Để dễ hình dung hơn, hãy thử trả lời những câu hỏi sau: 

Bạn đã bao giờ bắt Pókemon thông qua ứng dụng trên điện thoại thông minh chưa? Hay bạn đã từng quét mã QR bằng điện thoại để xem một hình ảnh chuyển động trên đầu cuốn sách chưa?

Bạn đã bao giờ đăng ảnh chụp một bữa ăn trong ngày của mình lên Instagram? Hoặc bạn đã bao giờ chia sẻ một cuốn sách thú vị mà bạn đang đọc lên Facebook? 

Nếu câu trả lời là “RỒI", vậy thì bạn đã đặt chân vào thế giới của Metaverse rồi đó! 

Vậy rốt cuộc thuật ngữ Metaverse được định nghĩa như thế nào, nó đang diễn biến ra sao và tương lai của nó sẽ đi về đâu? Mọi lời giải đáp cho những câu hỏi này đều được tác giả Kim Sang Kyun gói gọn trong cuốn sách Metaverse - Vũ trụ kĩ thuật số. 

Lật mở cuốn sách này, bạn như từng bước đặt chân lên con tàu du hành vũ trụ tiến sâu vào thế giới Metaverse kì ảo với vô vàn kiến thức và những điều thú vị. 

Tác giả - Giáo sư Kim Sang Kyun - là chuyên gia hàng đầu của Hàn Quốc về Metaverse. Ông hiện là giáo sư tại Khoa kỹ thuật công nghiệp của Đại học quốc gia Kangwon. Ông nghiên cứu về rất nhiều lĩnh vực khác nhau như: khoa học nhận thức, công nghệ giáo dục, robot học, kỹ thuật công nghiệp, đồng thời tham gia phát triển thế giới trò chơi. 

Kim Sang Kyun là một trong những chuyên gia tích cực nhất trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong các tổ chức công, doanh nghiệp và phát thanh truyền hình tại Hàn Quốc. 

Ông đã giảng dạy và tổ chức hội thảo tại nhiều trường đại học khác nhau ở Hàn quốc, đồng thời cung cấp các dự án và lời khuyên về cách sử dụng trò chơi điện tử để quản lý, tiếp thị và giáo dục tại một số công ty trong nước và các tổ chức công như Cơ quan Nội dung sáng tạo Hàn Quốc (KOCCA), Bộ Giáo dục, tập đoàn Samsung, LG, GS và Huyndai. Ông đã xuất bản các tác phẩm: The Metaverse (Vũ trụ kĩ thuật số), Memory Exchange (Trao đổi bộ nhớ) và Enjoy Education like a game (Tận hưởng giáo dục như một trò chơi). 

Cuốn sách Metaverse - Vũ trụ kĩ thuật số của tác giả Kim Sang Kyun chính là một chiếc la bàn trong thời đại Metaverse giúp bạn nắm bắt và thích ứng để có thể sống sót trong thời đại kĩ thuật số ngày nay. 

Thuật ngữ Metaverse đã xuất hiện được một thời gian khá lâu, nhưng phải đến khi đại dịch Covid 19 bùng nổ, con người mới ngày càng “di cư" vào vũ trụ ảo Metaverse nhiều hơn bao giờ hết. 

Trái đất số - thế giới nằm gọn trong các phương tiện truyền thông kĩ thuật số như điện thoại thông minh, máy tính và mạng internet - được gọi là “Metaverse". Metaverse được cấu tạo bằng cách ghép từ “universe" (vũ trụ) và tiền tố “meta", nghĩa là “ảo" hay “vượt lên trên". Nói cách khác metaverse có nghĩa là “một vũ trụ ảo vượt lên trên thực tại". Do diện mạo của Metaverse đang không ngừng phát triển, ở thời điểm hiện tại, thật khó để đưa ra một định nghĩa cố định về khái niệm này.

Lấy ví dụ đơn giản như đăng tải những câu chuyện thường ngày của chúng ta lên Facebook, Instagram…; đăng ký và trở thành một thành viên tích cực trong các cộng đồng trực tuyến; chơi một trò chơi trực tuyến - tất cả đều là những cách để sống trong Metaverse. 

Tổ chức nghiên cứu gia tốc (ASF), một tổ chức chuyên nghiên cứu công nghệ, đã phân loại Metaverse thành bốn nhóm: thực thể tăng cường (AR), ghi nhật kí kĩ thuật số (lifelogging), thế giới phản chiếu (mirror world) và thế giới ảo (virtual world). 

Trong cuốn sách này, tác giả Kim Sang Kyun sẽ dẫn bạn du hành và khám phá bốn thế giới Metaverse, để từ đó hiểu rõ hơn về nó và tìm hướng đi cho mình trong tương lai. Theo tác giả, với tốc độ phát triển của các công ty nắm giữ quyền kiểm soát Metaverse và Trái đất số, metaverse đang trở thành trung tâm của nền kinh tế toàn cầu. Đó là lí do bạn nên bắt đầu quan tâm về nó thay vì nghĩ đó chỉ là một thế giới xa xôi nào đó, hay một cơn sốt kĩ thuật số. Đã đến lúc bạn nên thực sự nghiêm túc bước lên con tàu để tìm hiểu về thế giới này. 

