Bỏ qua những lý do to đùng mọi người vẫn dùng để kêu gọi người khác đọc sách: Đọc để lấy kiến thức, để tăng hiểu biết, để rèn luyện trí óc nhanh nhạy, để đi du lịch từ xa, để kết nối với những tư tưởng vĩ đại… Tôi sẽ cho bạn lý do, những lý do từ một góc nhìn khác biệt, có chút tính toán, nhưng thực tế và vô cùng gần gũi. Nếu bài viết này có thể khiến cho – dù chỉ một người – cảm thấy muốn đọc sách hơn và quyết tâm đọc, coi như tôi đã thành công. Bài viết hơi dài, bạn có thể đọc các tiêu đề thôi, và nếu đọc được lí do hợp với điều bạn tìm kiếm, khỏi đọc nữa, đi mua sách thôi…

Sống ở trên đời đã là một việc khó khăn, làm gì có ai dám tuyên bố sống trọn đời không một lần hối tiếc hay ân hận về việc gì đó: một lỗi lầm trong quá khứ, một cơ hội lỡ bỏ qua, một hành động đã làm, một câu đã nói, một món đồ đã mua, một người ta từng quan tâm… Đúng vậy, bất cứ điều gì trên đời cũng đều có thể làm cho chúng ta đôi lúc phải hối tiếc. Có những việc mà ngay tại thời điểm đó, ta giữ một niềm tin sắt đá rằng mình đúng, mình sẽ không hối hận, nhưng rồi thời gian qua đi ta lại cảm thấy tiếc và bắt đầu dùng tới hai từ vô nghĩa “giá như”. Nhưng với sách, tôi dám cá, tuyệt đối không một ai phải hối tiếc vì đã dành thời gian cho nó, có chăng, chỉ là sự hối tiếc vì không đọc sách sớm hơn, không đọc nhiều hơn mà thôi.

Nếu không tin, bạn có thể tìm kiếm, nhưng quả thật không một câu chuyện nào được kể lại, không một kết quả Google nào cho cụm từ “hối hận vì đọc sách” đâu. Thực tế có những cuốn sách rất nhàm chán và vô bổ, việc đọc nó chỉ làm tốn thời gian, việc của bạn, đơn giản chỉ là gấp nó lại, bỏ nó đi nếu cảm thấy không phù hợp. Tôi hứa còn cả triệu đầu sách bổ ích và cực kì thú vị đang đợi bạn.

Thiên tài Albert Einstein từng nói:

Trí tưởng tượng quan trọng hơn cả kiến thức, vì kiến thức là có hạn, còn trí tưởng tượng thì vô hạn, trí tưởng tượng chính là tiền đề của tương lai.

Bạn có đang tự hỏi tại sao trí tưởng tượng lại quan trọng? Ba cái trò tưởng tượng vớ vẩn thì được ích gì? Nhưng bạn ơi, rõ ràng phải có người tưởng tượng về một thế giới không cần đèn dầu thì chúng ta mới có đèn điện chứ? Có thứ gọi là máy bay không nếu không một ai tưởng tượng một ngày con người có thể bay? Nếu chẳng một ai nghĩ đến việc nói chuyện với người khác từ khoảng cách xa thật ra thì thế giới ngày nay liệu có biết điện thoại là gì? Hình như mọi phát minh vĩ đại đều bắt nguồn từ trí tưởng tượng viễn vông bị chê cười.

Hãy nhìn xem, trí tưởng tượng phong phú của Fujiko Fujio khi ông ấy nghĩ ra những bảo bối của Doremon đã hấp dẫn cả thế giới đến thế nào? Và tôi tin rằng, sẽ ngày càng có nhiều bảo bối trong đó xuất hiện ngoài đời thực, chẳng phải hộp đựng không khí, máy phát hiện nói dối, máy lọc nước biển, theo dạng này dạng khác đã xuất hiện trên đời rồi đó sao? Nếu bạn chưa tin tôi sẽ cho bạn một bằng chứng hùng hồn nhất, chứng minh trí tưởng tượng viển vông của Fujiko hoàn toàn có thể thành hiện thực. Đó chính là món bảo bối “Gương nịnh hót” của Doremon, đang được cả thế giới này sử dụng một cách công khai và rộng rãi, dưới tên gọi: Camera360. Đúng vậy đó, Gương Nịnh Hót chính là chương trình chụp ảnh camera 360. Bạn có đồng ý với tôi không? (^^)

