15 cuốn sách phi hư cấu chắc chắn sẽ giúp bạn thông minh hơn
15 cuốn sách phi hư cấu chắc chắn sẽ giúp bạn thông minh hơn
Đây là bài viết tổng hợp những cuốn sách giúp bạn thông minh hơn, có nội dung dành cho những bộ óc tò mò. Những cuốn sách trải dài trên nhiều lĩnh vực, từ bản đồ thế giới, đến thủ thuật ghi nhớ, cho đến những điều kỳ diệu của hệ tiêu hóa của con người. 

1/ “Nhảy moonwalk cùng Einstein” của Joshua Foer

Cuốn sách này nhanh chóng trở thành cuốn sách bán chạy từ khi mới ra mắt. “Nhảy moonwalk cùng Einstein” kể lại hành trình kéo dài hàng năm trời của Joshua Foer nhằm cải thiện trí nhớ của mình dưới sự hướng dẫn của những “vận động viên trí tuệ” hàng đầu. Ông dựa trên nghiên cứu tiên tiến, lịch sử văn hóa đáng ngạc nhiên của trí nhớ và những thủ thuật của những nhà tâm thần học để thay đổi hiểu biết của chúng ta về trí nhớ con người. Từ Giải vô địch trí nhớ Hoa Kỳ cho đến sâu thẳm trong tâm trí tác giả, đây là một tác phẩm báo chí sống động nhắc nhở chúng ta rằng, xét theo mọi khía cạnh quan trọng, chúng ta là tổng thể của những ký ức của mình.

 

2/ “Đợt tuyệt chủng thứ 6” của Elizabeth Kolbert

Một cuốn sách quan trọng về tương lai của thế giới, kết hợp giữa lịch sử trí tuệ, tự nhiên và báo cáo thực địa để kể lại một cách thuyết phục về sự tuyệt chủng hàng loạt đang diễn ra trước mắt chúng ta. 

Trong nửa tỷ năm qua, đã có 5 đợt tuyệt chủng hàng loạt, khi sự đa dạng của sự sống trên trái đất bị thu hẹp một cách đột ngột và đáng kể. Các nhà khoa học trên thế giới hiện đang theo dõi đợt tuyệt chủng thứ sáu, được dự đoán là sự kiện tuyệt chủng tàn khốc nhất kể từ vụ va chạm của tiểu hành tinh khiến loài khủng long bị tiêu diệt. Lần này, thảm họa do chính chúng ta gây ra. 

Dựa trên những công trình của nhiều nhà nghiên cứu đa lĩnh vực: địa chất học, thực vật học, đại dương học… Tác giả đã đề cập đến hàng tá loài sinh vật, một số đã biến mất, một số khác đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng, bao gồm ếch vàng Panama, san hô sừng hươu, loài auk lớn và tê giác Sumatra… 

Đợt tuyệt chủng thứ sáu có thể là di sản lâu dài nhất của nhân loại; như Kolbert nhận xét, nó buộc chúng ta phải suy nghĩ lại câu hỏi cơ bản về ý nghĩa của con người.

 

3/ “Lược sử thời gian” của Stephen Hawking

Là một cuốn sách mang tính bước ngoặt trong lĩnh vực khoa học được viết bởi một trong những bộ óc vĩ đại của thời đại chúng ta, cuốn sách của Stephen Hawking khám phá những câu hỏi sâu sắc như: Vũ trụ bắt đầu như thế nào - và điều gì khiến nó có thể bắt đầu? Phải chăng thời gian luôn trôi về phía trước? Vũ trụ là vô tận - hay có ranh giới? Có những chiều không gian khác trong không gian? Điều gì sẽ xảy ra khi mọi chuyện kết thúc?

Được kể bằng ngôn ngữ mà tất cả chúng ta đều có thể hiểu được, “Lược sử thời gian” đi sâu vào các thế giới kỳ lạ của lỗ đen và hạt quark, phản vật chất và “mũi tên thời gian”, của vụ nổ lớn và một vị Chúa lớn hơn - nơi có những khả năng kỳ diệu và bất ngờ. 