Thế giới của thực tế tăng cường, nơi thực tế được tô điểm bởi yếu tố tưởng tượng và sự tiện lợi. 

Thế giới ghi nhật kí kĩ thuật số, nơi vẻ ngoài và phong cách sống của bạn phát triển trong quá trình chúng được ghi lại và chia sẻ trong không gian kĩ thuật số. 

Thế giới phản chiếu, với những mô hình kinh doanh mới đang liên tục xuất hiện và thế giới thực được nhân bản trong một không gian số. 

Thế giới ảo, vùng đất có vẻ xa rời thực tế nhất so với ba vùng đất còn lại của metaverse, nhưng cũng là nơi được kì vọng sẽ phát triển nhiều nhất trong tương lai. 

Công nghệ kĩ thuật số đang ngày càng khẳng định vị trí quan trọng vì sự tiện lợi không thể phủ nhận của nó ở mọi lĩnh vực trong đời sống. 

Trong thế giới thực tế tăng cường (augmented reality - AR) con người đã có vô vàn trải nghiệm đáng kinh ngạc khi lần đầu tiên bắt gặp những thực thể ảo đặt trong thế giới thực. Khi trải nghiệm những nội dung AR, người dùng sẽ có cảm giác như được sống trong một vũ trụ song song được tạo ra dựa trên thế giới thực mà chúng ta biết. Ngoài việc làm phong phú trí tưởng tượng và tăng những trải nghiệm cảm xúc, thì ứng dụng của AR cũng vô cùng tiện lợi. Tác giả Kim Sang Kyun đã chỉ ra ứng dụng thực tế của AR, đó là công nghệ hiển thị Heads-up Display (HUD) có khả năng chiếu thông tin chỉ đường lên kính chắn gió ô tô, tự động chèn phụ đề phim, hiệu ứng âm thanh bổ sung… Hay dự án “Đánh cắp tác phẩm của Banksy" của chuỗi khách sạn Art series, và các trò chơi thực tế ảo thoát khỏi phòng kín được đưa ra ngoài trời… 

Thế giới ghi nhật kí kĩ thuật số (life logging) được diễn ra trên các nền tảng mạng xã hội phổ biến như Facebook, Instagram hay Twitter… và ngày càng bùng nổ trong và sau thời kì Covid-19. Trong thế giới này, mọi người được đăng tải những gì mình thích, hay đăng tải những gì mình muốn cho người khác thấy. Theo tác giả, dạng Metaverse ghi lại nhật kí kĩ thuật số này cũng đã giúp đỡ rất nhiều người bị tổn thương bởi xã hội thực tế. Thêm vào đó, thay vì tìm đến đồ ăn vặt với hàm lượng calo cao hay chất kích thích thì một phần thưởng ngắn hạn từ mạng xã hội đem lại, ở một mức độ nào đó, cũng không hẳn là xấu. Chúng ta không thể hoặc hiếm có thể cô đơn trong vũ trụ Metaverse với mạng lưới hảng tỉ người dùng, cũng khó có thể bỏ lỡ được các thông tin sốt dẻo trên mạng lưới này với tốc độ phủ sóng tin tức chóng mặt của nó…  

Hay trong thế giới phản chiếu, nơi sao chép thế giới thực vào Metaverse giúp cải thiện tính hiệu quả và khả năng mở rộng của thế giới thực. Nó đã được sử dụng trong rất nhiều lĩnh vực khác nhau, như kinh doanh giáo dục, giao thông vận tải, phân phối và các nội dung văn hoá. Có thể lấy ví dụ đơn giản như các cửa hàng trong ứng dụng đặt đồ ăn, các dịch vụ do Google Earth và Naver Map cung cấp cũng đều là những thế giới phản chiếu của những thứ tồn tại trong thế giới thực. 

Cuối cùng là Metaverse diễn ra trong thế giới ảo, bao gồm những thứ hoàn toàn mới không tồn tại trong thực tế. Trong thế giới này, mọi người hoạt động thông qua nhân vật đại diện thay vì sử dụng ngoại hình thật của mình. Thế giới ảo trong Metaverse biến chúng ta thành những nhà khoa học hay một nhà thám hiểm khi khám phá các thế giới quan, triết lý, quy tắc, câu chuyện, địa hình và nhân vật tạo nên thế giới ảo. Và đem lại những trải nghiệm hay niềm vui và sự thành công mà ta khó có được trong thế giới thực. 

Cuốn sách Metaverse - Vũ trụ kĩ thuật số phân tích từng khía cạnh của 4 loại Metaverse để bạn đọc không chỉ hiểu được khái niệm cơ bản hay các tính năng của từng loại mà còn có thể nhận định được hướng đi và hướng phát triển của nó trong tương lai. 