Bất cứ ai đọc các bộ sách được chuyển thể thành phim đều phải ngậm ngùi thừa nhận “đọc sách hay và thú vị hơn nhiều”. Bạn muốn biết lý do không? Hãy xem một bộ phim rồi sau đó đọc sách đi thì sẽ rõ. Đó là do khi đọc sách, trí óc chúng ta tự do hình dung và liên kết các thông tin ta thu nạp, đem lại cảm giác như chính bạn đag trải nghiệm tình huống đó, đang thấy, đang chứng kiến những gì xảy ra. Đó là những cảm xúc rất thật mà phim khó lòng mang lại cho bạn.

Giờ thì bạn biết trí tưởng tượng là quan trọng. Nhưng bạn nghĩ mình có thể tưởng tượng khi nào? Khi xem một chương trình trên tivi hay khi chơi game, khi đi coi phim hay khi đọc các tin tức lá cải mỗi ngày tràn lan trên các thiết bị điện tử? Không, chỉ với sách, trí tưởng tượng của bạn mới được rèn luyện để bay cao, bay xa và mang lại cho bạn những ý tưởng tuyệt vời.

Vậy thì, bạn đang mơ về một thế giới như thế nào? Ở đó có những chong chóng tre, cửa thần kì hay khăn gọi đồ ăn? Ở đó có máy đọc suy nghĩ hay máy biết dự đoán tương lai? Hay thực tế hơn là một chương trình giúp nhận diện mọi phương thức lừa đảo trên internet, một quy trình cứu hộ tiên tiến đơn giản lắp ráp cho mọi tòa nhà khi có sự cố xảy ra, một loại tiền tệ-tín dụng mới có thể mua mọi món đồ trên thế giới thay vì vàng, một loại thực phẩm dinh dưỡng chiết xuất từ … phân chim… bla bla… mọi thứ chưa có không có nghĩa không bao giờ có, chẳng ai có thể ngăn cản chúng ta tưởng tượng cả. Không một ai.

Có một câu trong seri phim Da Vinci Demons rất hay thế này: “Tôi tin người ta có thể làm được mọi thứ mà họ tưởng tượng ra, bằng chứng là Thượng Đế đã ban cho chúng ta trí óc để có thể hình dung ra điều đó.”

Thế giới này thay đổi bắt đầu từ những điều tưởng tượng nhỏ nhoi, đôi khi là điên rồ. Nên nếu bạn mơ một ngày mình có thể thay đổi thế giới, trước tiên hãy học cách tưởng tượng, và để học cách tưởng tượng, sách sẽ là một người thầy khôn ngoan.

 

Có một cuốn sách làm thay đổi đời tôi, dẫn tôi qua một lối đi mới, một ngã rẽ bất ngờ vô cùng thú vị. Ngày trước tôi cũng rất ghét đọc sách, chỉ cần nhìn thấy sách cũng đủ ngáp chảy nước mắt. Nhưng thật tình cờ một ngày kia, tiện tay cầm một cuốn sách, đọc vài dòng không hiểu gì, đọc thêm chút thấy thú vị, sau nữa bị lôi cuốn đến mức mượn sách của bạn đem về. Chỉ thêm 10 phút là tới nhà mà tôi cũng không thể cầm lòng, phải dừng lại tại một công viên, quăng chiếc xe đạp yêu dấu ngay vỉa hè rồi yên vị trên ghế đá đọc một mạch tới hết cuốn sách, công viên bật đèn, tôi ra về, trí óc như vừa sinh ra một con người mới, phấn khởi và tươi vui, ngập tràn hi vọng. Thật may mắn, sau 3-4 tiếng đồng hồ bỏ mặc, chiếc xe đạp vẫn còn. (Phù)