Với những hình ảnh thú vị và trí tưởng tượng đáng kinh ngạc, Stephen Hawking đưa chúng ta đến gần hơn với những bí mật sâu xa nhất ngay trong lòng của tạo hóa.

 

4/ “Nếu… thì?” của Randall Munroe

Cuốn sách được viết bởi tác giả của XKCD - trang web truyện tranh trực tuyến nổi tiếng, những câu trả lời vui nhộn và giàu thông tin cho những câu hỏi quan trọng mà có thể bạn chưa bao giờ nghĩ sẽ hỏi. 

Hàng triệu người truy cập xkcd.com mỗi tuần để đọc truyện tranh mang tính biểu tượng của Randall Munroe. Những bức vẽ hình người que của anh về khoa học, công nghệ, ngôn ngữ và tình yêu có lượng người theo dõi rất lớn và thường xuyên, cũng như những câu trả lời được nghiên cứu kỹ lưỡng cho những câu hỏi kỳ lạ nhất của người hâm mộ.

Những câu hỏi mà anh nhận được từ kỳ quặc đến hết sức quỷ quái:

  • Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi bơi trong bể chứa nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng?
  • Bạn có thể chế tạo một chiếc jetpack bằng cách sử dụng súng máy bắn thẳng xuống dưới không?
  • Điều gì sẽ xảy ra nếu trận động đất Richter 15 tấn công thành phố New York?
  • Lốc xoáy lửa có thể xảy ra không?

Những câu trả lời của anh là kết hợp của sự rõ ràng và hóm hỉnh, giải thích một cách vui vẻ và chính xác mọi thứ, từ hiệu ứng tương đối của một quả bóng chày được ném ở tốc độ gần tốc độ ánh sáng đến nhiều cách khủng khiếp mà bạn có thể chết khi xây dựng một bảng tuần hoàn gồm tất cả các nguyên tố thực tế.

Cuốn sách đưa ra những câu hỏi mới và chưa từng có câu trả lời trước đây, cùng với những câu trả lời phổ biến nhất từ ​​trang web xkcd. 

“Nếu… thì?” là cuốn sách đầy thông tin dành cho những người hâm mộ xkcd và bất kỳ ai thích suy ngẫm về giả thuyết.

 

5/ “Vật lý thiên văn cho người vội vã” của Neil DeGrasse Tyson

Cuốn sách này đã có hơn một năm nằm trong danh sách bán chạy nhất của New York Times và hơn một triệu bản được bán ra.

Bản chất của không gian và thời gian là gì? Làm thế nào để chúng ta phù hợp trong vũ trụ? Vũ trụ phù hợp với chúng ta như thế nào? Không có người hướng dẫn nào có thể để giải đáp những câu hỏi mở rộng trí óc này tốt hơn nhà vật lý thiên văn nổi tiếng và tác giả bán chạy nhất Neil deGrasse Tyson.

Nhưng ngày nay, rất ít người trong chúng ta có thời gian để tìm hiểu về vũ trụ. Vì vậy, Tyson đã viết ra cuốn sách ngắn gọn và rõ ràng, với sự hóm hỉnh để bạn có thể đọc mọi lúc, mọi nơi trong ngày bận rộn của bạn.

Trong khi bạn chờ pha cà phê buổi sáng, chờ xe buýt, tàu hỏa hoặc máy bay đến, “Vật lý thiên văn cho người vội vã” sẽ tiết lộ chính xác những gì bạn bạn muốn đọc về vũ trụ: từ Vụ nổ lớn đến lỗ đen, từ hạt quark đến cơ học lượng tử, từ việc tìm kiếm các hành tinh đến tìm kiếm sự sống trong vũ trụ.

 

6/ “Tư duy như một kẻ lập dị’’ của Steven D. Levitt và Stephen J. Dubner

Cuốn sách bán chạy nhất của New York Times Freakonomics đã thay đổi cách chúng ta nhìn thế giới, phơi bày những khía cạnh ẩn giấu của mọi thứ. 

