Thật khó để khiến những kiến thức y học trở nên hấp dẫn, thu hút được sự chú ý của người đọc. James Hamblin đã lựa chọn cách mở đầu vấn đề bằng những câu chuyện thực tế trong quá trình khám và chữa bệnh: sự thật về một bệnh nhân phải tự khóa mình vào giường để ngăn những cơn gãi ác liệt, về một cô gái với hành động kỳ cục cởi áo khoác phơi bày ngực của mình trong tòa xử án,... Những mẩu chuyện mà có lẽ trong thời đại bùng nổ thông tin, chúng ta đã đọc được đâu đó. Nhưng qua đôi mắt hiển vi tinh tường của một y sĩ, tất cả bao chứa những vấn đề lớn lao liên quan đến cơ thể và sự tồn tại con người.
Một thế giới y học được mở ra với vô vàn kiến thức và những kinh nghiệm thực tế. Đó sẽ là những gì được khẳng định chắc chắn trong giá trị nội dung mà cuốn sách mang đến. James Hamblin với lối viết cẩn trọng, uyên sâu nhưng cũng không kém phần châm biếm, hóm hỉnh, đã thành công trong việc truyền tải một hàm lượng lớn tri thức đến người đọc theo cách ấn tượng và độc đáo nhất có thể. Nguyên tắc quan trọng khi chăm sóc và bảo vệ cơ thể, đó là phải nắm được chức năng sinh học của nó. Điều này được hình dung như nền móng ban đầu để gây dựng nên cấu trúc hoàn chỉnh cơ thể người. Một thế giới sống liên kết chặt chẽ được tổng hòa đầy đủ bên trong cuốn sách: đi từ diện mạo bên ngoài đến các cơ quan cảm giác, cơ quan nuôi dưỡng, những bộ phận đảm bảo nước và cuối cùng là các bộ phận sinh dục. James Hamblin đã kịch liệt phân tích và châm biếm sâu sắc một thực tế đáng lo ngại, đó là sự lan truyền mạnh mẽ những “trò giễu cợt về kiến thức”, xuất phát từ các chiêu trò truyền thông, marketing quá mức trong ngành công nghiệp dược phẩm. Các bài viết cũng là cách James Hamblin đập tan những hệ lụy kiến thức sai lầm xuất phát từ tâm lý tiếp nhận dễ dãi của số đông bấy lâu nay, như: Có thể ngừng đeo kính nếu ăn đủ cà rốt cũng như bổ sung đủ lượng vitamin A không? Thực sự uống vitamin C có thể sẽ ngăn ngừa được cảm cúm không?...
Lắng nghe cơ thể được bắt đầu từ chính những mô tế bào nhỏ bé cấu trúc nên cơ thể người. Mỗi cơn đau trong cơ thể, mỗi trạng thái cảm xúc và cảm giác đều có cơ chế vận hành và một đời sống bên trong nó. Con người không còn phân ra làm phần Con và phần Người riêng lẻ, một bên thể xác và một bên tinh thần nữa, mà tất cả đều có mối dây liên đới, gắn kết chặt chẽ với nhau. Lắng nghe cơ thể chính là nhìn về sự sống bên trong theo cách trần trụi nhất có thể, cân bằng giá trị bản thân bằng cách chấp nhận và kiểm soát sự sống hiện tại.
Việc tìm hiểu đầy đủ các bộ phận chức năng bên trong con người để ta thấy được bản chất cơ thể vốn dĩ không hoàn chỉnh, với đời sống của hàng tỷ tỷ vi khuẩn xen lẫn ADN. Sự sống loài người đã ẩn chứa trong đó nguyên lý của tự hủy diệt. Khối óc hài hước và đầy thông minh giúp tác giả nhìn tường tận sâu vào bản thể bên trong mỗi hoạt động, để từ đó đúc kết nên những hàm ngôn không thể ấn tượng hơn: “Hình xăm thể hiện sự thách thức và tính cá nhân những bản chất cũng là sự đầu hàng”, “Gãi là một trong số ít những trường hợp mà chúng ta tự gây thương tích cho bản thân và thấy dễ chịu”,...
Trong xã hội hiện đại, chúng ta không ngần ngại khi cho rằng cơ thể người đang dần hợp nhất với công nghệ. Quả thật vậy! Vai trò của một cây bút tạp chí truyền động lực khả năng để James Hamblin có thể đón tắt đi đầu những xu hướng, quan niệm mới mẻ liên quan đến y học, trong đó sự can thiệp của công nghệ là sâu sắc và đáng kể nhất. Nếu như trước đây, những chi tiết huyền ảo như thuốc cải tử hoàn sinh, thuật biến người hay cả các nhân vật huyền thoại như siêu nhân, rô-bốt,... chỉ xuất hiện trong thần thoại huyễn tưởng, thì những sáng chế mới mẻ của công nghệ hiện đại nắm chắc khả năng biến mọi thứ trở thành hiện thực. Con người đang tự chủ động quyết định sự tồn tại của mình: sử dụng các liệu pháp y khoa hiện đại cứu cơ thể qua khỏi cơn thập tử nhất sinh, phẫu thuật thẩm mỹ thay đổi diện mạo bên ngoài,... Những kính áp tròng, điện thoại thông minh, dần dần gắn bó như những bộ phận cơ thể không thể tách rời.
Cơ thể người chịu tác động trong mối quan hệ xã hội quần sinh. “Bộ phận cơ thể có ý nghĩa chỉ trong tổng thể một con người, con người chỉ có ý nghĩa trong cộng đồng”. Những tìm hiểu đi từ giới hạn phạm trù cơ thể người, mở rộng đến các phạm trù xã hội, triết lý nhân sinh. Bản thân chúng ta đã đôi lần tự trách cuộc đời này đối xử với mình không công bằng: khi sắc đẹp không được ai đón nhận, khi bản thân mắc phải những khiếm khuyết dị tật bẩm sinh, những chứng bệnh không báo trước tương lai,... Chúng ta mãi than phiền về sự hạn hữu, yếu kém của cuộc đời mình khi đem so với người khác. Số mệnh mà ta vẫn hay gọi tên, phải chăng chính là xã hội này, chính là tâm thái nặng nề của mỗi cá nhân khi đón nhận sự đánh giá và phán xét theo quy chuẩn bên ngoài. Từ đó, dẫn đến cách chúng ta phủ nhận giá trị tồn tại của bản thân, đẩy mọi thứ lao vào vòng quẩn quanh bi kịch. Phong trào núm vú được tác giả nhắc đến trong cuốn sách như biểu hiện của một sự vùng dậy mạnh mẽ, đòi lại công bằng chính đáng cho giá trị tồn tại loài người.
Sự thật, ý nghĩa cuộc sống này phải chăng thu gọn lại trong thái độ trân trọng của bản thân đối với tự do cá nhân và những gì mà ta để lại cho mai sau?
Bạn có thể hạnh phúc hơn. Bạn còn sống.
Một câu nói trích dẫn từ Lắng nghe cơ thể mà người viết muốn đưa vào đây để khép lại bài viết. Sự sống thật đơn giản nhưng tại sao con người luôn muốn phức tạp lấy nó. Nếu tiếng cười và tình yêu thương thực sự là những viên thuốc có sẵn, vậy tại sao chúng ta không lựa chọn nó, để từng ngày từng ngày bù đắp vào thế giới sống luôn đầy những khiếm khuyết này.
Hồ Sương
