Hạnh phúc, giống như rất nhiều cảm xúc khác, không phải là thứ chúng ta cứ cố là được, mà là thứ vốn dĩ đã trú ngụ trong cơ thể ta rồi. Khi bạn nổi đóa lên và quát mắng những đứa trẻ hàng xóm, bạn không tự ý thức về trạng thái tức giận của mình. Bạn không nghĩ đến bản thân mình, "Tôi cuối cùng có giận không? Tôi đang làm điều này phải không?”. Không, bạn đang giận cá chém thớt. Sự giận dữ trú ngụ trong cơ thể bạn, bạn chính là cơn giận dữ. Và rồi nó biến mất.

Hạnh phúc không phải là một sự chinh phục, mà nó là một tập hợp các trải nghiệm sống liên tục. Trên thực tế, khái niệm về hạnh phúc lại liên tục bị đánh tráo, bị đem ra làm “cần câu” cho quảng cáo và tiếp thị: Mua X và trở nên hạnh phúc. Học Y và đạt đến hạnh phúc. Nhưng rõ ràng là bạn không thể mua hạnh phúc và bạn không thể đạt được hạnh phúc. Hạnh phúc đơn giản chỉ là hạnh phúc, và nó sẽ hiện hữu một khi bạn tuần tự sắp xếp cuộc đời mình đúng cách.

Hạnh phúc không phải là sự vui vẻ

Khi mọi người tìm kiếm hạnh phúc, họ thực ra đang tìm kiếm niềm vui: đồ ăn ngon, một người bạn đời, nhiều thời gian xem TV, một chiếc xe mới, tụ tập với bạn bè, trở lên nổi tiếng,…

Nhưng dù niềm vui ấy thật hấp dẫn, nó vẫn không phải là hạnh phúc. Niềm vui có liên quan chặt chẽ đến cảm giác hạnh phúc, nhưng không phải là hạnh phúc. Hãy hỏi bất kỳ người nghiện ma túy nào về cách họ theo đuổi niềm vui thực chất là gì. Hãy hỏi một người đàn bà ngoại tình đã phá vỡ gia đình của mình và mất quyền nuôi con xem liệu sự vui thú cuối cùng có làm cho cô ấy hạnh phúc hay không?

Niềm vui là một vị thần giả dối. Nghiên cứu cho thấy rằng: những người tập trung năng lượng của họ vào những thú vui vật chất và hời hợt sẽ trở nên lo lắng hơn, cảm xúc không ổn định hơn và ít hạnh phúc hơn về lâu dài. Niềm vui là hình thức hời hợt nhất của sự hài lòng cuộc sống và do đó, cũng là điều dễ nhất. Niềm vui là những gì được rao rảng với ta hàng ngày và xâm chiếm đầu óc ta, là những gì chúng ta sử dụng để làm tê liệt và làm sao lãng chính mình. Nhưng niềm vui, mặc dù cần thiết, nhưng không đủ. Còn có những điều quan trọng khác nữa.

Kiếm tìm hạnh phúc không phải là hạ thấp những kì vọng

Một quan điểm khá nổi gần đây cho rằng mọi người đang trở nên không hạnh phúc bởi vì chúng ta đều tự mãn và lớn lên với ý niệm rằng mình là một bản thể độc đáo và duy nhất sẽ thay đổi thế giới. Chúng ta có Facebook để biết về cuộc sống của mọi người tuyệt vời như thế nào, nhưng không phải của chính chúng ta, vì vậy tất cả đều cảm thấy mình thật tệ hại, chán nản và tự hỏi rằng có phải cuộc đời mình đã sai ở đâu rồi không. Kì quặc là, tất cả những điều này xảy ra khi ta chỉ mới 23!

Ví dụ, một người bạn của tôi gần đây đã bắt đầu một công việc kinh doanh có tính rủi ro cao. Anh ấy dồn mọi công sức và tiền bạc vào đó nhưng cuối cùng lại thất bại. Thế nhưng ngày hôm nay, anh ấy vẫn hạnh phúc hơn bao giờ hết vì những kinh nghiệm và trải nghiệm đã có được. Sự thất bại này dạy cho anh nhiều bài học về những gì anh muốn và không muốn trong cuộc sống và cuối cùng anh đưa anh đến công việc hiện tại của anh - điều anh yêu thích. Anh có thể nhìn lại và tự hào rằng anh ấy đã cố gắng hết sức mình vì nó, nếu không, anh ấy sẽ luôn luôn dằn vặt câu hỏi “Giá như…”. Và điều đó sẽ khiến anh ấy còn khổ sở hơn bất kỳ thất bại nào.

