Show truyền hình thực tế Shark Tank là chương trình có nội dung mang tính giải trí nhưng những thông điệp ngầm của nó có thể gây hại cho các startup công nghệ. Vậy nên các doanh nhân mới lập nghiệp nên phân biệt thực tế với ảo tưởng bằng cách xem chương trình này dưới góc nhìn của một người có kinh nghiệm.

Bình tĩnh nào. Tôi biết rằng Shark Tank là chương trình tập trung vào giải trí cho người xem. Mặc dù là một chương trình truyền hình thực tế, tôi khá băn khoăn rằng liệu có bao nhiêu “thực tế” trong các thể loại giải trí này. Lời thoại đã được lên kịch bản, các cảnh qua phản ứng và hành động vượt ra khỏi bối cảnh và xung đột giữa các “diễn viên” được nhà sản xuất cổ vũ.

Như trong bài “Chuyện gì thực sự xảy ra ở Shark Tank”, show truyền hình này có thể giúp các công ty sản xuất hàng tiêu dùng đạt được một bước nhảy vọt về marketing và lợi nhuận, giống như tôi đã làm với học trò cũ của mình, Jeff Overall, nhà sáng lập của PolarPro. Nó cũng giúp truyền cảm hứng cho các doanh nhân.
Theo Mark Cuban, "Bất cứ ai có ý tưởng đều có thể thấy được hoạt động của quy trình kinh doanh như thế nào, xem đây là những người bình thường, và không có ý tưởng đột phá nào cả". Tôi hoàn toàn đồng ý về việc thiếu "ý tưởng kì diệu" tuy nhiên chương trình tập trung vào các DRAMA kiểu này cung cấp cho người xem hình ảnh méo mó về "cách quy trình kinh doanh hoạt động".

Tôi đã thấy những ảnh hưởng đầu tiên của sự méo mó này. Một số sinh viên kinh doanh tại Santa Barbara ban đầu mô phỏng các mức đầu tư của họ theo format hiện tại của chương trình. Các doanh nhân có kinh nghiệm sẽ không mấy khó khăn nhận ra khi thực tế dừng lại và những trò giải trí bắt đầu. Tuy nhiên, sự phân biệt như vậy không xảy ra ở các doanh nhân trẻ.

"Tôi thích xem chương trình này, nhưng Shark Tank có liên quan đến nhà đầu tư thiên thần giống như Indiana Jones liên quan đến khảo cổ học. Trong khi chương trình tạo ra các drama, nó hoàn toàn không có liên quan gì đến thực tế, không có liên quan gì đến các nhà đầu tư thiên thần và rất ít liên quan đến kinh doanh. Nếu có bất cứ điều gì, một số bài học giá trị nhất mà bạn có thể học được khi xem chương trình là điều không nên làm theo - cả với tư cách là một nhà đầu tư và là một doanh nhân. Những khoảnh khắc hay nhất đến từ Mark Cuban và Kevin O'Leary, nhưng chúng cũng là thực tế ít nhất. Tôi khuyên các nhà doanh nghiệp tham vọng đừng cố gắng học bất cứ thứ gì từ chương trình, mà thay vào đó hãy ngồi lại xem nó là gì: hoàn toàn là giải trí."

Tôi thừa nhận tôi không  nghiện chương trình này và do đó tôi không có chiều sâu kiến thức của một fan cuồng. Tuy nhiên, những chương trình mà tôi theo dõi hầu như không có các bài học cho các nhà kinh doanh trong thế giới thực, đặc biệt là những người điều hành các dự án về công nghệ.

Partners, Not Sharks - Tiêu đề của chương trình truyền đạt thông điệp của những kẻ săn mồi. Các nhà đầu tư giỏi  không tìm cách để có được lợi thế chi phí của doanh nghiệp. Ngược lại, các nhà đầu tư thành công thường thân thiện, và coi các doanh nhân của họ là đối tác chứ không phải kẻ thù.

Pitch Overvalued - Pitching là điều quan trọng, nhưng không phải là mấu chốt trong việc xin vốn đầu tư trong thực tế. Hiểu được động cơ,khả năng và thái độ của thí sinh quan trọng hơn là một màn pitching hào nhoáng. Trong thế giới thực, pitch là một bước quan trọng trong việc thiết lập mối quan hệ với nhà đầu tư chứ không phải là màn chung kết để nhà đầu tư xì tiền ra.

Thời gian hạn hẹp - Tôi nhận ra rằng với công thức của chương trình, quyết định cấp vốn phải xảy ra ngay màn pitching. Tuy nhiên, trong thực tế, mối quan hệ với nhà đầu tư thường phải được xây dựng trong nhiều tuần, vài tháng và trong một số trường hợp, nhiều năm, không phải là vài phút.