Tác giả Kim Sang Kyun cũng đưa ra một vài đề xuất tương lai cho các tập đoàn như Samsung về việc sử dụng quảng cáo ảo trong Cyberpunk 2077, hay SK Biopharmaceuticals và gợi ý mở phòng thí nghiệm kĩ thuật số, hay với Huyndai Motor là hãy lồng ghép thế giới quan trong Mad Max vào thế giới ảo của chúng ta… 

Từ sau đại dịch Covid-19, khi con người hoà mình vào vũ trụ Metaverse ngày một đông, cũng chính là lúc chúng ta dần nhận ra được sự phát triển và tiềm năng của Metaverse trong tương lai gần. Thế nhưng, không phải ai cũng có thể phân tích và dự đoán được tương lai của nó. Cuốn sách Metaverse - Vũ trụ kĩ thuật số của Kim Sang Kyun cùng với những góp ý tâm huyết được đúc kết qua nhiều năm kinh nghiệm làm việc đã vẽ ra một tấm bản đồ tiến về thời đại số một cách rõ nét nhất, giúp bạn đọc hình dung ra được tiềm năng phát triển khổng lồ của Metaverse trong tương lai. Cuốn sách trang bị lượng kiến thức giúp bạn nắm bắt được sự phát triển hiện tại và cả tương lai của Metaverse để từ đó xem xét và chọn hướng đi cho mình. 

Dù tiềm năng phát triển của Metaverse là không thể phủ nhận, nhưng trong cuốn sách này, tác giả Kim Sang Kyun không chỉ tập trung phân tích cho bạn đọc những mặt tích cực mà còn đào sâu vào những góc tối của vũ trụ Metaverse. 

Mặc dù Metaverse giúp chúng ta dễ dàng hơn trong việc chia sẻ cảm xúc, giúp chúng ta gần gũi nhau hơn trong thế giới thực thế nhưng Metaverse cũng có thể làm gia tăng nỗi lo lắng, sợ hãi của con người đối với thế giới thực. Thói quen chạy trốn, giải quyết vấn đề trên không gian trực tuyến dần khiến khả năng chống đỡ trong thực tế của chúng ta dần suy yếu. 

Metaverse là một vũ trụ màu nhiệm với nhiều tính năng, nhưng nó không thể hoàn toàn thay thế thực tế. Nhiều người lựa chọn trốn chạy trong thế giới ảo vì những thất bại hay bất công mà mình gặp phải trong thế giới thực, hay chỉ đơn giản là muốn có một đời sống với trải nghiệm tinh thần phong phú hơn. Thế nhưng, lựa chọn cuộc sống đó có nghĩa chúng ta phải từ bỏ việc khám phá và thử thách bản thân trong thế giới vật chất. 

Mà theo tác giả Kim Sang Kyun:

Bước vào thế giới Metaverse, người dùng cũng sẽ phải đối diện với nhiều rủi ro tương đương với thế giới thực. Bạo lực mạng, các tựa game thực tế ảo với chủ đề bạo lực ngày một chân thực hơn, hệ thống thông tin cá nhân có thể bị lan truyền hay thậm trí là các hành động vi phạm pháp luật trên không gian kĩ thuật số cũng có thể diễn ra… 

Chia sẻ trong Metaverse - Vũ trụ kĩ thuật số, tác giả Kim Sang Kyun cho rằng mỗi chúng ta đều phải thật cẩn trọng khi khám phá những điều mới lạ trong thế giới này. Dù chúng ta đều đánh giá cao tính hữu dụng của nó, nhưng đừng để nó thay thế cuộc sống thực của chúng ta. 

Metaverse ra đời và ngày càng khẳng định vị trí cũng như tính tiện ích về mọi mặt của nó. Nhiều người sử dụng Metaverse như một nền tảng kinh doanh mới, một số sử dụng nó như một sân chơi, trong khi một số khác lựa chọn nó như một cách để chạy trốn khỏi thực tại. Metaverse rất tiện ích, nhưng nó chỉ nên là nơi bạn ghé thăm trong một thời gian ngắn và để cải thiện tâm trạng và quên đi nỗi phiền muộn của mình. 

Metaverse sẽ là một nơi giúp mở rộng thêm cuộc sống và những trải nghiệm cho con người nếu chúng ta hiểu và biết cách sử dụng chúng. Tương lai xa hơn của Metaverse là thứ khó có thể đoán định một cách chính xác. Nhưng ngay tại thời điểm hiện tại, nếu bạn tìm hiểu về nó, chắc chắn trong tương lai khoảng cách giữa bạn và những người chưa biết đến Metaverse sẽ khác xa nhau. 

Và nếu trên hành trình khám phá vũ trụ kĩ thuật số rộng lớn này, bạn cảm thấy lạc lối và không biết phải bắt đầu từ đâu và bắt đầu như thế nào, thì cẩm nang Metaverse - Vũ trụ kĩ thuật số của tác giả Kim Sang Kyun chính là dành cho bạn. 

Minh Hằng