Hội đồng chung khảo cuộc thi thơ này gồm những nhà thơ, nhà văn uy tín như: Hữu Thỉnh, Trần Đăng Khoa, Nguyễn Bình Phương, Nguyễn Đức Mậu.

Việc BTC trao giải cho tác giả Tòng Văn Hân đã gây ra những phản ứng trái chiều của nhiều nhà thơ cũng như dư luận.  Người ủng hộ cho rằng tác phẩm có tính nhân văn, người phản đối nhận xét đó là phi thơ, ngô nghê, không xứng trao giải.

Trao giải cho "Mẹ tôi chửi kẻ trộm" là xem thường độc giả và thi ca

Nhiều nhà thơ đã có phản ứng gay gắt về bài thơ:

Trên trang cá nhân, nhà thơ Trần Mạnh Hảo cho rằng BGK giải thơ đã trao giải cho "bài thơ dở nhất nước". Bài “Mẹ tôi chửi kẻ trộm” thuộc trường phái "tân con cóc" phi thơ, vớ vẩn, dễ dãi, dông dài và lưu manh. Ông không chấp nhận thể loại thơ “hậu hiện đại” xóa nhòa ranh giới thơ và văn xuôi một cách dễ dãi và nhảm nhí như vậy.

Nhà thơ Lê Thiếu Nhơn cho rằng ý tưởng "phúc đức tại mẫu" rất được. "Người mẹ có tấm lòng rộng lớn thì người con sẽ gặp nhiều báo đáp may mắn. Tuy nhiên, tác giả viết quá vụng về, nên phơi bày sự ngây ngô. "Mẹ tôi chửi kẻ trộm" được chọn đăng trên báo, đã là một sự châm chước. Còn trao giải cho "Mẹ tôi chửi kẻ trộm" thì hơi xem thường độc giả và xem thường thi ca"- nhà thơ Lê Thiếu Nhơn bày tỏ.

Ban giám khảo có những lí lẽ riêng

Lý giải việc trao giải cho tác phẩm này, Hội đồng chung khảo cuộc thi cho rằng bài "Mẹ tôi chửi kẻ trộm" của tác giả Tòng Văn Hân có cái ngô nghê, thật thà của một người miền núi, nhưng qua đó lại là hình ảnh rất đẹp về con người nói chung mà chỉ tư duy của người miền núi mới có được. Về sâu xa, chửi này là chửi có tính triết lý.

Nguồn gốc của bài thơ bắt đầu là sự đói kém, nhưng nhân văn, cao thượng vô cùng. Gốc của nó không phải là đánh kẻ trộm hay hình sự hóa vấn đề, mà là phải xóa tận gốc đói nghèo. Phải trả cho đời sống sự lương thiện. Tứ thơ và tư duy đó dễ gây thiện cảm cho người đọc.

Nhà thơ Hữu Thỉnh trả lời báo chí cho rằng bài "Mẹ tôi chửi kẻ trộm" là bài hay nhất trong cuộc thi thơ này, một bài thơ rất độc đáo. Theo ông bài thơ rất thú vị ở sự nhân văn, độ lượng. Và sự "nôm na" mà mọi người nói là giọng thơ của một người dân tộc sống ở miền núi.

Theo nhà thơ Trần Đăng Khoa, bài “Mẹ tôi chửi kẻ trộm” có tứ rất hay. Khác với những lời chửi cay độc của con người ở nông thôn khi mất gà như đầu tác phẩm “Bước đường cùng” của Nguyễn Công Hoan, bài thơ miêu tả bà mẹ chửi trộm lại rất đặc biệt. Cụ thể, bà mẹ chửi trộm hiện lên rất đẹp, rất nhân văn. Chính vì có bà mẹ nhân ái như thế mà rồi con gái của bà được người mong làm con dâu. Vì họ biết đó là con nhà tử tế, có đạo đức.

Tác giả bài thơ lên tiếng

Nhận về nhiều ý kiến tranh cãi sau khi đoạt giải cao tại cuộc thi thơ của báo Văn Nghệ, nhà thơ Tong Văn Hân chia sẻ với Vietnamnet rằng ông làm thơ chủ yếu để ghi chép lại những gì diễn ra xung quanh cuộc sống của bản thân, gia đình, bản làng để phục vụ cho chính cộng đồng của mình. Nếu viết cho dân bản mà hàn lâm, cao siêu, hoa mỹ quá sẽ không phù hợp với họ.

"Tôi thấy có người thích những bài thơ của tôi vì sự mới lạ, sự trong sáng thậm chí là ngô nghê. Có người quen với những bài thơ niêm luật chặt chẽ rồi nên khi đọc thơ tôi lại cảm thấy lạ lẫm và chưa quen. Có người bảo đó không phải là thơ. Có người cảm cái hồn cốt của bài thơ chứ không phải bắt bẻ câu từ để soi tính nghệ thuật. Tôi nhấn mạnh là tôi sáng tác thơ chủ yếu để phục vụ bà con đồng bào mình. Khen hay chê là tuỳ thuộc cảm nhận của mỗi người", nhà thơ Tòng Văn Hân chia sẻ.

Về việc bài thơ bị chê dở, ngô nghê, Tòng Văn Hân coi nó là chuyện bình thường, bởi vì một tác phẩm văn chương có thể làm hài lòng người này nhưng lại không khiến người khác rung động. Nhà thơ người Thái khẳng định: "Những lời chê bai không làm ảnh hưởng đến con đường sáng tác của tôi và cũng không làm  thay đổi cách tôi viết tác phẩm thơ ca sau này"

Là người dân tộc Thái, sinh ra và lớn lên ở Điện Biên, nhà thơ Tòng Văn Hân chia sẻ, ông làm thơ cũng xuất phát từ việc muốn giải toả cảm xúc nội thân, ghi lại hình ảnh về những gì diễn ra ở bản làng, ở cộng đồng dân tộc của mình.

"Cách sống và quan niệm sống của người dân tộc Thái chúng tôi mang tính cộng đồng rất cao. Người Thái tuyệt đối không chửi bới mỗi khi mất trộm vì họ quan niệm bộ phận nào trên cơ thể con người cũng có hồn vía, mình chửi thì miệng lưỡi của mình sẽ ô uế. Và khi đã ô uế thì sẽ bị ốm đau, làm ăn không tốt, nuôi con cái không lớn và buôn bán không may mắn.

Người ta giải quyết theo hướng vừa giữ thể diện cho người trộm, vừa an ủi người bị mất trộm. Sau khi hai bên hoà giải xong, nếu người ăn trộm còn nhỏ (chưa ra ở riêng) thì bố mẹ phải có trách nhiệm giáo dục con. Gia đình người ăn trộm sẽ nấu bữa cơm ấm cúng, thết đãi những người sang họp bàn để thay cho lời xin lỗi. Trong bữa cơm, mọi người sẽ chúc cho người ăn trộm làm ăn may mắn. Tôi lấy hình ảnh đó viết thành bài thơ Mẹ tôi chửi kẻ trộm" -  tác giả chia sẻ.

Ông còn cho biết thêm 2 bài thơ trong chùm thơ là “Làm rể” và “Nhà dưới nhà trên” cũng lấy ý tưởng từ nếp sống tốt đẹp của người dân tộc Thái.

Trạm Đọc tổng hợp