Sự thất bại trong việc đáp ứng những kỳ vọng của chúng ta không phải là điều đối nghịch với hạnh phúc. Chính khả năng dám thất bại nhưng vẫn rút ra được kinh nghiệm và tận dụng những trải nghiệm mới là một nấc thang căn bản cho hạnh phúc.

Nếu bạn nghĩ rằng bạn sẽ kiếm được 100.000 đô và lái chiếc Porsche ngay lập tức ra khỏi trường đại học, thì tiêu chuẩn thành công của bạn thật lệch lạc và hời hợt. Bạn bối rối giữa những niềm vui của mình vì hạnh phúc, và cái thực tế đau đớn đấm vào mặt bạn sẽ là một trong những bài học hay nhất mà cuộc sống sẽ mang lại cho bạn.

Cho rằng hạnh phúc chính là “kỳ vọng thấp hơn” là một lối tư duy cực kì cũ kĩ: hạnh phúc đó bắt nguồn từ những gì ta không có. Niềm vui của cuộc sống không có mức lương 100.000 đô la. Hạnh phúc là luôn phấn đấu để đạt mức lương 100.000 đô la, và rồi lại phấn đấu lên mức lương 200.000 đô la, v.v… Tức là, hạnh phúc vốn dĩ không hề có giới hạn. 

Vì vậy, hãy nâng cao kì vọng, kéo dài quá trình, nắm trong tay một danh sách những công việc phải làm và mỉm cười với những cơ hội vô hạn bạn có thể đạt được. Thậm chí bạn có thể tạo ra những tiêu chuẩn vô lý cho bản thân và sau đó thưởng thức những thất bại không thể tránh khỏi. Học hỏi. Sống. Hãy để thế giới sụp đổ xung quanh bạn, bởi đó là điều tuyệt vời cho sự phát triển: vượt qua chính bản thân mình.

Hạnh phúc không phải là sự tích cực

Có thể bạn biết một người luôn có vẻ vô cùng hạnh phúc bất kể hoàn cảnh nào. Nhưng cẩn thận nhé, rất có thể đây thực sự là một trong những người rối loạn chức năng nhất mà bạn biết. Từ chối cảm xúc tiêu cực và cố tỏ ra tích cực sẽ dẫn đến những cảm xúc tiêu cực sâu sắc và kéo dài hơn, gây rối loạn chức năng cảm xúc.

Có một số bí quyết với cảm xúc tiêu cực như: 1) thể hiện chúng theo cách được xã hội chấp nhận và lành mạnh và 2) thể hiện chúng theo cách phù hợp với giá trị của bạn. Ví dụ đơn giản: Giá trị của tôi là theo đuổi không bạo lực. Do đó, khi tôi nổi giận với ai đó, tôi thể hiện sự giận dữ đó, nhưng tôi cũng cố để không đấm vào mặt họ. Ý tưởng kì quặc, tôi biết. (Nhưng tôi hoàn toàn sẽ ném một cái chìa khoá vào những đứa trẻ hàng xóm. Thật đấy, cứ thử mà xem).

Có rất nhiều người ngoài kia sống với tư tưởng "luôn luôn tích cực". Tốt hơn hết bạn nên tránh xa những người này ra. Nếu tiêu chuẩn hạnh phúc của bạn là bạn luôn tươi vui và tích cực, không có vấn đề gì, chỉ là bạn đã lậm quá nhiều thứ ngốc nghếch vào đầu và cần đi kiểm tra thực tế đi.

Tôi cho rằng nỗi ám ảnh về việc cần phải tích cực mới có thể hạnh phúc là bởi những thứ chúng ta vẫn tiếp cận hàng ngày: những người “có vẻ” như hạnh phúc đang mỉm cười liên tục trên TV, tạp chí, Facebook hay Instagram. Họ cố chỉ ra rằng có gì đó không đúng đang xảy ra với chúng ta, tạo cảm giác rằng bản thân chúng ta thật sự bất hạnh. Hoặc có thể đơn giản là chúng ta chỉ lười biếng, và giống như bất cứ điều gì khác, muốn kết quả mà không cần phải gắng sức.

Hạnh phúc là xây dựng bản thân

Hoàn thành cuộc chạy marathon khiến chúng ta hạnh phúc hơn là ăn bánh sô cô la. Nuôi dạy một đứa trẻ làm chúng ta hạnh phúc hơn là đánh bại một trò chơi điện tử. Bắt đầu một doanh nghiệp nhỏ với bạn bè và đấu tranh kiếm tiền khiến chúng ta hạnh phúc hơn là mua một chiếc máy tính mới.

Và điều thú vị là cả ba hoạt động trên đều cực kỳ khó khăn và đòi hỏi phải đặt ra những kỳ vọng cao và có khả năng không thể hoàn thiện nổi. Tuy nhiên, chúng là những khoảnh khắc và hoạt động có ý nghĩa nhất trong cuộc sống của chúng ta. Chúng liên quan đến đau đớn, đấu tranh, thậm chí tức giận và tuyệt vọng, nhưng một khi chúng ta đã thực hiện chúng, chúng ta nhìn lại và cảm thấy thật xúc động.

Tại sao?

Bởi vì đó là những việc này cho phép chúng ta trở thành người mà chúng ta mong ước. Đó là việc theo đuổi một “tôi” tốt đẹp hơn, giúp ta hạnh phúc, bất kể niềm vui hay đau đớn, bất kể cảm xúc tích cực hay tiêu cực. Đây là lý do tại sao một số người lại hạnh phúc trong chiến tranh và những người khác đang buồn khổ tại đám cưới. Đó là lý do tại sao một số người hào hứng làm việc và những người khác ghét các bữa tiệc. Những gì họ đang làm không giúp họ hoàn thiện bản thân và phù hợp với những đặc tính mà họ sở hữu.

Kết quả cuối cùng không định nghĩa được ta là ai và ta có hạnh phúc hay không. Không phải việc kết thúc cuộc đua marathon khiến chúng ta hạnh phúc, mà nó chứng minh rằng chúng ta đã đạt được một mục tiêu dài hạn khó khăn. Không phải việc có một đứa trẻ tuyệt vời sẽ khiến chúng ta hạnh phúc, mà điều đó cho thấy việc nuôi nấng một sinh linh thật kì diệu. Không phải uy tín và tiền bạc sẽ khiến ta hạnh phúc, mà điều đó là kết quả của quá trình vượt qua mọi chông gai và đạt được những gì bạn mong đợi.

Và đây là lý do mà việc cố gắng để được hạnh phúc chắc chắn sẽ làm cho bạn thất vọng. Bởi việc cố gắng để vui vẻ chỉ chứng minh được rằng bạn vốn không hài lòng với bản thân mình hiện tại, và những gì bạn đang có thật sự không hề phù hợp với bản thân bạn. Xét cho cùng, nếu bạn đang sống một cuôc đời phù hợp, bạn sẽ không cảm thấy cần phải cố gắng để được hạnh phúc.

Và đây là lý do tại sao hạnh phúc thật thoáng qua. Bất cứ ai đã từng một lần đặt ra mục tiêu trong cuộc sống và gắng sức đạt được nó sẽ nhận ra rằng, luôn có một lượng hạnh phúc/bất hạnh tồn tại song song, và chúng luôn ở đó, chỉ chờ bạn hành động là sẽ dần hiện ra. Bất kể bạn đang ở đâu trong cuộc sống, sẽ luôn có một điều nữa bạn cần làm để trở nên cực kỳ hạnh phúc.

Và bởi thế, một “tôi tốt đợp hơn” cũng chẳng ở đâu xa, chỉ cách chúng ta vài bước chân. Chúng ta mơ ước trở thành một nhạc sĩ và khi là một nhạc sĩ, chúng ta mơ về việc đóng phim và khi đóng phim, chúng ta mơ về việc viết kịch bản. Và điều quan trọng không phải là việc chúng ta đạt được từng thành công trong số những thành công này, mà là việc chúng ta luôn liên tục hướng tới những điều khác hơn, ngày này qua ngày khác, từng tháng, từng năm. Thời gian và cơ hội sẽ đến rồi đi, và chúng ta sẽ tiếp tục đi theo con đường lý tưởng của mình và tạo nên giá trị cuộc sống.

Và với điều đó, để chạm tay được tới hạnh phúc, có vẻ như lời khuyên tốt nhất cũng là điều đơn giản nhất: Hãy tưởng tượng bạn muốn trở thành ai và sau đó bước về phía nó. Cứ ước mơ đi và sau đó là hành động. Bất cứ điều gì. Điều này sẽ thay đổi cách bạn cảm nhận về toàn bộ cuộc sống và cách bạn sẽ sống cuộc đời của mình.

 Phanh

Trạm Đọc.

Nguồn: https://markmanson.net/stop-trying-to-be-happy