Chắc hẳn bạn còn nhớ cơn khủng khoảng kinh thế quét qua toàn cầu vào năm 2008. Hẳn bạn cũng nhớ rằng các tháng ngay sau, học giả kinh tế – ngoại trừ ngành ngân hàng- là một nghề ít được tin tưởng nhất trên thế giới. Tuy rằng phản ứng dữ dội này có phần bất công với các nhà kinh tế học, nó hoàn toàn có thể hiểu được khi họ đã có thái độ cao ngạo trong các năm trước đó. Đơn giản là họ đã tự cao thái quá.
Một dấu hiệu cho thấy sự tự cao của họ chính là niềm tin rằng chỉ có họ có thể hiểu được sự phức tạp của các thuyết kinh tế. Từ đó dẫn đến việc họ bãi bỏ bất cứ ý kiến nào phê bình phương pháp của họ, họ cho rằng các phê bình này quá đơn giản.
Thực tế là 95% nền tảng của kinh tế học đều là kiến thức cơ sở chứ không hề phức tạp như ta vẫ tưởng.
Cũng giống như khi bạn đến một nhà hàng, bạn không cần phải là một chuyên gia dịch tễ học để biết tiêu chuẩn vệ sinh. Kinh tế học cũng vậy, ai cũng hiểu được những nguyên tắc cơ bản. Suy cho cùng, bạn chẳng cần phải trở thành thống đốc ngân hàng nhà nước mới biết rằng không nên đem hết tiền đi đầu tư mạo hiểm.
Sự cao ngạo này cũng dẫn đến việc các thuyết kinh tế mới bị gạt ra khỏi hệ thống đào tạo chính thống.
Trong vài thập kỷ qua, lý thuyết thị trường tự do tân cổ điển thống trị ngành kinh tế học.Thuyết này giả định rằng mỗi cá nhân trong xã hội đóng vai trò như một tác nhân ích kỷ và lý trí, họ luôn đưa ra các quyết định kinh tế dựa trên việc tính toán lợi nhuận cho bản thân. Ngành nghề kinh tế đã coi lý thuyết này gần như là một môn khoa học tự nhiên. Từ đó, họ tập trung vào quy phạm lý thuyết hơn là ứng dụng thực tiễn của lý thuyết này.
Trên thực tế, kinh tế học không phải là một bộ môn khoa học tự nhiên khách quan (giống như vật lý) mà là một bộ môn khoa học xã hội. Điều này có nghĩa là có nhiều lý thuyết tương đương hoặc có khả năng thay thế hoàn toàn thuyết thị trường tự do. Trong chương tiếp theo, chúng ta sẽ khám phá sâu hơn về những khiếm khuyết của thuyết thị trường tự do.