Chúng ta thường hành động lý trí hay là phi lý trí? Dường như chẳng mấy ai đặt nặng việc hành động lý trí hay phi lý trí trong cuộc sống hằng ngày, bởi nhiều người cho rằng những hành động đó không làm ảnh hưởng đến những quyết định quan trọng của cuộc đời họ. Nhưng sự thật là những hành động thường ngày của chúng ta rất phi lý trí hơn chúng ta tưởng, thậm chí phi lý trí có hệ thống. Điều đó cũng có thể dẫn đến những quyết định không được khôn ngoan cho lắm
Giả dụ, bạn có hai việc cần phải làm: mua một cây bút mới và mua một bộ com-lê để đi làm. Đầu tiên bạn vào một cửa hàng văn phòng phẩm và mua một cây bút với giá 25 đô-la, nhưng bạn chợt nhớ ra có một cửa hàng cách đây 15 phút đi bộ cũng bán chiếc bút này chỉ với giá 18 đô-la. Bạn sẽ làm gì? Đa số người nghe khi được hỏi câu này đều lựa chọn đi bộ để tiết kiệm 7 đô-la. Tiếp theo bạn đến một cửa hàng để mua bộ com-lê với giá bán 455 đô-la. Nhưng có một vị khách khác mách bạn rằng anh ta thấy một bộ com-lê giống y hệt bộ này được bán ở cửa hàng cách đây 15 phút đi bộ chỉ với giá 448 đô-la, liệu bạn có chọn đi bộ để tiết kiệm 7 đô-la nữa hay không? Trong trường hợp này thì hầu hết mọi người đều nói rằng họ sẽ không đi.
Tại sao lại như vậy trong khi cả hai tình huống trên đều tiết kiệm đc 7 đô-la như nhau? Những hành vi này tưởng chừng ngẫu nhiên nhưng thật ra không hề vô lý. Đây chính là vấn đề của tính tương đối. Chúng ta thường xem xét quyết định của mình trong mối tương quan và sự so sánh với một phương án khác. Nếu tính toán có lý trí chắc chắn chúng ta đã có 2 cách xử lý như nhau. Nhưng thực tế chúng ta thường có những hành vi trái ngược nhau.
Đây chỉ là một trong số những ví dụ minh chứng cho hành động phi lý trí của con người. Cuốn sách Phi lý trí của Dan Ariely đã phân tích về những hành động này và phân tích các yếu tố có khả năng tác động khiến con người không hành động theo lý trí. Hơn thế nữa, tác giả Dan Ariely còn chỉ ra rằng con người còn hành động phi lý “mang tính hệ thống và có thể dự đoán trước”. Sâu xa hơn, tác giả còn băn khoăn rằng: “Liêu các chúng ra lựa chọn sự nghiệp, người bạn đời, quần áo và kiểu tóc cho mình có phải là những quyết định thông minh hay không? Hay chúng chỉ là những dấu ấn đầu tiên có phần ngẫu nhiên và lộn xộn?”
Hãy tìm đọc ngay cuốn sách Phi lý trí của Dan Ariely để hiểu và suy nghĩ kĩ hơn về tất cả những hành vi, sai lầm trong cuộc đời của mình. Từ đó có thể sống hợp lý và tốt đẹp hơn. Cuốn sách Best-seller của New York Times này chắc chắn sẽ không làm bạn thất vọng và sẽ giúp thay đổi nhận thức, tương tác của chúng ta đối với thế giới.
