Với văn phong mạch lạc, sáng sủa, cuốn sách khiến người đọc dễ cảm nhận và tiếp thu. Chắc những ai yêu thích các đề tài tôn giáo cũng đều biết dịch giả Nguyên Phong chính là người đã dịch cuốn Hành trình về phương Đông nổi tiếng của tác giả Blair T. Spalding cùng nhiều tác phẩm khác như Bên rặng Tuyết Sơn, Minh triết trong đời sống, Ngọc sáng trong hoa sen…
Cuốn sách Đường mây trên đất hoa xuyên suốt cuộc đời tu tập và hành đạo kéo dài suốt 120 năm của hòa thượng Hư Vân, không những mang giá trị cao về Phật học, mà còn có giá trị rất lớn về mặt sử liệu. Bởi cuộc đời của hòa thượng Hư Vân (1840-1959) trải dài suốt trong thời kỳ đầy biến động của lịch sử Trung Quốc, từ khi đất nước phong kiến này đang bị các đế quốc phương Tây xâu xé, đi qua năm đời vua nhà Thanh cho đến khi triều đại này kết thúc, chế độ cộng hòa được thành lập, nội chiến kéo dài, cuộc kháng chiến chống Nhật, rồi đến khi nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập (1949).
Quê tại tỉnh Phúc Kiến, vốn tục danh là Tiêu Trai, hòa thượng vốn sinh ra trong một gia đình quan lại. Được gia đình cưới cho hai người vợ, nhưng chán cuộc hôn nhân ép buộc, ngài không bao giờ gần gũi họ. Năm 19 tuổi, ngài để lại thư cho hai người vợ và bỏ nhà ra đi học đạo.
Trải qua hành trình tu tập gian khổ, mãi đến năm 56 tuổi, khi sư đang tu tại chùa Cao Mân ở Dương Châu, chuyên tâm tọa thiền, nghe tiếng chén trà rơi xuống sàn vỡ mà bỗng nhiên đốn ngộ, dứt mọi tình nghi, thân tâm thoát mê. Sư có làm bài kệ nói về sự ngộ đạo của mình.
Với uy tín và nỗ lực của mình, Hòa thượng Hư Vân là vị Thiền sư có ảnh hưởng nhất của Trung Quốc vào cuối thế kỷ 19 đến giữa thế kỷ 20 và có vai trò rất lớn đối với sự phục hưng của Thiền Tông và Phật giáo Trung Quốc thời hiện đại.
Khác với đa phần các thiền sư ra đi không để lại dấu vế, thì Hòa thượng Hư Vân đã để lại những tài liệu tu tập đáng kể, làm chứng tích cho chúng sinh đời sau noi theo gương đó mà tu hành.
Cuốn sách Đường mây trên đất hoa gồm ba phần, phần đầu do chính Hòa thượng Hư Vân kể lại cuộc đời mình để các đệ tử ghi chép; phần hai là do các đệ tử của ngài ghi lại những sự việc xảy ra sau đó; phần ba là lời giảng dạy của Hòa thượng trong hai khóa thiền thất.
Các đệ tử đời sau đã đúc kết rằng, Hòa thượng Hư Vân đã đạt được mười hạnh nghiệp quý giá trong quá trình tu hành, gồm hạnh thanh tịnh, hạnh khổ hạnh, hạnh hiếu thảo, hạnh nhẫn nhịn, hạnh thiền định, hạnh hỷ xả, hạnh từ bi, hạnh khác thường, hạnh phương tiện và hạnh vô úy.
Bất chấp những khó khăn, trở ngại, tình hình chính trị xáo trộn, ngài vẫn ung dung hoằng pháp, xây dựng lại các tu viện, chùa chiền đổ nát vì chiến tranh, góp phần chấn hưng Phật pháp, đào tạo tăng tài, xây dựng lại căn nhà pháp bền vững.
Công lao của Hòa thượng Hư Vân với Phật giáo Trung Quốc rất to lớn, khi ngài đã xây cất hàng chục cảnh chùa, trùng tu hàng trăm ngôi tháp tổ, dạy dỗ hàng nghìn tăng chúng và truyền giới cho hàng trăm nghìn người. Không chỉ đi khắp Trung Hoa hoằng dương Phật giáo mà bước chân của ngài còn sang cả Thái Lan, Tây Tạng, Ấn Độ, Nam Dương (Indonesia), Malaysia, Miến Điện (Myanmar) để làm Phật sự.
Trong suốt cuộc đời hành đạo, ngài luôn khiêm tốn, nhẫn nhục, chịu đựng mọi sự bất hạnh mà không một lời than van, ngay cả khi bị hành hạ tra tấn đến chết đi sống lại, ngài vẫn chỉ một lòng niệm Phật. Nhờ ngài mà các truyền thống tu tập cổ xưa của Trung Hoa được khôi phục. Ngài đã nối lại mạch nguồn các tông phái, phục hồi năm phái thiền Trung Quốc (Ngũ gia) và xiển dương tinh yếu của Tịnh Độ tông, đem lại sinh khí mới cho Phật giáo đất nước đông dân nhất thế giới này đúng vào thời kỳ đen tối.
Bên cạnh những hoạt động, lời nói của Hòa thượng, sách còn ghi lại những hành trạng đặc biệt của Hòa thượng Hư Vân, như khi ngài ở Thái Lan, đang giảng kinh bỗng nhập định bảy ngày, khiến cả thủ đô Bangkok xôn xao, Quốc vương và các đại quan cũng đến lễ bái. Hoặc khi ngài thuê người vận chuyển tượng Phật bằng đá qua núi, những người phu khuân vác quá mệt nhọc muốn xin thôi, ngài đã nâng được một tảng đá năng hơn cả tượng Phật lên cao, khiến họ ca tụng “lão hòa thượng chính là Phật sống” rồi bảo nhau hoàn thành việc vận chuyển chu đáo.
Đường mây trên đất hoa được dịch giả Nguyên Phong (bút danh của Giáo sư John Vu – nguyên Viện trưởng Viện Công nghệ Sinh học tại Trường Đại học Carnegie Mellon, Mỹ, một trong những nhà sáng tạo hàng đầu thế giới) dịch từ ấn bản tiếng Anh Empty Clound của Charles Luk, xuất bản năm 1959, và tham cứu thêm từ quyển Biography of Venerable Master Hsu Yun và quyển Chan & Zen Teaching Serie 1 để bổ sung. Sau đó, dịch giả Nguyên Phong đã kết hợp với bản dịch quyển Biên niên tự thuật của Hòa thượng Hư Vân từ bản chữ Hán của cư sĩ Sầm Học Lữ biên soạn, để hoàn thiện bản thảo.
Lê Tiên Long - Trạm Đọc