Ngoài ra, pitching thực tế dài hơn hơn phiên bản đã chỉnh sửa được phát sóng. Theo Jeff, "Phần QA thực sự rất kỹ lưỡng và tôi tưởng tượng rằng đây sẽ là những câu hỏi tương tự được yêu cầu trong một buổi kêu gọi đầu tư truyền thống. Họ thường chỉ chiếu các câu hỏi giải trí, rất nhiều câu hỏi khô khan mà các Shark (sử dụng) để đưa ra quyết định của họ không được phát sóng."

Ý tưởng được định giá quá cao - Với format lấy màn pitching làm trung tâm, chương trình đặt quá nhiều sự chú ý vào sự hấp dẫn của ý tưởng chứ không phải khả năng tạo ra lợi nhuận của doanh nhân (và của nhóm) thông qua tính khả thi của doanh nhân.

Trong thực tế, ý tưởng thường vô giá trị. Vì vậy, những điểm nhấn của chương trình về sự mới lạ hay khéo léo của một ý tưởng nổi bật có thể khiến các nhà kinh doanh không cố gắng tìm cách gây quỹ quá sớm. Trong thế giới thực, các doanh nhân nên tìm kiếm nguồn vốn từ các nhà đầu tư sau khi họ đã chứng minh được giá trị cơ bản của họ.

Thiếu chuyên môn trong lĩnh vực - Các nhà đầu tư lý tưởng là những chuyên gia trong thị trường của bạn và có thể cung cấp hỗ trợ có liên quan, chiến thuật. Nhà đầu tư trong Shark Tank thường có ít chuyên môn trong các thỏa thuận mà họ được thí sinh trình bày.

Tập trung vào hàng tiêu dùng - Chương trình đơn giản tập trung vào các sản phẩm tiêu dùng mà người xem hay quan tâm (quần áo chẳng hạn). Tuy nhiên, trong thực tế, rất ít vốn mạo hiểm được áp dụng cho những doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Hàng tiêu dùng được tài trợ tốt nhất bằng crowdfunding, thông qua quan hệ đối tác hoặc thông qua các khoản vay thông thường. Nếu bạn có một sản phẩm tiêu dùng, Shark Tank có thể hoạt động như một thành phần của một chiến dịch PR hiệu quả, dẫn người mua vào trang web của bạn. Ví dụ, startup Plated có được  45.000 địa chỉ email trong 120 giây sau khi xuất hiện trong chương trình. Thật không may, khả năng bán trực tiếp sản phẩm của công ty là rất hạn chế, lưu lượng truy cập quá lớn đã làm cho kênh thương mại của họ không hoạt động. 

Do đó, các công ty có hàng hoá vật chất (như Plated và PolarPro) nên xem xét Shark Tank như là một lựa chọn - không phải để thỏa thuận với một trong những nhà đầu tư ngồi ở đó, mà để nhanh chóng bán hàng của họ và đạt được đủ động lực để thu hút một nhà đầu tư thực sự.

Nếu bạn xem Shark Tank chỉ để giải trí và không học theo, bạn sẽ được truyền cảm hứng từ các bạn doanh nhân trẻ. Tuy nhiên, nếu bạn cố gắng áp dụng những thứ hư cấu như thế này là hình mẫu để học theo, bạn sẽ được học ngay những gì NSX chương trình đã nói với tôi khi tôi làm việc với họ.

Trong cảnh chúng tôi được ghi hình lại, tôi đang đi bộ từ một hồ nuôi cá và tôi bắt được một con (thực tế, nó đã được mua tại Whole Foods). Kịch bản yêu cầu tôi nói với đầu bếp của chúng tôi rằng ông cần thêm món cá vào bữa ăn mà ông đã tỉ mỉ lên kế hoạch. Mục đích là tạo drama, và chỉ thế thôi.

Truyền hình thực tế, bao gồm cả Shark Tank, thường gây ra rất nhiều tranh cãi. Trong khi trao cho tôi con cá mua ở cửa hàng, nhà sản xuất đã cười và nói, "Có rất ít thực tế về truyền hình thực tế." Một người có thể diễn giải điều này để nói rằng, để xin tiền nhà đầu tư trong thế giới công nghệ, "thực sự khác xa Shark Tank ". Như vậy, xem chương trình với Người hướng dẫn người đã đi xuống con đường đầu tư sẽ cho phép bạn thưởng thức sự giải trí và drama, mà không phải học được mấy thứ bullshit.