Chuẩn bị xong rồi. Bạn đã có chỗ ngồi thoải mái, ánh sáng đủ đầy và một bản nhạc nền êm dịu. Bạn vô cùng hào hứng khi cầm cuốn sách bạn dự định đọc cả tháng trời trên tay. Bạn mở sách ra và đọc một vài trang. Bạn ngân nga theo lời bài hát và đọc lướt qua tóm tắt. Vài phút trôi qua và bạn không chịu nổi nữa. Bạn chán. Bạn thấy nhân vật không khiến bạn hứng thú, và mình chưa thể chìm đắm vào câu chuyện. Bạn thở dài, đóng sách lại và bỏ nó qua một bên. Bạn nghĩ chắc còn lâu lắm mình mới mở nó ra lần nữa.
Thay vào đó, bạn lướt ứng dụng đọc sách để xem có cuốn sách nào đáng chú ý không. Nếu may mắn, bạn sẽ tìm thấy nó ngay lập tức và bắt đầu đọc ngay. Có thể bạn sẽ nhập vào thanh tìm kiếm, “sách nên đọc khi đang cảm thấy…” Tiếc là bạn không tìm thấy điều bạn đang tìm kiếm. Bạn đóng ứng dụng và nhìn chăm chăm vào cuốn sách trên bàn. Vì sao bạn lại không thể cầm nó lên và đọc tiếp? Vì sao bạn không thể thử thêm một lần? Bạn không biết lý giải ra sao, chỉ có thể quy rằng bạn không có tâm trạng. Điều này có thường xảy ra không? Hẳn bạn là một người thích đọc sách theo tâm trạng đấy.
Người đọc sách theo tâm trạng là sao?
Người đọc sách theo tâm trạng chỉ đọc sách khi có hứng. Cảm xúc của họ quyết định họ sẽ đọc gì. Nếu họ cảm thấy hạnh phúc và muốn đắm chìm trong niềm vui, họ sẽ chọn một cuốn sách hoặc thể loại mang đến cảm giác đó. Nếu họ cảm thấy buồn bực hoặc tức giận, họ sẽ chọn một cuốn sách giật gân về ngày tận thế. Những cuốn sách khiến cảm xúc trở nên mạnh mẽ hơn và từ đó an ủi người đọc. Nói tóm lại, người đọc theo cảm xúc lựa chọn sách theo những gì con tim họ cảm thấy.
Khi nghĩ đến những người đọc theo tâm trạng, tôi nghĩ tới những người thường xuyên nhảy từ thể loại sách này sang thể loại khác tùy theo tâm trạng? Họ đang muốn đọc tiểu thuyết phiêu lưu hoặc truyện lãng mạn? Tuy nhiên, những người đọc theo tâm trạng không chỉ nhảy từ thể loại này sang thể loại khác. Tất nhiên họ có thể làm điều đó, nhưng vẫn có nhiều nguyên nhân khác quyết định xem họ sẽ chọn cuốn sách nào.
Một yếu tố quan trọng là trope (một kiểu tình tiết thường xuất hiện và được nhiều người biết, ví dụ như tình tay ba, mẹ chồng nàng dâu,...). Vì một thể loại có thể có nhiều trope, khi chuyển sang thể loại khác, họ đang tìm một trope cụ thể. Có thể họ thích đọc chuyện tình oan gia ngõ hẹp hơn là thanh mai trúc mã, có khi là từ trúc mã trở thành kẻ thù rồi mới thành người yêu. Bối cảnh câu chuyện cũng là một yếu tố quan trọng. Nên đọc về một gia đình sinh sống nơi làng quê vào thế kỷ 19 hay một nhóm thiếu niên trong bối cảnh tận thế năm 3000? Hơn thế, nhiều đọc giả chọn sách dựa vào cảm xúc mà cuốn sách có thể khơi gợi. Cảm thấy buồn nhưng không muốn khóc ư? Đọc ngay một cuốn sách về thuở học trò khơi gợi cảm xúc ngọt ngào.
