Tỷ phú tự thân và đồng sáng lập Microsoft Bill Gates đọc khoảng 50 cuốn sách mỗi năm. Vào tháng 12 hàng năm, ông sẽ chọn ra năm cuốn sách hay nhất trong số đó.

Gates tin rằng việc đọc sách là cần thiết để khám phá nhiều sở thích mới và các kỹ năng tiềm năng có thể giúp bạn gây ấn tượng. 

Vào cuối mỗi năm, Bill Gates công bố danh sách đọc trong kỳ nghỉ, thường gồm 3-5 cuốn sách ông yêu thích trong năm trên trang web GatesNotes của mình. 

Dưới đây là danh sách những cuốn sách được Bill Gates khuyên đọc từ năm 2019 đến năm 2023. 

Trong danh sách năm 2019, Gates cho biết ông lựa chọn nhiều tiểu thuyết hư cấu hơn bình thường và bị cuốn hút vào những câu chuyện cho phép ông khám phá một thế giới khác.

1/ “An American Marriage” (Tạm dịch: Một cuộc hôn nhân kiểu Mỹ) của Tayari Jones

“An American Marriage” kể câu chuyện của một cặp vợ chồng da màu ở miền Nam tan vỡ trong hôn nhân vì một sự bất công khủng khiếp. Cuốn tiểu thuyết mang đến cái nhìn sâu sắc về trái tim và tâm trí của ba người cùng lúc bị ràng buộc và chia cắt bởi những thế lực ngoài tầm kiểm soát của họ. Gates cảm nhận chủ đề cuốn sách khá nặng nề nhưng kích thích tư duy và khiến độc giả dễ dàng bị cuốn hút vào câu chuyện tình bi thảm của Roy và Celestial.

2/ “These Truths” (Tạm dịch: Những sự thật) của Jill Lepore

Cuốn sách một tập về lịch sử nước Mỹ Jill Lepore thảo luận về sự thật trong dòng lịch sử của quốc gia này. “These Truths” thảo luận về tình hình chính trị Hoa Kỳ, di sản của chế độ nô lệ, sự bất bình đẳng dai dẳng và bản chất của sự thay đổi công nghệ.

Gates rất thích cách Lepore lựa chọn một cách có chủ ý các quan điểm đa dạng để đưa đưa vào cuốn sách và cách kể chuyện cũng rất chân thật. 

3/ “Những con số biết nói” của  Vaclav Smil

“Những con số biết nói” là cuộc điều tra có hệ thống về sự tăng trưởng trong tự nhiên và xã hội. Smil đưa người đọc vào cuộc hành trình từ sự xâm lấn của vi khuẩn thông qua quá trình trao đổi chất của động vật đến các siêu đô thị và nền kinh tế toàn cầu, giải thích cách tăng trưởng định hình mọi thứ.

4/ “Chuẩn bị cho con một cuộc sống trọn vẹn” của Diane Tavenner

Như bất kỳ bậc cha mẹ nào cũng biết, việc chuẩn bị cuộc sống sau trung học cho con là một hành trình dài và đôi khi khó khăn. 

Dianne Tavenner, người đã tạo ra mạng lưới các trường học hoạt động tốt nhất trên toàn nước Mỹ, đã biên soạn một cuốn sách hữu ích hướng dẫn cách làm cho quá trình chuẩn bị cuộc sống sau trung học trở nên dễ dàng và hiệu quả.

Trong quá trình đó, cô chia sẻ những gì cô đã học được về việc dạy trẻ những điều chúng cần để vào đại học và cách sống một cuộc sống tốt đẹp.

5/  “Tại sao chúng ta lại ngủ” của Matthew Walker

Mọi người đều biết rằng một giấc ngủ ngon là quan trọng - nhưng chính xác thì một giấc ngủ ngon là như thế nào? Và làm thế nào để có được một giấc ngủ ngon? Trong “Tại sao chúng ta lại ngủ”, Walker thuyết phục độc giả thay đổi thói quen đi ngủ để cải thiện cuộc sống. 

Gates đánh giá cuốn sách này là một trong những cuốn sách thú vị và sâu sắc nhất về hành vi con người.