Bạn thì sao? Cuộc sống của bạn ổn chứ? Bạn có bao giờ cảm thấy bản thân cần thay đổi, cần một cú hích, cần một hướng đi mới không? Khi cần thay đổi bạn dễ dàng đi xin người khác lời khuyên. Mọi người có thể cho bạn lời khuyên nhưng không ai dám đảm bảo lời khuyên đó là hoàn toàn chính xác. Nếu muốn thay đổi cuộc đời, bạn phải tự mình tìm hiểu bản thân và tìm ra con đường phù hợp. Bạn không thể kiếm ra cuốn sách nào viết về một con đường dành riêng cho hoàn cảnh thực tế của bạn. Nhưng có hàng trăm cuốn sách viết về hàng trăm con đường mà bạn có thể đi, có thể hướng tới, việc của bạn là đọc, tham khảo, suy ngẫm về những con đường đó rồi tự chọn ra hướng đi cho riêng mình.

Nếu bạn không thích đọc sách? Tôi tin chắc là vì bạn chưa tìm thấy cuốn nào khiến bạn tâm đắc mà thôi. Và lý do bạn chưa tìm thấy, vì bạn chưa bắt đầu. Vậy nên nếu bạn cảm thấy cuộc đời mình cần một sự thay đổi mạnh mẽ hay chỉ là cần chút động lực để thay đổi những điều bé nhỏ bạn chưa hài lòng, tôi thật sự khuyên bạn nên bắt đầu bằng một cuốn sách đúng chủ đề.

Không nhất thiết phải đọc mọi cuốn sách, nếu bạn đang làm nhân viên văn phòng và nghĩ tới việc kinh doanh, hãy bắt đầu từ danh mục sách kinh doanh nổi tiếng, nếu bạn đang gặp khó khăn trong cách ứng xử mỗi ngày, hãy đọc những cuốn sách best-sellers viết về giao tiếp. Nếu muốn thoát khỏi sự tầm thường của cuộc sống xung quanh, hãy bắt đầu bằng những sách về tư duy lớn. Nếu muốn biết về những người đã thay đổi thế giới, hãy đọc những sách tiểu sử các vị danh nhân, nếu cảm thấy tâm hồn trở nên chai sạn, hãy tìm đến những tập truyện ngắn ý nghĩa hoặc những tiểu thuyết diễm tình… Có thể bạn sẽ cảm thấy phân vân khi đứng giữa một mê cung sách mà không quan tâm một chủ đề nào, hãy hỏi những người hay đọc sách, họ sẽ chỉ cho bạn cuốn nào nên đọc và cần đọc, việc này thì chẳng mất bao nhiêu thời gian đâu.

Sách là một món đồ giá trị cao nhưng rẻ tiền, rẻ về nghĩa đen so với những thứ bạn có thể mua: một bộ quần áo từ vài trăm đến hàng triệu, điện thoại từ vài triệu đến hàng chục triệu, nhưng cuốn sách, chỉ vài chục ngàn đồng, chỉ bằng hai tô phở/ một bữa cơm văn phòng/ một ly café quán sân vườn/ một hai chai bia/ vài bao thuốc lá… là bạn có thể sở hữu những tinh túy của cả thế giới. Thế thì tại sao không?

Nếu là sinh viên nghèo, bạn có thể bắt đầu từ những cuốn sách cũ, không như vật chất hiện đại, điện thoại/xe máy vừa mua xong mà bán là mất vài triệu như thường, quần áo vừa mua xong chẳng còn bán được cho ai. Sách rất dễ thương, sách cũ hay mới đều giữ nguyên giá trị. Và sách cũ thì cực rẻ, chỉ vài ngàn đồng bạn cũng có thể bắt đầu đọc rồi.

Trong nhiều trường hợp, sách giúp cho giá trị con người tăng lên, chỉ cần một cuốn sách, hành động đọc sách có thể khiến bạn trở nên khác biệt với rất những người xung quanh đang chăm chú điện thoại, máy tính bảng. Nhất là với một đất nước ít đọc sách như Việt Nam, khi ngồi xe bus, khi đợi phỏng vấn, khi uống café, giữa những người đang nghịch smartphone, bạn đọc sách… Tôi dám cá rằng bạn sẽ dễ dàng gây được thiện cảm, ít nhiều thu hút được sự chú ý, đặc biệt từ những người có cùng hệ tư tưởng với bạn, những người hiểu biết, có chiều sâu tâm hồn và đề cao những giá trị cuộc sống đích thực.

