nhiều bạn đọc yêu thích của chị xuất bản vào năm 2018.
Ở tập sách này, như thường thấy, Đỗ Bích Thúy vẫn dành phần lớn số trang cho các bài viết về miền núi với những ký ức trong trẻo gắn liền với cái thung lũng mà chị được sinh ra, lớn lên. Bên cạnh đó, độ chín của một người đã có hơn 30 năm cầm bút, đi nhiều và luôn chăm chú quan sát cuộc sống, đã khiến cho tản văn của chị đằm sâu hơn, day dứt hơn, nhiều chiêm nghiệm hơn.
Đỗ Bích Thúy cho biết: dù đã rời xa quê hương nhiều năm, những hình ảnh về cuộc sống, con người nơi đây luôn hiện hữu trong tâm trí, khiến cô đau đáu: "Tôi sẽ không thành nhà văn, không thành một tác giả ghi dấu ấn trong lòng bạn đọc được như ngày hôm nay nếu không viết về miền núi".
Họa sĩ Lê Thiết Cương - người minh họa tác phẩm, cách viết tản văn của Đỗ Bích Thúy là "rút ruột rút gan" ra mà viết. Nhà thơ Hữu Việt nhận xét cuốn sách khiến anh nghẹt thở khi đọc nhiều đoạn miêu tả chi tiết về đời sống, tâm tư tình cảm người miền núi. Chẳng hạn, với bài Trong buổi chiều ấy tôi đã rời xa, nhà văn kể câu chuyện một cậu bé người Mông bị mẹ bắt giết thịt con gà mà mình yêu quý. Cậu bé lớn lên trong cảnh thiếu thốn, chỉ có con gà làm bạn, nhưng bà mẹ lại thấy việc con trai chơi với động vật là yếu đuối, nhu nhược.
Nhà văn Trung Trung Đỉnh nói qua những trang viết của Đỗ Bích Thúy, ông thèm khát trải nghiệm một Tây Bắc nguyên sơ, giàu bản sắc văn hóa. Ông nhận định sau Nguyên Ngọc, Đỗ Bích Thúy là người viết đề tài vùng cao hay và sinh động nhất.
Trong cuốn sách Than đỏ dưới tro tàn của Đỗ Bích Thúy có 15 bức minh họa của họa sĩ Lê Thiết Cương. Một số bức được in trên giấy dó, kèm theo một tấm postcard được thiết kế rất tinh tế với dòng chữ: "Sách của bạn, lòng biết ơn của tôi". Đó là lời tri ân mà Đỗ Bích Thúy muốn gửi tới bạn đọc, những người đã lặng lẽ âm thầm đồng hành cùng chị trong suốt những năm tháng qua.
Trạm đọc tổng hợp
