Ý tưởng cho rằng một trật tự mới có thể sinh ra từ đống tro tàn của một nền văn minh sụp đổ đã không còn là một ý kiến mới mẻ. Điều mới mẻ thật sự lại là người ta cố ý phá hoại nền kinh tế của các xã hội không vững bền để có thể cơ cấu lại chúng hoàn toàn.
Lấy cảm hứng từ liệu pháp gây sốc, một nhóm các nhà kinh tế có tiếng nói - đứng đầu là Milton Friedman và các đồng nghiệp của ông tại Trường Kinh tế Chicago - được thành lập và sử dụng liệu pháp sốc kinh tế để ban hành những cải cách tồi tệ.
Nhóm The Chicago Boys của Milton hoạt động theo châm ngôn rằng chính phủ có khả năng điều chỉnh tốt nhất, là chính phủ ít điều chỉnh nhất. Và câu châm ngôn này, tất nhiên, có thể dễ dàng áp dụng cho thị trường.
The Chicago Boys tin tưởng vào chủ nghĩa tư bản toàn diện của thị trường tự do, hoặc ít nhất tin là họ có thể xây dựng được một hệ thống mà càng gần giống như vậy càng tốt. Họ cũng tin rằng thị trường tự do sẽ là chất xúc tác cho sự dân chủ, ổn định và hòa bình.
Tuy nhiên, họ nhận ra rằng để khiến xã hội thực hiện những cải cách thị trường là một vấn đề nan giải bởi vì hầu hết mọi người sẽ không muốn mất đặc quyền kinh tế, chẳng hạn như được công đoàn bảo vệ và được phúc lợi an sinh xã hội.
Giải pháp của họ? Liệu pháp sốc kinh tế!
Họ chờ đợi những cơ hội như các cuộc khủng hoảng kinh tế hoặc bất kỳ cuộc khủng hoảng lớn nào và sau đó sử dụng các cú sốc gây nhiễu loạn để buộc chính phủ phải thông qua các chính sách cải cách sâu rộng để định hình lại chính sách kinh tế.
Sau đó, các The Chicago Boys đảm bảo rằng họ luôn luôn trong tư thế sẵn sàng để tận dụng lợi thế của những cú sốc đột ngột, và nhận ra rằng cách tốt nhất là thay đổi suy nghĩ của các nhà kinh tế học giống như suy nghĩ của họ, càng nhiều càng tốt.
Một cách đã được sử dụng là thực hiện các chương trình giao lưu giữa các trường khu vực Mỹ Latinh và Đại học Chicago. Những con người với kiến thức mới sau đó sẽ trở về Mỹ Latin, rao giảng những kỳ quan của chủ nghĩa tư bản thị trường tự do và mọi việc sẽ trở nên dễ dàng hơn để thúc đẩy cải cách nếu một cú sốc xảy ra.
Kim chỉ nam cho hành động của The Chicago Boys là niềm tin rằng nếu các chính sách tự do đã được ban hành nhanh chóng và dứt khoát đến một mức độ nào đó, có thể sẽ không có cách nào để chống lại chúng.