Giờ đây, với “Tư duy như một kẻ lập dị’, Steven D. Levitt và Stephen J. Dubner đã viết nên cuốn sách mang tính cách mạng nhất của họ. Là sự kết hợp đặc trưng giữa cách kể chuyện hấp dẫn và phân tích độc đáo, họ đưa chúng ta vào trong quá trình suy nghĩ của họ và dạy tất cả chúng ta suy nghĩ hiệu quả hơn một chút, sáng tạo hơn, hợp lý hơn, tức là giống như một Kẻ lập dị.

Levitt và Dubner đưa ra kế hoạch chi tiết để giải quyết vấn đề, cho dù mối quan tâm của bạn nằm ở những mẹo nhỏ hay những cải cách toàn cầu lớn. Không giới hạn chủ đề, từ kinh doanh đến từ thiện, thể thao đến chính trị, tất cả đều nhằm mục đích đào tạo lại bộ não của bạn.

Trên hành trình này, bạn sẽ tìm hiểu những bí mật của nhà vô địch ăn xúc xích Nhật Bản, lý do một bác sĩ người Úc nuốt phải một loạt vi khuẩn nguy hiểm và lý do tại sao những kẻ lừa đảo qua email ở Nigeria lại khẳng định rằng họ đến từ Nigeria.

Một số bước để suy nghĩ như một kẻ lập dị:

  • Đầu tiên, hãy cất chiếc la bàn đạo đức của bạn đi - vì thật khó để nhìn rõ vấn đề nếu bạn đã quyết định phải làm gì với nó.
  • Học cách nói “Tôi không biết” - vì cho đến khi bạn có thể thừa nhận những gì bạn chưa biết thì hầu như không thể học được những gì bạn cần.
  • Hãy suy nghĩ như một đứa trẻ - bởi vì bạn sẽ nảy ra những ý tưởng hay hơn và đặt những câu hỏi hay hơn.
  • Tham gia một lớp học nâng cao về sự khích lệ, vì dù tốt hay xấu, sự khích lệ vẫn thống trị thế giới của chúng ta.
  • Học cách thuyết phục những người không muốn bị thuyết phục, bởi vì điều đúng hiếm khi đủ để thành công.
  • Học cách trân trọng mặt tích cực của việc từ bỏ - bởi vì bạn không thể giải quyết vấn đề của ngày mai nếu bạn không sẵn sàng từ bỏ điều ngu ngốc của ngày hôm nay.

Levitt và Dubner nhìn thế giới một cách rõ ràng không giống ai. Bây giờ bạn cũng có thể. 

 

7/ “Lược sử loài người” của Yuval Noah Harar

Cuốn sách được Tổng thống Barack Obama, Bill Gates và Mark Zuckerberg và nhiều người khác khuyên đọc. 

Đây là một câu chuyện mang tính đột phá về sự sáng tạo và tiến hóa của loài người, khám phá những cách mà sinh học và lịch sử đã định nghĩa chúng ta và nâng cao hiểu biết của chúng ta về ý nghĩa của việc trở thành “con người”.

Một trăm nghìn năm trước, ít nhất sáu loài người khác nhau sinh sống trên Trái đất. Tuy nhiên, ngày nay chỉ có một - homo sapiens. Chuyện gì đã xảy ra với những người khác? Và điều gì có thể xảy ra với chúng ta?

Hầu hết các cuốn sách về lịch sử nhân loại đều theo đuổi cách tiếp cận lịch sử hoặc sinh học, nhưng Tiến sĩ Yuval Noah Harari đã phá vỡ khuôn mẫu với cuốn sách rất nguyên bản này. Khám phá khoảng 70.000 năm trước với sự xuất hiện của nhận thức hiện đại. Từ việc xem xét vai trò của con người đang tiến hóa trong hệ sinh thái toàn cầu cho đến lập biểu đồ về sự trỗi dậy của các đế chế, Sapiens tích hợp lịch sử và khoa học để xem xét lại những câu chuyện đã được chấp nhận, kết nối những phát triển trong quá khứ với những mối quan tâm đương đại và xem xét các sự kiện cụ thể trong bối cảnh của những ý tưởng lớn hơn.