Từ nhỏ tới lớn ta đã thấy: Dekhi (trong Doremon) thông minh vì cậu ấy ham đọc sách, Hermione (trong Harry Potter) rất thông minh vì cô ấy đọc rất nhiều sách, chưa kể tới hàng trăm nhân vật khác, những nhân vật từ truyện tranh, cổ tích cho đến hiện tại, dường như ai thông minh cũng đều thích đọc và đọc rất nhiều sách. Sách biến bạn thành một người hiểu biết, mở rộng tâm trí bạn, đưa bạn tới những chân trời tự do và tươi mới, bạn sẽ trở nên giá trị, không chỉ từ cái ấn tượng bên ngoài, mà sẽ trở nên giá trị từ bên trong với một bộ óc sắc bén và hiểu biết, một tâm hồn rộng mở và phóng khoáng hơn. Vậy thì, còn chần chờ gì mà không biến chính mình thành một người thông minh.

Mỗi người trong chúng ta rất nhiều lần, đã và đang lãng phí những giờ đồng hồ quý giá, cho những lí do vớ vẩn, đại loại như: đợi xe bus, ngủ nướng buổi mỗi sáng, thức 2-3 tiếng chỉ để đọc đi đọc lại các news-feed nhàm chán. Hoặc, có bao giờ bạn phải ngồi thật lâu dưới hiên nhà nào đó để trú một cơn mưa bất chợt? Một chiều đẹp trời chiếc xe yêu quý bỗng dưng dở chứng và phải mất hàng tiếng sửa chữa? Đến một cuộc hẹn đúng giờ nhưng vẫn phải đợi người bạn thêm nửa tiếng bận việc đột xuất. Một chuyến bay bị delay, một đoạn đường kẹt cứng, một buổi hội thảo nhàm chán… Đây là những điều bình thường chúng ta vẫn hay gặp mỗi ngày.

Cho dù bạn là một người siêu bận đi nữa thì chắc chắn bạn cũng chưa sử dụng hết 5 phút trong nhà vệ sinh, 3 phút trong thang máy, 5 phút đợi cơm trưa, nửa tiếng trên xe ra phi trường đi công tác… Và nếu có thể tận dụng triệt để, không để sót một giây phút nào trong cuộc sống, chắc chắn bạn sẽ cảm thấy mãn nguyện với từng ngày trôi qua. Mỗi tối bạn sẽ được đi ngủ trong tâm thế của người chiến thắng, vô cùng mãn nguyện và hài lòng, vì trong mọi thứ có thể mất và kiếm lại: Tiền bạc, tình cảm, sức khỏe… không bao giờ bạn có thể lấy lại thời gian. Thời gian là vô giá, mỗi giây phút trôi qua đều mất đi vĩnh viễn, đừng để chúng bị lãng phí, hãy dùng những khoảng thời gian đó để làm điều có ích và và việc làm có ích đơn giản nhất, chính là đọc sách.

Cuộc sống hiện đại, chúng ta kết nối ảo với nhau dễ dàng bao nhiêu thì bên ngoài thế giới thực, chúng ta càng khó kết nối thật với người khác hơn bấy nhiêu, cũng chính vì thế mà dễ trở nên đơn độc hơn rất nhiều. Đơn độc, đó là một cảm giác đáng sợ. Nhất là khi ta hiện diện ở một nơi có rất nhiều người, một chốn đông vui nhộn nhịp, nhưng lại cảm giác không thể trò chuyện, kết nối với ai, thứ cảm giác lạc lõng như bị thế giới bỏ rơi, như đứa trẻ lạc đường, vô dụng, sợ hãi và không chút gì thuộc về cái nơi ta đang đứng. Đó là một cảm giác quen thuộc chẳng dễ chịu gì, tệ hơn nữa khi càng ngày nó diễn ra càng nhiều và không chừa bất kì ai. Vậy làm sao để không còn cảm giác đơn độc, khi mà ta không đủ can đảm làm quen người khác, khi điện thoại không còn pin hoặc thậm chí chẳng có điện thoại thông minh để mà giả vờ bận rộn nữa? Hãy nghe tôi: Luôn mang theo một cuốn sách bên người.