Gates nói rằng trong những thời điểm khó khăn, độc giả sẽ tìm đến văn học và tìm được nơi để trốn thoát. Trong danh sách đọc năm 2020 của Bill Gates, ông đã chọn đi sâu hơn vào những chủ đề khó như những bất công trong các cuộc biểu tình Black Lives Matter. Ông cũng thêm một số cuốn sách nhẹ nhàng hơn vào danh sách năm 2020 để thay đổi nhịp độ đọc và giúp thế giới bớt nặng nề hơn.

1/ “The New Jim Crow: Mass Incarceration in the Age of Colorblindness (Tạm dịch: “Jim Crow kiểu mới: Sự giam giữ hàng loạt trong thời đại mù màu”) của Michelle Alexander

Michelle Alexander là một nhà tranh tụng dân quyền và học giả pháp lý. Cuốn sách “The New Jim Crow” thảo luận về các vấn đề liên quan đến chủng tộc, cụ thể là nam giới người Mỹ gốc Phi và việc giam giữ hàng loạt ở Hoa Kỳ.

Gates viết rằng cuốn sách của Alexander mang đến cái nhìn sâu sắc hơn về cách hệ thống tư pháp hình sự nhắm mục tiêu bất công vào các cộng đồng da màu, đặc biệt là cộng đồng Da đen.

2/ “Range - Hiểu sâu biết rộng kiểu gì cũng thắng” của David Epstein

Trong “Range”, Epstein lập luận rằng mặc dù thế giới dường như ngày càng đòi hỏi nhiều chuyên môn hơn, nhưng chúng ta cần những người có quan điểm đa dạng. Những ví dụ của tác giả trải dài từ Roger Federer đến Charles Darwin, cho đến các chuyên gia thời Chiến tranh Lạnh về các vấn đề Liên Xô.

Gates tin rằng một số ý tưởng của Epstein giúp giải thích phần nào thành công của Microsoft vì họ đã thuê những người thực sự có kiến ​​thức sâu rộng trong lĩnh vực của họ và trên nhiều lĩnh vực khác nữa. Cuốn sách này rất phù hợp với những ai có hiểu biết tổng quát và đã từng cảm thấy bị lu mờ bởi các đồng nghiệp. 

3/ “The Splendid and the Vile: A Saga of Churchill, Family, and Defiance During the Blitz” (Tạm dịch: Tráng lệ và Tồi tàn: Câu chuyện về Churchill, Gia đình và Sự thách thức trong thời Blitz) của Erik Larson

“The Splendid and the Vile” kể về những năm 1940 và 1941, khi công dân Anh hầu như đêm nào cũng phải rúc vào các tầng hầm và ga tàu điện ngầm khi quân Đức ném bom để khiến họ khuất phục. Larson mang đến cho người đọc cảm giác sống động về cuộc sống của những người dân bình thường trong thời kỳ này, cũng như mô tả sơ lược về một số nhà lãnh đạo Anh đã vượt qua cuộc khủng hoảng, bao gồm Winston Churchill và các cố vấn thân cận của ông. 

Gates lưu ý rằng nỗi sợ hãi này cũng gần giống với nỗi lo lắng về Covid-19.

4/ “The Spy and the Traitor: The Greatest Espionage Story of the Cold War” (Tạm dịch: “Điệp viên và kẻ chỉ điểm: Câu chuyện gián điệp vĩ đại nhất thời Chiến tranh Lạnh”) của  Ben Macintyre

Câu chuyện phi hư cấu này tập trung vào Oleg Gordievsky, một sĩ quan KGB, người đã trở thành điệp viên hai mang cho người Anh, và Aldrich Ames, kẻ chỉ điểm người Mỹ có khả năng đã phản bội anh ta. Macintyre kể lại câu chuyện của họ từ góc nhìn của cả phương Tây và nước Nga. 

Gates nói rằng cuốn sách này cũng thú vị như những cuốn tiểu thuyết gián điệp yêu thích của ông.

5/ “Breath from Salt: A Deadly Genetic Disease, A New Era in Science, and the Patients and Families who Changed Medicine” (Tạm dịch: “Sự sống từ muối: Một căn bệnh di truyền chết người, một kỷ nguyên mới trong khoa học, và những bệnh nhân và gia đình đã thay đổi y học”) của Bijal P. Trivedi

Cuốn sách của Trivedi ghi lại câu chuyện về sự đổi mới khoa học đáng chú ý và cách nó đã cải thiện cuộc sống của hầu hết bệnh nhân xơ nang và gia đình họ.

