Đó là nhà máy giấy của Henri Schneider - một trong những doanh nhân thành công trong việc phát triển một trong các ngành công nghiệp thịnh vượng ở giai đoạn đầu người Pháp có mặt tại Bắc Kỳ.
Được thành lập năm 1892 ở Hà Nội với những cỗ máy hiệu suất cao, nhà máy giấy này đã giúp Henri Schneider thành lập Công ty Imprimerie d’Extrême-Orient đầy lợi nhuận. Là một trong những nhà xuất bản bưu thiếp đầu tiên ở Bắc Kỳ trong những năm 1885-1900, Henri Schneider từng được tôn vinh là Ông trùm báo chí và nhà xuất bản danh tiếng của Pháp ở xứ thuộc địa này.
Nhà máy giấy đầu tiên của Schneider ở Hà Nội được xây dựng trên đất của chùa Bà Đanh thuộc phường Thụy Chương (nay là phố Thụy Khuê, thuộc hai phường Thụy Khuê và Bưởi) với các thiết bị hoàn hảo được nhập từ châu Âu.
Chiếm một khu đất rộng 40.000m2 ở cả hai bên đường, trên nền cũ của chùa Bà Đanh, Nhà máy giấy của Schneider gồm xưởng in với những ngôi nhà lợp tôn chuyên sản xuất tất cả các loại giấy và bìa carton, dùng vỏ cây thụy hương (écorce d’un daphné) ở vùng rừng thượng du Bắc Kỳ và vỏ cây dương (écorce du broussonetia) để sản xuất loại giấy trắng hạng thường và hạng sang, dùng tre để sản xuất giấy gói hàng (emballage). Trước năm 1945, Kho Lưu trữ Trung ương ở Hà Nội thuộc Sở Lưu trữ và Thư viện Đông Dương thường dùng loại giấy này để gói sách, tạp chí, các ấn phẩm định kỳ… bị mất bìa, long gáy.
Sáu năm sau, vào năm 1898, Henri Schneider đã xây nhà riêng của mình theo kiểu lâu đài trên đỉnh gò Phượng Chủy hay còn gọi là gò Mỏ Phượng, nơi không cách xa Nhà máy. Đó là một ngôi biệt thự rất đặc biệt, khác xa với các biệt thự thuộc địa khác và khu phố Pháp, tuy ở xa trung tâm nhưng lại nằm ở vị trí lý tưởng ở rìa Hồ Tây (Grand Lac) với một tầm nhìn tuyệt vời, cảnh hoàng hôn đẹp hiếm có và một khung cảnh xanh tươi bao quanh, nơi hoa sen nở rộ vào mùa hè. Hàng hiên của nó, trên những bức tường có những con rồng trát vữa, có một cánh cổng được điêu khắc với các khối uốn lượn mang biểu tượng của “Hạnh phúc”.
Biệt thự này được trùng tu vào cuối năm 1999 nhờ sự hỗ trợ của Vùng Ile de France ... Các phòng trống trừ gác lửng được sử dụng cho các hoạt động nói tiếng Pháp (thư viện và các lớp học buổi tối) nay được dùng làm Thư viện trường Trung học quốc gia Chu Văn An hay còn gọi là trường Bưởi, số 10 phố Thụy Khuê, Hà Nội.
Cre: Dao Thi Dien Dao (Gr Hà Nội Tri Thức - Connaissance De Hanoi - Knowledge Of Hanoi)