Vừa đúng vừa không. Một số người bị cuốn theo cảm xúc và ngưng đọc ngay khi họ không có hứng, tuy nhiên người đọc theo tâm trạng lại vô cùng kiên định với sự không nhất quán của mình. Ai cũng có lúc ngừng đọc hoặc nghỉ giải lao khi họ cảm thấy sao đó, nhưng người đọc theo tâm trạng làm việc này thường xuyên. Họ thường xuyên đổi sách cho đến khi tìm được cuốn sách, tác giả và thể loại phù hợp với tâm trạng của mình. Làm sao để biết mình có phải là một người đọc theo tâm trạng hay không? Đây là một số dấu hiệu nhận biết:
Dấu hiệu nhận biết nếu bạn là một người đọc sách theo tâm trạng
Đầu tiên, một người đọc theo tâm trạng là người có rất nhiều sách đang đọc dở. Danh sách muốn đọc của họ rất dài và cũng mất rất lâu để hoàn thành. Đó là vì họ sẽ không tiếp tục đọc cuốn sách họ không muốn cho dù nó hay và được nhiều người khen ngợi. Một khi họ chán, không biết khi nào họ mới mở nó ra lần nữa.
Bạn đọc bất cứ khi nào bạn thích và không có thời gian đọc cụ thể mỗi ngày. Nếu bạn thích bộ truyện bạn mới tìm thấy, bạn sẽ đọc nó vào giờ giải lao khi đi làm. Nếu bạn tình cờ tìm thấy một quyển sách hợp gu trong nhà sách, bạn ngay lập tức ngừng cuốn sách đang đọc dở dang. Nếu được bạn bè giới thiệu và thấy hứng thú, bạn mua quyển sách về ngay lập tức. Điều này cũng có nghĩa rằng bạn có thể không đọc gì hàng tuần liền vì không có hứng hoặc không tìm được quyển sách phù hợp với tâm trạng.
Nếu bạn là một người đọc theo tâm trạng, hẳn là bạn có một danh sách sách muốn đọc rất dài. Vì sao? Vì bạn không biết bạn sẽ có hứng đọc gì. Cứ thêm vào danh sách và biết đâu bạn sẽ mở nó ra một ngày nào đó. Điều này đồng nghĩa với việc có khi bạn còn chưa động đến những cuốn sách đã ở trong danh sách từ lâu lắm rồi. Có thể bạn biết rằng những cuốn sách cũ đó rất hay, nhưng bạn chỉ có thể đọc chúng khi có hứng cụ thể. Có khi bạn chẳng bao giờ có hứng nữa là!
Kế tiếp, bạn quen thuộc với nhiều đầu sách và thể loại, nhưng bạn lại không biết nên đề cử cuốn sách nào vì có quá nhiều cuốn bạn đọc chưa xong. Bạn mở nhiều cuốn sách ra nhưng vì tâm trạng cũng đã đặt xuống rất nhiều cuốn. Bạn có thể đọc nhiều sách thuộc về một thể loại, nhưng lại không biết nhiều về thể loại đó cũng như những tác giả nổi dang. Bạn có thể đọc trinh thám hôm nay và đổi sang kỳ ảo vào ngày mai. Bạn đọc rất rộng, nhưng không sâu mảng nào.
Ngược lại, khi bạn tìm thấy một thể loại phù hợp, có thể bạn sẽ đọc toàn bộ sách thuộc thể loại ấy, không chỉ những series nổi tiếng mà còn những quyển ít tiếng tăm hơn. Có thể bạn đọc không nhiều nhưng bạn đọc rất sâu. Một người đọc theo tâm trạng sẽ thực hiện một trong hai hành vi này, nhưng đều nhất quán ở chỗ họ chỉ làm điều họ biết rõ. Cần được an ủi? Vậy thì chọn một cuốn sách gần giống với cuốn sách ưa thích. Có thể bạn đọc rất nhiều thể loại hoặc chỉ một ít, nhưng bạn chỉ đọc những cuốn khiến bạn thoải mái khi đọc. Nếu bạn biết thể loại nào phù hợp với tâm trạng hiện giờ, bạn sẽ mở sách ra. Có thể bạn sẽ bỏ qua những thể loại phù hợp hơn với tâm trạng hiện có vì bạn không biết đến những thể loại đó.
