Trong bài viết này, Trạm đọc sẽ cung cấp cho các bạn những thông tin quan trọng nhất về Giải Sách Hay (tên gọi trước đây là Giải thưởng Sách Hay)- một trong những giải thưởng uy tín nhất trong ngành sách hiện nay
Giải Sách Hay là gì?
Giải Sách Hay là một giải thưởng thường niên về sách do Dự án Khuyến đọc Sách Hay (được các trí thức tâm huyết sáng lập kể từ 2007) và Viện Giáo Dục IRED (một viện giáo dục độc lập) đồng tổ chức từ năm 2011. Đây là giải thưởng “dân lập” đầu tiên về sách của Việt Nam và cũng là giải thưởng về sách có quy mô rộng rãi bậc nhất hiện nay do học giả (tính chuyên gia) và độc giả (tính đại chúng) bình chọn.
Giải Sách Hay với sứ mệnh là góp phần nâng cao dân trí và khai minh xã hội thông qua các hoạt động đa dạng liên quan đến sách hay.
Mục đích mà Giải Sách Hay là giúp lựa chọn sách hay, quảng bá sách hay và lan tỏa tri thức từ những cuốn sách hay, từ đó gợi mởi những xu hướng đọc sách, viết sách, dịch sách, làm sách tiến bộ sách. Ngoài ra, Giải Sách Hay còn tôn vinh các tổ chức, cá nhân đã tạo nên những cuốn sách giá trị đó.
Tiêu chí xét duyệt Giải Sách Hay
Việc xét duyệt Giải Sách Hay sẽ được thực hiện theo đúng tinh thần giải thưởng, tiêu chí xét giải và nhưng quy định có trong Điều lệ Giải thưởng. Tiêu chí xét duyệt giả của từng hạng mục giải thưởng cụ thể như sau:
Quy trình xét giải
Quy trình xét Giải Sách Hay gồm 3 vòng xét tuyển: Vòng đề cử, Vòng sơ khảo, Vòng chung khảo.
(1)Vòng Đề cử
Thông qua hình thức là website www.SachHay.org để nhận đề cử trực tuyến cho giải Sách Hay từ các thành viên của Hội đồng sáng lập Dự án Khuyến đọc Sách Hay, thành viên Hội đồng Xét giải và Hội đồng Trao giải của năm đó, các tri thức, học giả, nhân sỹ, chuyên gia, nhà giáo, nhà báo… có uy tín, có tâm huyết với sự nghiệp phát triển nền tri thức, văn hóa, khoa học và giáo dục của nước nhà; Các cá nhân là những người điều hành các trang tin, mạng xã hội, cộng đồng về sách; Các độc giả mê sách; Những người am hiểu về sách; Các đối tượng khác.
BTK chịu trách nhiệm sàng lọc và tổng hợp sách đề cử từ các nguồn (trong đó bao gồm cả đề cử từ các Thành viên Hội đồng Trao giải và Hội đồng Xét giải), từ đó hình thành một “Danh sách đề cử” gồm tối đa 15 tựa/cuốn/bộ sách cho mỗi thể loại (tức là, tối đa 30 tựa cho mỗi hạng mục). Việc hình thành “Danh sách đề cử” này được căn cứ trên tiêu chí xét giải và theo các quy định tại bản Điều lệ này.
(2) Vòng Sơ khảo
Nhằm chọn ra một danh sách ngắn để phục vụ cho vòng xét tuyển chung khảo. Vòng Sơ khảo đề ra những nguyên tắc lựa chọn và xếp hạng vòng Sơ khảo đó là:
Trong mỗi thể loại (sách dịch và sách viết), mỗi thành viên Hội đồng Xét giải sẽ chọn ra một danh sách gồm tối đa 10 tựa/cuốn/bộ sách mà mình biết và cho là xứng đáng nhất để đi vào vòng Chung khảo và xếp hạng lần lượt từng tựa/cuốn/bộ sách theo thứ tự từ 1 đến 10 (tức là, theo thứ tự từ cuốn “xứng đáng nhất để vào chung khảo” đến cuốn “ít xứng đáng nhất để vào chung khảo”).