Mỗi khi bạn cảm thấy đơn độc, hãy đọc sách, sách sẽ tách bạn ra cái thế giới đơn điệu xung quanh, đưa bạn đến một không gian khác, chỉ có bạn và những nhân vật, quyện vào nhau, thấu hiểu nhau, cùng nhau trải qua những điều thú vị, điều mà những người lạ xung quanh chẳng bao giờ làm được, bạn sẽ chẳng còn bận tâm thế giới ra sao, mình trông như thế nào, có ai đang nói xấu gì bạn không?

Thậm chí, ngay cả khi bạn đơn độc với một quyết định trong đời, không một ai ủng hộ, tôi tin bạn sẽ tìm được ít nhất một cuốn sách ủng hộ cho hành động của bạn.

Tất nhiên, ta có smatphone để thư giãn, để giải trí, để giả vờ bận rộn, để làm bạn, nhưng riêng hôm nay, hãy dẹp smartphone qua một bên, tôi chỉ đang cố chỉ cho bạn một thế giới hoàn toàn khác. Hãy khám phá nó ngay đi, ngay bây giờ.

Giả sử thế này, có hai cô gái (trường hợp người đang đọc bài là con trai) giống hệt ngồi cạnh nhau, một người chăm chú vào chiếc iphone với bàn tay lướt qua lướt lại trên màn hình, và cô gái còn lại thì đọc một cuốn sách, đôi tay thỉnh thoảng lật trang giấy và đôi lúc lại mỉm cười khi đọc đến những đoạn thú vị.

Khoan, đừng vội đọc tiếp, hãy nghe tôi, nhắm mắt lại và tưởng tượng đi. Rồi trả lời: Bạn sẽ muốn làm quen với ai hơn?

Lại giả sử tiếp, bạn đang ngồi giữa hai cô gái đó, và muốn làm quen với một trong hai, theo bạn thì bắt chuyện với ai dễ hơn? Và bạn sẽ bắt chuyện thế nào?

– Bạn đang làm gì với cái điện thoại vậy? Bạn đang lướt facebook à? Bạn đang chỉnh sửa hình ảnh à? Bla bla

Hay chỉ tuyệt đối đơn giản: – Bạn đang đọc sách gì vậy?

Hãy trả lời thành thật bạn thấy bắt chuyện với ai dễ hơn và khả năng ai sẽ mỉm cười trả lời câu hỏi của bạn? Ai sẽ liếc nhìn bạn với một con mắt sắc nhọn hơn cả mũi kim tiêm?

Thật may mắn, phần lớn người thích đọc sách là những người thân thiện, họ thường dễ gần hơn bạn nghĩ và luôn sẵn sàng chia sẻ những chủ đề mà họ biết. Nếu gặp và muốn làm quen với một người đang cầm một cuốn sách, hãy nhớ bạn luôn có sẵn một chủ đề để nói chuyện với họ – đó là sách, sách cho chúng ta lí do làm quen với nhau dễ hơn, thân thiện hơn bất cứ chiếc điện thoại nào. Đứng giữa một hội trường rất đông người, mọi người đứng ngồi nói chuyện vui vẻ hoặc chăm chú làm việc riêng, chỉ có một cô nàng đang ngồi đọc sách, chắc chắn bạn sẽ cảm thấy bắt chuyện với cô nàng đó rất dễ dàng. Và nếu bạn là một người đang đọc sách, hãy mỉm cười nếu có một cô/cậu bạn đến làm quen với câu hỏi: “Bạn đang đọc sách gì vậy?” nhé!

Ở khía cạnh cá nhân, tôi – một cô gái bình thường, sẽ rất ấn tượng và chắc chắn muốn tiến lại làm quen với một anh chàng đang đọc sách giữa nơi đông người, hơn là một anh chàng đang chơi game trên điện thoại. Một chàng trai đọc sách sẽ khiến tôi hình dung anh ta là một người hiểu biết, ham học hỏi, đáng tin và khả năng lớn là … một người tốt.