Harari cũng buộc chúng ta phải nhìn về phía trước, bởi vì trong vài thập kỷ qua, con người đã bắt đầu bẻ cong quy luật chọn lọc tự nhiên đã chi phối sự sống trong bốn tỷ năm qua. Chúng ta đang có được khả năng thiết kế không chỉ thế giới xung quanh mà còn cả chính bản thân mình. Điều này dẫn chúng ta đến đâu và chúng ta muốn trở thành gì?

 

8/ “Tư duy nhanh và chậm” của Dan Kahneman

Trong cuốn sách này, Daniel Kahneman, nhà tâm lý học nổi tiếng và người đoạt giải Nobel Kinh tế, đưa chúng ta vào một chuyến tham quan mang tính đột phá về tâm trí và giải thích hai hệ thống điều khiển cách chúng ta suy nghĩ. Hệ thống 1 nhanh, trực quan và giàu cảm xúc; Hệ thống 2 chậm hơn, cân nhắc hơn và logic hơn. 

Tác động của sự tự tin thái quá đối với chiến lược của công ty, những khó khăn trong việc dự đoán điều gì sẽ khiến chúng ta hạnh phúc trong tương lai, tác động sâu sắc của những thành kiến ​​nhận thức đối với mọi thứ, từ chơi chứng khoán đến lên kế hoạch cho kỳ nghỉ tiếp theo… đều có thể được hiểu khi biết hai hệ thống này định hình các phán đoán và quyết định của chúng ta như thế nào.

Lôi cuốn người đọc vào một cuộc trò chuyện sôi nổi về cách chúng ta suy nghĩ, Kahneman tiết lộ những điểm chúng ta có thể và không thể tin vào trực giác của mình cũng như cách chúng ta có thể khai thác những lợi ích của việc suy nghĩ chậm. Ông đưa ra những hiểu biết sâu sắc và thực tế về cách đưa ra các lựa chọn trong cả công việc lẫn cuộc sống cá nhân, và cách chúng ta có thể sử dụng các kỹ thuật khác nhau để đề phòng những trục trặc về tinh thần thường khiến chúng ta gặp rắc rối.

“Tư duy nhanh và chậm” được coi là tựa sách kinh điển trong các tựa sách nghiên cứu về tâm lý học hành vi. 

 

9/ “Người đàn ông tưởng nhầm vợ mình là cái mũ” của Oliver Sacks

 “Người đàn ông tưởng nhầm vợ mình là cái mũ” tập hợp 24 câu chuyện điển hình được yêu thích và hấp dẫn nhất của Oliver Sacks. Những bệnh nhân trong cuốn sách này phải đối mặt với những chứng rối loạn thần kinh kỳ lạ. Câu chuyện của họ là minh chứng sâu sắc cho khả năng thích ứng của bộ não con người và khả năng phục hồi của tinh thần con người.

Tiến sĩ Sacks điều trị cho từng đối tượng của mình với sự tôn trọng sâu sắc đối với cá nhân độc nhất đang sống trong tình trạng hỗn loạn. Đó là người đàn ông 50 tuổi bị mất trí nhớ tin rằng mình là một thủy thủ trẻ trong Hải quân, người phụ nữ cảm thấy tứ chi của mình thật xa lạ, và tất nhiên là người đàn ông nổi tiếng đã nhầm vợ mình với chiếc mũ.

Những câu chuyện này khiến người đọc đồng cảm, cho phép họ bước vào thế giới kỳ lạ của những người mắc chứng tự kỷ, bệnh Alzheimer, hội chứng Tourette và các tình trạng thần kinh khó hiểu khác.

 

10/ “Từ vô hình đến hữu hình” của Mark Miodownik

Tại sao lại có thể nhìn xuyên qua kính? Lực co giãn và đàn hồi là gì? Tại sao mọi vật liệu lại có hình dáng và tính chất như vậy? Đây là những loại câu hỏi mà nhà khoa học vật liệu nổi tiếng Mark Miodownik liên tục tự hỏi mình. 