Thành viên Hội đồng Xét giải nên đưa ra càng nhiều lựa chọn thì càng tốt (nhưng tối đa là 10 cuốn) rồi xếp hạng những lựa chọn đó. Khi xếp hạng theo thứ tự từ cao đến thấp thì cuốn xứng đáng nhất (trong số các sách đề cử) phải xếp hạng nhất, rồi tiếp đó là các thứ hạng tiếp theo (2, 3, 4…). Có thể xếp hai hay nhiều sách đồng hạng với nhau, nhưng cuốn ở hạng tiếp theo sẽ phải xếp nhảy hạng. Tuy nhiên, nếu như không có “đồng hạng” thì không được xếp nhảy hạng. Những cuốn sách có vị trí chung cuộc từ 01 đến 05 (được gọi là “Danh sách sơ khảo”) sẽ được chọn để đi tiếp vào Vòng Chung khảo. Ví dụ tham khảo về cách xếp hạng, cách quy điểm và cách xác định vị trí chung cuộc
(3) Vòng Chung khảo
Trong mỗi thể loại (sách dịch và sách viết), mỗi thành viên Hội đồng Xét giải sẽ xếp hạng các sách trong “Danh sách sơ khảo” lần lượt từng tựa/cuốn/bộ sách theo thứ tự từ 1 đến 5 (tức là, theo thứ tự từ cuốn “xứng đáng nhất để trao giải” đến cuốn “ít xứng đáng nhất để trao giải”). Việc xếp hạng, quy điểm và xác định vị trí chung cuộc của Vòng Chung khảo sẽ được tiến hành theo nguyên tắc và quy định tương tự như ở vòng Sơ khảo.
Ngoài ra, có một số quy định bổ sung của Vòng Chung khảo như sau: Trong trường hợp thành viên Hội đồng Xét giải không xếp hạng đầy đủ các sách trong “Danh sách sơ khảo” thì những cuốn không được xếp hạng sẽ mặc nhiên được xếp ở vị trí tiếp theo và đồng hạng. Điểm chung cuộc của mỗi cuốn sách là tổng số điểm từ các thành viên Hội đồng Xét giải chấm cho cuốn sách đó. Cuốn sách được đề nghị trao giải phải là cuốn sách có điểm trung bình chung cuộc cao nhất và điểm trung bình chung cuộc của cuốn sách đó phải trên 6,5 điểm.
Trường hợp một thể loại (thuộc một hạng mục nào đó) không có cuốn sách nào đủ hai điều kiện đoạt giải nói trên thì Hội đồng Trao giải sẽ không trao giải cho thể loại đó (tức bỏ trống giải của thể loại đó).
Trường hợp, có nhiều hơn 01 (một) cuốn sách đủ điều kiện nhận giải (vì đồng hạng nhất và đều trên 6,5 điểm) thì việc trao giải cho cuốn sách nào sẽ do Hội đồng Trao giải quyết định.
Trong trường hợp cuốn sách được đề nghị trao giải có nhiều hơn 1 (một) phiên bản (sách gốc hay sách tái bản, bản dịch lần thứ 1 hay lần thứ n) thì Hội đồng Xét giải có trách nhiệm chọn lựa và đề cử phiên bản xứng đáng nhất lên Hội đồng Xét giải và Hội đồng Trao giải để xem xét và quyết định có trao giải hay không, từ đó chọn đúng dịch giả/ đơn vị xuất bản/ năm xuất bản nào xứng đáng được chọn nhất.
Kết quả chung cuộc ở vòng Chung khảo là căn cứ để Hội đồng Trao giải và Ban tổ chức ra quyết định công bố và trao giải. - Nếu ở một thể loại của một hạng mục nào đó không có tựa/cuốn/bộ sách nào đáp ứng đủ điều kiện đoạt giải thì Ban tổ chức có quyền quyết định sẽ không trao giải cho thể loại thuộc hạng mục đó.
Công bố giải thưởng
Viện IRED (Đơn vị tổ chức giải Sách Hay và cũng là đơn vị điều hành Dự án Khuyến đọc Sách Hay) và Ban thư ký có trách nhiệm tổ chức việc công bố giải Sách Hay hàng năm cho cộng đồng (bằng cách tổ chức Họp báo công bố kết quả giải Sách Hay hay bằng cách tổ chức Lễ công bố kết quả giải Sách Hay).
Ngoài ra, kết quả của Giải Sách Hay sẽ được công bố chính thức trên website riêng của Dự án Khuyến đọc Sách Hay, và công bố rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Mặc dù mục đích chính của giải Sách Hay là “lựa chọn sách hay và quảng bá sách hay”, nhưng sau khi công bố kết quả giải thưởng trên các phương tiện truyền thông đại chúng, Ban tổ chức và Hội đồng Trao giải cũng sẽ gửi đến tác giả, dịch giả và đơn vị tổ chức xuất bản có tác phẩm/dịch phẩm đoạt giải Thư chúc mừng kèm với Giấy chứng nhận sách đoạt giải của Ban tổ chức và Hội đồng Trao giải. Việc vinh danh giá trị của các cuốn sách này cũng là cách gián tiếp gửi lời cảm ơn tới các tác giả, dịch giả và đơn vị xuất bản vì đã nỗ lực để mang đến cho mọi người những cuốn sách hay.
Đọc thêm: 11 cuốn sách đạt Giải thưởng Sách hay năm 2011
Trạm Đọc (Read Station)