Một người đọc sách theo tâm trạng cũng có thể bỏ ngang không đọc sách nữa. Có thể trước đó bạn đã chọn cuốn sách không phù hợp và cảm thấy mệt mỏi. Bạn bỏ ngang những gì bạn không có hứng vì bạn không muốn đánh mất tình yêu với việc đọc sách. Trước đây tôi đã từng tham gia nhiều thử thách đọc sách nhưng chỉ có thể đọc những cuốn mình có hứng mà thôi.
Về những thử thách đọc, những người đọc theo tâm trạng nghĩ chúng là những… gợi ý đọc tuyệt vời. Chúng mở rộng lựa chọn và giới thiệu đến bạn những đầu sách bạn chưa từng nghĩ đến. Tuy nhiên khá chắc là bạn sẽ không hoàn thành thử thách đọc đâu. Có khi bạn đã có sẵn cuốn sách rồi đó, nhưng ai mà biết khi nào bạn mới có hứng đọc nó chứ. Khi tôi tham gia thử thách đọc sách vào năm 2021, tôi không hề hoàn thành mục tiêu đã đề ra, nhưng có lẽ tôi sẽ đọc còn ít hơn nếu tôi không tham gia thử thách đó.
Cuối cùng và không kém phần quan trọng, nếu bạn là một người thích đọc sách theo tâm trạng thì câu lạc bộ sách không phải nơi dành cho bạn. Bạn thích nơi tập trung người yêu sách, nhưng không phải lúc nào cũng hòa nhập được. Chưa chắc bạn sẽ hoàn thành một chương hoặc số trang cụ thể trước buổi gặp mặt tiếp theo để thảo luận về nó. Mặt khác, có thể bạn hào hứng đọc một cuốn sách mà câu lạc bộ chọn ra đến độ đọc tiếp những phần tiếp theo hoặc đọc hết sách cùng tác giả. Bạn cũng có thể đã đọc nhanh đến độ khi bạn hoàn thành xong những người bạn chung câu lạc bộ chỉ mới đọc vài chương đầu. Có thể cuốn sách câu lạc bộ chọn không phù hợp với tâm trạng của bạn chút nào. Để đối phó với buổi họp mặt tiếp theo, bạn đọc sơ qua tóm tắt hoặc xem clip bình luận trên Youtube hoặc mang quà bánh theo để không ai hỏi vì sao bạn lại yên lặng không thảo luận thế này. Tựu chung, đọc sách theo lịch có sẵn và duy trì quan tâm liên tục với một cuốn sách là rất khó.
Mọi quyết định của ta đều bị ảnh hưởng dễ dàng bởi cảm xúc và tình cảm. Những người đọc theo tâm trạng chẳng qua để tâm trạng quyết định lựa chọn và thói quen đọc của họ. Sở thích của chúng ta thay đổi vì nhiều nguyên nhân và tâm trạng chỉ là một trong số đó. Nếu bạn là một người đọc theo tâm trạng, tôi nghĩ bạn nên trữ thật nhiều sách để khi tâm trạng phù hợp xảy đến bạn lập tức có sách đọc ngay. Bạn nghĩ sao về bài viết này? Bạn có phải là một người đọc sách theo tâm trạng không?
Thanh Trần | Bookriot
Có thể bạn quan tâm: 4 thái độ đúng đắn của người BIẾT ĐỌC: Đọc sách mù quáng chỉ ôm thất bại