Miodownik nghiên cứu những đồ vật bình thường dưới góc nhìn mới, khám phá những bí mật hấp dẫn gắn kết thế giới vật chất của chúng ta. Trong “Từ vô hình đến hữu hình”, Miodownik khám phá những vật liệu mà anh gặp trong một buổi sáng điển hình, từ thép trong dao cạo râu cho đến bọt trong giày thể thao. Đầy những câu chuyện mê hoặc về những điều kỳ diệu của kỹ thuật thấm vào cuộc sống của chúng ta, khiến ta nhìn mọi thứ theo cách hoàn toàn mới. 

 

11/ “Cách chinh phục toán và khoa học” của Barbara Oakley

Cho dù bạn là một sinh viên đang gặp khó khăn trong môn toán, hay bạn đang bắt tay vào một sự thay đổi nghề nghiệp đòi hỏi một bộ kỹ năng mới, “Cách chinh phục toán và khoa học” sẽ cung cấp những công cụ bạn cần để hiểu rõ hơn về những tài liệu khó hiểu. 

Giáo sư kỹ thuật Barbara Oakley hiểu cảm giác vật lộn với toán học là như thế nào. Nhưng khi nhận thấy sự thiếu hiểu biết về toán học và kỹ thuật đã hạn chế nghiêm trọng các lựa chọn của mình, cô quay trở lại trường học với một quyết tâm mới là trang bị lại bộ não của mình. 

Trong cuốn sách, Tiến sĩ Oakley cho chúng ta biết những bí quyết để học tập hiệu quả - những bí mật mà ngay cả những học sinh tận tâm và thành công cũng ước họ biết sớm hơn. Trái ngược với niềm tin phổ biến, toán học đòi hỏi khả năng tư duy sáng tạo cũng như khả năng phân tích.Hầu hết mọi người nghĩ rằng chỉ có một cách duy nhất để giải quyết một vấn đề, trong khi trên thực tế, thường có rất nhiều giải pháp khác nhau,  bạn chỉ cần có sự sáng tạo để nhìn ra chúng. Ví dụ, có hơn ba trăm cách chứng minh khác nhau về Định lý Pythagore. 

Nói tóm lại, nghiên cứu một vấn đề theo cách tập trung cao độ cho đến khi bạn tìm được giải pháp không phải là cách học hiệu quả. Đúng hơn, nó liên quan đến việc dành thời gian để thoát khỏi một vấn đề và cho phép phần não thoải mái và sáng tạo hơn. 

Các chiến lược học tập trong cuốn sách này không chỉ áp dụng cho môn toán và khoa học mà còn cho bất kỳ môn học nào mà chúng ta gặp khó khăn. Tất cả chúng ta đều có những yếu tố cần thiết để trở nên xuất sắc trong những lĩnh vực mà ban đầu dường như rất chật vật. 

 

12/ “Sức mạnh của thói quen” của Charles Duhigg

Trong “Sức mạnh của thói quen”, Charles Duhigg đưa chúng ta đến với khía cạnh thú vị của những khám phá khoa học giải thích tại sao thói quen tồn tại và làm thế nào chúng có thể thay đổi. Chắt lọc lượng thông tin khổng lồ thành những câu chuyện hấp dẫn đưa chúng ta từ phòng họp của Procter & Gamble đến bên lề NFL hay phong trào dân quyền,... Duhigg trình bày kiến thức hoàn toàn mới về bản chất con người và tiềm năng của nó. 

Về cốt lõi, “Sức mạnh của thói quen” lập luận: Chìa khóa để tập thể dục thường xuyên, giảm cân, làm việc hiệu quả hơn và đạt được thành công là hiểu được thói quen hoạt động như thế nào. Nhưng chúng ta cũng có thể dựa vào thói quen để biến đổi doanh nghiệp, cộng đồng và cuộc sống của mình. 

