Tựa sách lấy cảm hứng từ một thành ngữ trong tiếng Anh, “con voi trong phòng” (the elephant in the room), mô tả những sự việc, hiện tượng có phần ‘nghiêm trọng’ mà ai cũng biết nhưng lại cố tình tránh né và bỏ qua. Tựa sách “Trong đầu có giấu con voi” như ngụ ý rằng tất cả chúng ta đều nhắm mắt làm ngơ trước điều gì đó đang tồn tại trong tâm thức của mình.

Tác giả chỉ ra rằng có nhiều động cơ khác nhau đằng sau hành động của chúng ta, nhưng ta lại có xu hướng tập trung và phóng đại những động cơ tốt, có lợi cho vai trò của bản thân trong xã hội đồng thời hạ thấp những động cơ ‘xấu xa’ và ích kỷ. Các tác giả bắt đầu từ hành vi xã hội của động vật ở Chương 1 – “Hành vi của động vật”, việc các loài linh trưởng dành nhiều thời gian hơn mức cần thiết để chải lông cho nhau có thể chứa đụng những ý đồ khác, chẳng hạn như xây dựng lòng tin và hình thành các liên minh có thể giúp chúng trong những tình huống khác. Một ví dụ khác là lòng vị tha cạnh tranh khi một số loài động vật sẵn sàng cung cấp thức ăn và bảo vệ cho đồng loại – thông qua hành vi này chúng có thể nâng cao vị thế thành viên của mình trong bầy đàn. Những dẫn chứng trên cho thấy ngay cả động vật cũng có những động cơ phức tạp thật sự đằng sau hành vi của chúng.

Chương 2 - “Sự cạnh tranh” tiếp tục trình bày các quan điểm về tiến hóa. Hành vi của con người được hình thành và duy trì dựa trên những cân nhắc về mặt tiến hóa, và sự cạnh tranh là điều không thể tránh khỏi trong quá trình này. Ba loại cạnh tranh chính của tổ tiên chúng ta có lẽ là tình dục, địa vị xã hội và chính trị. Bất kể cuộc chơi diễn ra ở đâu, việc cạnh tranh giữa các loài thường sẽ gây lãng phí tài nguyên. Điều này khiến con người tạo lập những chuẩn mực nhằm hạn chế sự cạnh tranh cũng như tránh lãng phí tài nguyên của bộ não. 

Chương 3 - “Chuẩn mực” tóm tắt lịch sử hình thành các chuẩn mực và giải thích lý do tại sao con người cần chuẩn mực cũng như tầm quan trọng của tin đồn và danh tiếng trong việc hình thành và duy trì các chuẩn mực. Về lý thuyết, việc thực thi chuẩn mực thành công có thể làm giảm việc sử dụng bộ não. Tuy nhiên, thực tế là bộ não con người đang ngày càng lớn hơn thay vì thu nhỏ lại. Bộ não lớn hơn tiêu thụ nhiều năng lượng hơn; do đó, nó phải mang tính quyết định đối với sự sống còn của con người – mà một trong những nhân tố ảnh hưởng có thể kể đến là sự tồn tại của gian lận.

Trong Chương 4 - “Gian dối”, các tác giả buộc phải thừa nhận rằng “Mọi người đều gian lận”. Sự hạn chế lẫn nhau giữa những người thực thi quy tắc và những người trốn tránh quy tắc giúp cải thiện khả năng tinh thần của họ. Có nhiều hình thức gian lận khác nhau: “gian lận trong bài kiểm tra” là một tình huống trốn tránh chuẩn mực mà một người cụ thể (giám thị) đã phát hiện ra, còn “uống rượu nơi công cộng” là một tình huống có nhiều người biết. Ngoài ra, còn có một cách gian lận đặc biệt – tự lừa dối bản thân. Liên quan đến chức năng của sự tự lừa dối, các tác giả đưa ra hai giả thuyết ở Chương 5 - “Tự lừa dối”. Người ta nhận ra sự tự lừa dối là một cách để tự vệ. Có người lại xem sự tự lừa dối là một cơ chế hướng ngoại, lôi kéo và cuối cùng là phục vụ bản thân hơn là cơ chế hướng nội, phòng thủ, tự đánh bại do Freud đề xuất. Chúng ta thể hiện sự tự lừa dối trong nhiều tình huống, trong đó việc tự lừa dối có động cơ là điều cần thiết (Chương 6 - “Lý do của sự giả dối”). Chúng ta phớt lờ động cơ của mình một cách chiến lược. Nói cách khác, không phải lúc nào chúng ta cũng biết điều gì ẩn sau hành động của mình mà chúng ta giả vờ như biết. Trong hầu hết các trường hợp, chúng ta thậm chí không thể nhận ra rằng mình chỉ đang giả vờ biết.

Tóm lại, trong Phần I, các tác giả dẫn chúng ta đối mặt với con voi trong đầu và chứng minh nó hình thành như thế nào thông qua các nghiên cứu và bằng chứng từ xã hội học vi mô, tâm lý học, nguyên thủy học và kinh tế học. “Trong đầu có giấu con voi” ám chỉ sự ích kỷ của con người cùng tập hợp các khái niệm hoặc cách diễn đạt liên quan. Sau đó, Phần II, “Những động cơ tiềm ẩn trong cuộc sống thường nhật” minh họa rõ hơn về sự tồn tại rộng rãi của ‘con voi’ và tác động sâu rộng của nó đến cuộc sống của chúng ta thông qua những ví dụ cụ thể.

Bao gồm: Ngôn ngữ cơ thể, Tiếng cười, Trò chuyện, Tiêu dùng, Nghệ thuật, Từ thiện, Giáo dục, Y tế, Tôn giáo và Chính trị - đây là những khía cạnh đa dạng trong đời sống xã hội của chúng ta. Các tác giả đưa ra những động cơ hiển nhiên cho mỗi cá nhân, chỉ ra rằng chúng chưa đủ cơ sở để giải thích và cuối cùng đưa ra những động cơ thay thế. Tất cả các chương ở Phần II đều độc lập với nhau; người đọc có thể bỏ qua tùy theo sở thích mà không làm giảm khả năng đọc hiểu. Bên cạnh việc chứng minh tính phổ quát và tầm quan trọng của những động cơ tiềm ẩn, các tác giả nhấn mạnh rằng mục tiêu cuối cùng của việc đối đầu với con voi trong đầu chúng ta là sử dụng sự thừa nhận của chúng ta để cư xử tốt hơn, thay vì biện minh cho sự ích kỷ. Điểm nổi bật quan trọng của cuốn sách này là kiểm tra xem “có những động cơ tiềm ẩn đằng sau hành vi của con người” ở nhiều khía cạnh khác nhau. Tuy nhiên, các tác giả không thể tránh khỏi việc lựa chọn bằng chứng theo nhu cầu lập luận của mình. Ví dụ, tiêu tiền cho người khác có thể khiến con người hạnh phúc hơn những người tiêu tiền cho bản thân mình, bất kể bao nhiêu tiền hay liệu bên thứ ba có biết điều đó hay không. Những động cơ ẩn giấu không thể giải thích thỏa đáng những hành vi như vậy của con người. Trong mọi trường hợp, cuốn sách vẫn  rất đáng đọc, dù là dành cho những người thực hành nghiệp dư hay chuyên nghiệp về xã hội học, tâm lý học, kinh tế, khoa học chính trị hoặc các ngành liên quan khác.