Ai trong chúng ta chẳng mong sẽ gầy dựng nên một cơ nghiệp hay một thứ gì đó giá trị để rồi lưu truyền lại cho con cháu. Một cơ ngơi vật chất dư dả hay một việc kinh doanh đắt giá là thứ không phải ai cũng có thể làm được, nhưng một tủ sách đầy ắp những kiến thức và tư tưởng giá trị thì chẳng có ai là không thể.

Sách rất dễ lưu trữ, và lại càng dễ lưu truyền, chẳng tốn nhiều diện tích hay công bảo quản, chẳng bao giờ sợ trộm dô cuỗm đi hay ai đó tịch thu, chẳng lo nội dung sách bị hao mòn hay giảm giá trị. Nói cách khác, có tủ sách trong nhà giống như có một kho báu gia truyền, càng qua nhiều đời lại càng đầy thêm và giá trị sách theo đó cũng tăng gấp bội. Kho báu sách là kho báu kiến thức chỉ dành riêng cho người ham học hỏi và nội dung sách chỉ thuộc về ai chiêm ngẫm nó, như một món tài sản muôn đời.

Khi bạn có những đứa con, bạn có muốn chúng là người thích đọc sách không? Hay bạn muốn chúng làm bạn với cái tivi và màn hình máy tính? Bạn muốn chúng là một người yêu kiến thức và ham học hỏi, hay muốn chúng trở thành những đứa trẻ chỉ biết cắm đầu chơi game?

Bước vào một căn nhà như thế nào khiến bạn cảm thấy cuộc sống ý nghĩa hơn: Căn nhà với tủ sách thật to hay căn nhà với tủ rượu khổng lồ? Bạn muốn con cháu mình sẽ sống trong căn nào?

Ai cũng muốn có thứ gì đó để lưu truyền lại những đời sau, nếu bạn không biết để lại cho con cháu thứ gì, hãy để cho chúng một tủ sách. Muốn có một tủ sách để lại, ngay từ giờ bạn phải mua sách và đọc đi thôi, không lẽ kho báu bạn lưu truyền lại kèm lời chú thích: “Đọc sách rất là bổ ích, ngày xưa ta chẳng đọc cuốn nào nhưng ta muốn các con đọc, hãy đọc đi, đọc sách rất là bổ ích…”

Không phải chúng ta đều thích làm những việc dễ dàng sao? Đọc sách chính là một trong những hoạt động dễ dàng nhất giữa hàng ngàn việc cả thế giới khuyên ta làm: không thức khuya, hãy dậy sớm, chăm tập thể dục thể thao, không hút thuốc uống rượu, tránh xa đồ ăn nhiều cholesterol v.v…

Ai cũng có thể đọc sách, ở bất cứ đâu, tại bất cứ thời điểm nào trong đời, nơi nào trên thế giới, không cần phải đợi có cơ hội mới đọc được, không cần ai cho phép, chẳng cần phải giàu có hay thông minh, không cần phải xinh đẹp hay có sức khỏe tốt, sách dành cho tất cả mọi người, từ sang hèn tới học thức, từ các chuyên gia cho tới kẻ ít học, ốm đau, bần cùng… Không có gì phải bàn cãi hay nghi ngờ, đọc sách là một việc bổ ích dễ dàng, quá dễ dàng đến mức, mọi lý do bạn đưa ra để từ chối đọc sách, đều chỉ là ngụy biện…

VÀ LƯỜI LÀ MỘT BỆNH NAN Y NGUY HIỂM ĐANG TÀN PHÁ XÃ HỘI VÀ CẢN TRỞ TƯƠNG LAI CỦA CHÚNG TA, CHỈ CÓ BẠN MỚI CHỮA ĐƯỢC MÀ THÔI. ĐỪNG LƯỜI BIẾNG NỮA…

Những gì ngọt ngào và tinh túy nhất trên đời, có thể thuộc về bất cứ ai, nhưng không bao giờ thuộc về những kẻ lười biếng…

Tặng bạn, kẻ lười biếng, một câu nói khuyết danh tuyệt hay: “Khi ta muốn, ta sẽ tìm cách. Khi ta không muốn, ta tìm lý do!”

Trạm Đọc (Read Station)

Theo Triethocduongpho