 

13/ “The Future of the Mind” của Michio Kaku

“The Future of the Mind” viết về chủ đề từng chỉ thuộc về lĩnh vực khoa học viễn tưởng. Cuốn sách tiết lộ nghiên cứu đáng kinh ngạc đang được thực hiện trong các phòng thí nghiệm hàng đầu trên thế giới - tất cả đều dựa trên những tiến bộ mới nhất trong khoa học thần kinh và vật lý - bao gồm các thí nghiệm gần đây về thần giao cách cảm, kiểm soát tâm trí, hình đại diện, điều khiển từ xa cũng như ghi lại ký ức và giấc mơ. 

“The Future of the Mind” là một cuộc khám phá phi thường, đáng kinh ngạc về những ranh giới của khoa học thần kinh. Tiến sĩ Kaku hướng tới một ngày mà chúng ta có thể tải bộ não con người lên máy tính, tế bào thần kinh nối tế bào thần kinh; chiếu những suy nghĩ và cảm xúc trên khắp thế giới vào mạng não; uống “viên thuốc thông minh” để nâng cao nhận thức; gửi ý thức của chúng ta đi khắp vũ trụ; và vượt qua giới hạn của sự bất tử.

 

14/ “Tín hiệu và độ nhiễu - Vì sao chúng ta thường sai lầm trong những dự đoán của mình” của Nate Silver

Nate Silver đã xây dựng một hệ thống tiên tiến để dự đoán thành tích của môn bóng chày, dự đoán cuộc bầu cử năm 2008 trong gang tấc và trở thành một blogger nổi tiếng khi anh 30 tuổi. Anh đã củng cố vị thế của mình với tư cách là nhà dự báo chính trị hàng đầu với dự đoán gần như hoàn hảo về cuộc bầu cử năm 2012. Silver là người sáng lập và tổng biên tập trang web FiveThirtyEight.

Dựa trên công trình đột phá của chính mình, Silver xem xét thế giới dự đoán, nghiên cứu cách chúng ta có thể phân biệt tín hiệu thực với một vũ trụ dữ liệu ồn ào. Hầu hết các dự đoán đều thất bại, thường gây ra tổn thất lớn cho xã hội, bởi vì hầu hết chúng ta ít hiểu biết về xác suất và sự không chắc chắn. Cả chuyên gia lẫn người bình thường đều nhầm lẫn những dự đoán tự tin hơn với những dự đoán chính xác hơn. Nhưng sự tự tin thái quá thường là nguyên nhân dẫn đến thất bại. Nếu sự đánh giá của chúng ta về sự không chắc chắn được cải thiện thì những dự đoán của chúng ta cũng có thể tốt hơn. Đây là “nghịch lý dự đoán”: Chúng ta càng khiêm tốn về khả năng đưa ra dự đoán của mình thì chúng ta càng có thể thành công hơn trong việc lập kế hoạch cho tương lai.

 

15/ “Tâm lý học thành công” của Carol S. Dweck

Sau nhiều thập kỷ nghiên cứu, tiến sĩ tâm lý học nổi tiếng thế giới Carol S. Dweck của Đại học Stanford đã phát hiện ra một ý tưởng đơn giản nhưng mang tính đột phá: sức mạnh của niềm tin. Trong cuốn sách xuất sắc này, cô cho thấy thành công ở trường học, công việc, thể thao, nghệ thuật và hầu hết mọi lĩnh vực nỗ lực của con người có thể bị ảnh hưởng đáng kể như thế nào bởi cách chúng ta nghĩ về tài năng và khả năng của mình. 

Những người có tư duy cố định - những người tin rằng khả năng là cố định - ít có khả năng phát triển hơn những người có tư duy phát triển - những người tin rằng khả năng có thể được phát triển. Các bậc cha mẹ, giáo viên, nhà quản lý và vận động viên tuyệt vời có thể áp dụng ý tưởng này như thế nào để thúc đẩy thành tích xuất sắc.

 

- Trạm Đọc tổng hợp

Tags: