Tình trạng sản xuất và tiêu thụ sách giả, sách lậu luôn là vấn đề nhức nhối, cần bị bài trừ để bảo vệ văn hoá đọc, bảo vệ bạn đọc cũng như quyền lợi của các công ty xuất bản và phát hành sách tại Việt Nam
Liên quan đến vụ việc First News - Trí Việt khởi kiện Lazada (thuộc tập đoàn Recess – Alibaba) về hành vi "Vô trách nhiệm" trong việc kiểm tra, quản lý hoặc cố tính làm ngơ để cho các gian hàng trên Lazada kinh doanh sách giả" vào tháng 09/2020, Tòa án Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã triệu tập phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và hoà giải vào lúc 14 giờ ngày 21/05/2021. Tuy nhiên, chỉ có đại diện First News có mặt tại cuộc họp còn Lazada gửi tờ trình xin vắng mặt vì lý do: nguyên đơn chưa cung cấp đủ “tài liệu và chứng cứ” cho bị đơn và do tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp nên xin tạm hoãn cho đến khi tình hình ổn định hơn.
Trước đó, đầu năm 2019, First News - Trí Việt đã nhận được hàng ngàn phản hồi về sách kém chất lượng, in mờ, bong gáy, sai sót.. bán trên các sàn thương mại điện tử. Nhiều bạn đọc mua phải những cuốn sách giả này đã mang sách đến tận First News để đổi sách thật. First News – Trí Việt đã gửi công văn cảnh báo tới sàn thương mại điện tử Lazada, Shopee và Sendo nhưng không nhận được phản hồi. Vào tháng 6-2019, First News – Trí Việt đã tổ chức cuộc họp báo tại TP. HCM chỉ đích danh ba đơn vị này có hành vi tiếp tay việc tiêu thụ sách giả trong một thời gian dài với số lượng rất lớn. Sau đó 15 ngày, First News cùng NXB Giáo dục đã tổ chức cuộc họp báo tại Hà Nội về vấn nạn tiêu thụ sách giả trên các sàn thương mại điện tử. Sau đó, First News vẫn tiếp tục gửi các công văn yêu cầu chấm dứt hành vi tiêu thụ sách giả trên các sàn thương mại điện tử. Tuy nhiên, chỉ có Shopee và Sendo có phản hồi cam kết chấm dứt việc tiêu thụ sách giả, riêng Lazada vẫn không phản hồi.
Hơn một năm tiếp theo, tình trạng tiếp tay tiêu thụ sách giả trên Lazada vẫn không chấm dứt, đồng thời còn có rất nhiều fanpage cũng bán sách giả xuất hiện ào ạt trên mạng. Thực trạng này đã đẩy First News và rất nhiều đơn vị xuất bản sách chân chính như NXB Giáo Dục, NXB Trẻ, NXB Phụ Nữ, Nhã Nam... vào tình thế ngày càng khó khăn. Trước tình hình đó, First News – Trí Việt đã đặt hàng trăm đơn hàng mua sách trên Lazada, lập hàng chục vi bằng và cùng đoàn luật sư TriLaw lập hồ sơ khởi kiện Lazada. Vào ngày 9/9/2020, First News - Trí Việt đã tổ chức cuộc họp báo về việc khởi kiện Lazada về hành vi tiếp tay buôn bán số lượng lớn sách giả ra thị trường, đặc biệt là những đầu sách đang nhận được sự quan tâm của rất nhiều bạn đọc, như Muôn kiếp nhân sinh, Đắc nhân tâm, Hạt giống tâm hồn, Vị tu sĩ bán chiếc xe Ferrari...
Cuộc chiến cam go chống sách giả tại Việt Nam
Cũng trong cuộc chiến chống sách giả, First News - Trí Việt cũng đã phối hợp cùng Phòng An ninh Chính trị Nội bộ - Công an Thành phố Hà Nội, Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông Thành phố Hà Nội bắt hơn 15 tấn sách giả tại hai kho sách lớn ở địa chỉ nhà số 3 ngõ 89, Ngô Thì Sỹ và kho thuê ở Nhà văn hóa tổ dân phố 9, thuộc phường Vạn Phúc, Hà Đông, Hà Nội.Hôm 8/1/2021, Công ty Văn hoá sáng tạo First News - Trí Việt (TP.HCM) có đơn đề nghị Công an Hà Nội khởi tố hình sự vụ việc.
Qua điều tra và khám xét, toàn bộ số tang vật bị thu giữ khoảng gần 15 tấn, với tổng cộng hơn 40.000 cuốn sách bị làm giả, thuộc hơn 50 đầu sách của nhiều đơn vị phát hành tên tuổi như First News - Trí Việt, Alphabooks, Nhã Nam… Được biết, tại thời điểm đó, bà Nguyễn Thị Khoái - chủ của hai kho sách trên - đã không xuất trình được bất kỳ loại giấy tờ nào để chứng minh cửa hàng đủ điều kiện in ấn và phát hành sách. Ngoài ra, bà Khoái cũng không chứng minh được nguồn gốc hợp pháp của số sách nói trên.
Tiếp nhận đơn của First News – Trí Việt, văn bản phản hồi của Công an Thành phố Hà Nội, do Thượng tá Ngô Xuân Hải ký, khẳng định nhận thấy hành vi kinh doanh của bà Nguyễn Thị Khoái có dấu hiệu vi phạm các quy định tại Bộ Luật Hình sự năm 2015, ngày 10/3/2021, Phòng An ninh Chính trị nội bộ - Công an Thành phố Hà Nội đã phối hợp Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông Thành phố Hà Nội chuyển toàn bộ hồ sơ, cùng tang vật tạm giữ của vụ việc trên cho Phòng An ninh điều tra – Công an Hà Nội tiếp tục điều tra làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật.
Sách giả, sách lậu luôn là vấn đề nhức nhối, cần bị bài trừ để bảo vệ văn hoá đọc, bảo vệ bạn đọc yêu sách cũng như quyền lợi của các công ty xuất bản và phát hành sách. Tuy nhiên, nhiều năm qua, vấn đề này vẫn không có dấu hiệu thuyên giảm, mà ngược lại ngày càng nghiêm trọng hơn khi nhiều đơn vị buôn bán, tàng trữ sách giả, sách lậu vẫn hoạt động trở lại ngay sau khi bị xử phạt.
Nhiều độc giả quan tâm đến vụ First News – Trí Việt khởi kiện Lazada cũng chia sẻ trên mạng xã hội rằng mong muốn các ban ngành có hướng xử lý mạnh và thích đáng, đủ để răn đe và xóa bỏ nạn buôn bán sách giả, sách lậu trên thị trường như hiện nay.