Gates tìm thấy ý nghĩa cá nhân trong câu chuyện này vì ông biết những gia đình đã được hưởng lợi từ các loại thuốc mới được mô tả trong cuốn sách này. Ông dự đoán thêm rằng sẽ có thêm nhiều cuốn sách như vậy trong những năm tới bởi sự phát triển nhanh chóng của  ngành y sinh từ các phòng thí nghiệm.

Bill Gates là người yêu thích tất cả các loại sách nhưng nhận ra rằng khi có tuổi hơn, ông bắt đầu đọc nhiều sách phi hư cấu hơn. Ông nói rằng ông vẫn quan tâm đến những cuốn sách khám phá ý nghĩa của sự đổi mới nhưng cảm thấy điều quan trọng hơn là phải tìm hiểu điều gì đó về thế giới thực của chúng ta. Danh sách đọc năm 2021 của Gates cho thấy sự thay đổi này và ông nói rằng thấy mình bị cuốn hút trở lại với những loại sách mà ông yêu thích khi còn nhỏ.

1/ “A Thousand Brains: A New Theory of Intelligence” (Tạm dịch: Một ngàn bộ não: Một khái niệm mới về trí thông minh) của Jeff Hawkins

Cuốn sách của Hawkins đưa ra một lý thuyết hấp dẫn về những gì cần làm để tạo ra một AI thực sự. Hawkins có thể được biết đến với tư cách là người đồng phát minh ra PalmPilot, nhưng ông đã dành nhiều thập kỷ để suy nghĩ về mối liên hệ giữa khoa học thần kinh và máy học. 

“A Thousand Brains” đóng vai trò như một giới thiệu hay nhất về tư duy của nhà phát minh.

2/ “Viết lại mã sự sống: Jennifer Doudna, chỉnh sửa gen và tương lai loài người” của Walter Isaacson 

“Viết lại mã sự sống” là một cuốn sách toàn diện và dễ tiếp cận về việc phát hiện ra CRISPR của nhà hóa sinh từng đoạt giải Nobel Jennifer Doudna và các đồng nghiệp của cô. Hệ thống chỉnh sửa gen CRISPR có lẽ là một trong những đột phá khoa học quan trọng nhất trong thập kỷ qua.

Gates quen thuộc với hệ thống chỉnh sửa gen này vì quỹ từ thiện của ông đã tài trợ cho một số dự án sử dụng công nghệ này. Ông nói thêm rằng tác giả Isaacson đã làm rất tốt trong việc nêu bật những câu hỏi về đạo đức xung quanh việc chỉnh sửa gen. 

3/ “Klara và Mặt Trời” của Kazuo Ishiguro

“Klara và Mặt Trời” là một câu chuyện khoa học viễn tưởng đen tối. Ishiguro nhìn thế giới hiện đại đang thay đổi nhanh chóng của chúng ta qua con mắt của người kể chuyện trẻ tuổi Klara - một trí thông minh nhân tạo, để khám phá câu hỏi cơ bản: tình yêu có ý nghĩa gì?

Gates nói rằng cuốn sách này khiến ông suy nghĩ về cuộc sống với những robot siêu thông minh sẽ như thế nào, và liệu chúng ta sẽ coi những cỗ máy này như là đỉnh cao của công nghệ hay một thứ gì đó hơn thế nữa.

4/ “Hamnet” của Maggie O'Farrell

“Hamnet” là câu chuyện hư cấu về cuộc đời của đứa con của Shakespeare. O'Farrell đi sâu vào những khả năng mà việc mất con trai khiến ông định hình Hamlet - bi kịch mang tính biểu tượng nhất của Shakespeare.

Nếu bạn là người hâm mộ Shakespeare thì Bill Gates giới thiệu “Hamnet” cho bạn. O'Farrell đã tạo ra một câu chuyện hay về cách mà nỗi đau buồn có thể chia cắt một gia đình như thế nào.

5/ “Project Hail Mary” (Tạm dịch: “Dự án Hail Mary”) của Andy Weir

“Project Hail Mary” kể câu chuyện về một con người gặp phải tình huống khó khăn ngoài không gian. Nhân vật chính là một giáo viên trung học tỉnh dậy trên một con tàu vũ trụ bí ẩn mà không biết mình đến đó bằng cách nào.

Theo Gates, đây là một cuốn sách khó diễn tả vì nó chứa nhiều tình tiết bất ngờ. Ông gọi cuốn sách này là một cuốn sách thú vị và đọc xong nó chỉ trong một ngày cuối tuần. 

Vào năm 2022, Gates đã chọn liệt kê một số cuốn sách được yêu thích nhất mọi thời đại thay vì những cuốn sách hay nhất đã đọc trong năm của ông.

1/ “Stranger in a Strange Land” (Tạm dịch: “Người lạ trên đất khách”) của Robert Heinlein 

“Stranger in a Strange Land” là một cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng kể về một con người sinh ra trên Sao Hỏa đã đến Trái đất ở độ tuổi trưởng thành và bắt đầu một cuộc sống mới. 

Trên blog GatesNotes của mình, tỷ phú viết rằng ông đã gặp Paul Allen khi “Stranger in a Strange Land” ra mắt. Ông nhớ lại rằng người bạn quá cố cả ông, cũng là người đồng sáng lập Microsoft đã quen nhau qua việc nói chuyện về khoa học viễn tưởng. Gates giới thiệu “Stranger in a Strange Land” là câu chuyện khoa học viễn tưởng hay nhất dành cho người trưởng thành. 

2/ “Team of Rivals” (Tạm dịch: “Phe đối lập”) của Doris Kearns-Goodwin

“Team of Rivals” là cuốn tiểu sử được giới phê bình đánh giá cao về Abraham Lincoln và những người phục vụ trong Nội các đầu tiên của ông, một số người trước đây đã phản đối Lincoln trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1860. 

Cuốn sách nêu bật khả năng hòa giải những quan điểm trái ngược nhau giữa các cố vấn của Lincoln và chứa đựng nhiều bài học sâu sắc từ Lincoln mà các nhà lãnh đạo ngày nay có thể học hỏi.

Gates đề xuất “Team of Rivals” vì ông cảm thấy nó phù hợp với năm 2022. Ông nói rằng có những điểm tương đồng giữa thời điểm hiện tại và những năm 1860, khi nước Mỹ đang phải đối mặt với các cuộc nổi dậy bạo lực, những câu hỏi hóc búa về chủng tộc và sự chia rẽ về hệ tư tưởng giữa các bang và khu vực.

3/ “The Inner Game of Tennis” (Tạm dịch: “Ván quần vợt của nội tâm”) của Robert Gallwey

Trong “The Inner Game of Tennis”, huấn luyện viên quần vợt Gallwey đã viết về việc trạng thái tinh thần của một tay vợt có thể ảnh hưởng đến hiệu suất của họ trên sân cũng như khả năng thi đấu của họ như thế nào. 

Gates đọc cuốn sách này lần đầu tiên cách đây hơn bốn thập kỷ và kể từ đó đã đọc nó nhiều lần. Ông viết rằng những hiểu biết sâu sắc trong cuốn sách đã giúp ích cho sự nghiệp của ông, đặc biệt là lời khuyên tập trung vào những lời phê bình mang tính xây dựng thay vì bận tâm đến những sai lầm.

4/ “Mendeleyev’s Dream” (Tạm dịch: Giấc mơ của Mendeleyev”) của Paul Strathern

Trong “Mendeleyev’s Dream”, Paul Strathern làm sáng tỏ lịch sử đầy kịch tính của hóa học thông qua việc tìm kiếm các nguyên tố.

Gates giới thiệu “Mendeleyev’s Dream” và nói rằng đây là cuốn sách hay nhất mà ông từng đọc về bảng tuần hoàn. Gates tin rằng bảng tuần hoàn nhắc nhở chúng ta về việc một khám phá có thể dẫn đến vô số khám phá khác như thế nào. Tất cả sự phức tạp của vũ trụ đều xuất phát từ những đặc tính đơn giản trên biểu đồ đó.

5/ “Surrender” (Tạm dịch: “Đầu hàng”) của Bono

Trong “Surrender”, Bono viết về cuộc đời mình và những người ông đã gặp gỡ. Người nghệ sĩ đưa độc giả trải qua những ngày đầu lớn lên ở Dublin. Ông viết về sự ra đi đột ngột của mẹ mình, hành trình khó tin của U2 để trở thành một trong những ban nhạc rock có ảnh hưởng nhất thế giới và 20 năm chống lại bệnh AIDS và tình trạng nghèo đói cùng cực.

Gates gọi cuốn sách này là “cuốn hồi ký hay nhất của một ngôi sao nhạc rock mà tôi biết” và ca ngợi cách U2 tạo ra một số bài hát mang tính biểu tượng nhất của họ.

Đối với năm 2023, đã có một số thay đổi nhỏ trong danh sách khuyên đọc của Bill Gates khi ông giới thiệu 3 cuốn sách, 1 khóa học và 1 danh sách nhạc. Và 3 cuốn sách Bill Gates khuyên đọc trong năm 2023 ​​đều có nội dung sâu sắc và cách viết hay. 

1/ “The Song of the Cell” (Tạm dịch: “Giai điệu của tế bào”) của Siddhartha Mukherjee

Bill Gates viết rằng tất cả chúng ta đều sẽ bị bệnh vào một lúc nào đó. Tất cả chúng ta đều sẽ có những người thân yêu bị bệnh. Để hiểu điều gì đang xảy ra trong những khoảnh khắc đó - và cảm thấy lạc quan rằng mọi thứ sẽ tốt hơn - sẽ rất hữu ích khi biết điều gì đó về tế bào, những thứ tạo nên sự sống. 

Cuốn sách mới nhất của Mukherjee sẽ cung cấp cho người đọc kiến ​​thức đó. Tác giả bắt đầu bằng cách giải thích sự sống phát triển như thế nào từ các sinh vật đơn bào, và mọi bệnh tật hoặc hậu quả của sự lão hóa ở con người đều bắt nguồn từ những trục trặc xảy ra với các tế bào của cơ thể. Mukherjee, vừa là bác sĩ chuyên khoa ung thư vừa là tác giả đoạt giải Pulitzer, đã vận dụng tất cả kỹ năng của mình vào cuốn sách tuyệt vời này.

2/ “Not the End of the World” (Tạm dịch: “Không phải tận thế”) của Hannah Ritchie

Hannah Ritchie từng tin—như nhiều nhà hoạt động môi trường vẫn tin—rằng cô ấy đang “sống qua thời kỳ bi thảm nhất của nhân loại”. Nhưng khi bắt đầu xem xét dữ liệu, cô nhận ra không phải vậy. Mọi thứ thật tồi tệ và còn tệ hơn so với quá khứ xa xưa, nhưng trên hầu hết mọi thước đo, chúng đều đang trở nên tốt hơn. 

Ritchie hiện là nhà nghiên cứu chính tại Our World in Data, và trong “Not the End of the World”, cô sử dụng dữ liệu để kể một câu chuyện phản trực giác mâu thuẫn với các kịch bản ngày tận thế về khí hậu và các chủ đề môi trường khác mà không bỏ qua những thách thức. 

Là một người quan tâm đến vấn đề biến đổi khí hậu nên Bill Gates cũng nghĩ rằng những ai muốn có một cuộc thảo luận đầy hiểu biết về biến đổi khí hậu nên đọc cuốn sách này.

3/ “Invention and Innovation” (Tạm dịch: “Phát minh và Đổi mới”) của Vaclav Smil

Có phải chúng ta đang sống trong thời đại đổi mới nhất của lịch sử loài người? Rất nhiều người sẽ nói như vậy, nhưng Smil lại lập luận khác. 

Trên thực tế, tác giả viết, thời đại hiện nay cho thấy “những dấu hiệu không thể nhầm lẫn về sự trì trệ kỹ thuật và tiến bộ chậm lại”. 

Gates không không đồng ý, nhưng điều đó không có gì đáng ngạc nhiên - sau khi đọc tất cả 44 cuốn sách của Smil và nói chuyện với tác giả vài lần, tỷ phú biết tác giả không lạc quan khi nói về triển vọng của sự đổi mới.

Tuy hai người không nhìn tương lai theo cách giống nhau, nhưng Gates vẫn công nhận rằng không ai giỏi hơn Smil trong việc giải thích quá khứ. Nếu bạn muốn biết sự khéo léo của con người đã đưa chúng ta đến thời điểm này như thế nào, Gates thực sự khuyên bạn nên đọc “Invention and Innovation”.

Trạm Đọc tổng hợp