Đêm giao thừa năm 1999, sự kiện mà chúng ta gọi là Y2K, là một trong những thời khắc được trông ngóng nhiều nhất nhưng lại gây thất vọng tràn trề bởi toàn bộ những sự chuẩn bị đầy hào hứng cho thảm hoạ này hoá ra chỉ là một sự phí phạm. Mọi người chờ đợi thế giới bị diệt vong bằng một cách nào đó khi các đồng hồ sẽ không thể điểm vào thời khắc nửa đêm bởi các hệ thống máy tính, báo thức, máy tính doanh nghiệp, mạng lưới điện, các cây ATM cùng nhiều thứ khác bằng một cách nào đó sẽ không thể nhận thức được sự kết thúc của một thiên niên kỷ và khởi đầu của một thiên niên kỷ mới. Không ai biết được điều gì sẽ xảy ra và cách để chuẩn bị cho ngày hôm đó. Mọi người bắt đầu tích trữ lương thực, rút hết tiền trong ngân hàng, đổ đầy bình xăng,... thậm chí nhiều người còn tích trữ giấy vệ sinh đủ dùng trong một năm. Thật may mắn, khi đồng hồ điểm 12 giờ đêm, đèn vẫn bật và cuộc sống vẫn tiếp diễn bình thường vào ngày 1 tháng Một năm 2000. (Trích Hoang Mang - Medinsight)
Phần lớn là mọi người thở phào nhẹ nhõm, nhưng có một thông tin đáng buồn chính là cúm mùa năm đó đã đạt đỉnh vào thời kỳ giữa Giáng sinh năm 1999 và tuần đầu tiên của tháng Một năm 2000. Bạn có thể thấy rõ quan điểm rằng: bạn có hiểu biết, bạn sẽ kiểm soát được chính sức khỏe của mình. Năm 2020 chính là một năm “thảm họa và thiên tai” trên toàn thế giới bởi đại dịch Covid. Mọi người đều được tuyên truyền rằng đây là một loại virus dễ lây lan từ người sang người, nhưng phần lớn tại các quốc gia phát triển mọi người đều không đeo khẩu trang khi ra ngoài, tụ tập đông người; dẫn đến số người mắc bệnh tăng nhanh, số ca nhiễm được tính bằng con số nghìn ca mỗi ngày, dù có một cơ sở vật chất tân tiến đến đâu thì cũng không thể đáp ứng đủ so với số ca bệnh tăng lên theo từng giờ, từng ngày như vậy. Hay hành động giành giật, tranh hàng hóa tại các siêu thị để tích trữ thực phẩm khi giãn cách xã hội. Mọi người quá hoảng loạn và không thể bình tĩnh phân định được nên hay không nên làm gì để phòng tránh dịch bệnh cho mình tại thời điểm đó. Thay vì ở nhà để tránh sự lây nhiễm từ cộng đồng thì lại “rủ nhau” tụ tập đông người, tự tạo nên những nguy hiểm cho chính bản thân mình.
Có thể khẳng được một điều “Thảm họa diệt vong” hoàn toàn nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng ta, nếu nó có xảy ra thật thì dù bạn có chuẩn bị kỹ lưỡng đến thế nào vẫn không thể tránh khỏi được, bởi nó là điều tất yếu sẽ xảy ra. Còn Cúm mùa, Covid thì sao? Bạn có thể tiêm phòng đối với cúm, có thể tự bảo vệ mình trước sự lây lan của covid bằng cách tránh tụ tập nơi đông người, rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang khi ra ngoài,... Mỗi chúng ta đều có thể tự trang bị cho mình một tấm khiên bảo vệ sức khỏe, điều đó hoàn toàn nằm trong tầm kiểm soát của mọi người khi chuẩn bị cho mình một nền kiến thức cơ bản và một tâm trí tỉnh táo trước mọi thông tin. Đừng dành quá nhiều sự quan tâm cho những điều không thực tế, hãy kiểm soát và chọn lọc thông tin cần thiết và trở thành một nhân viên y tế có hiểu biết cho chính mình.
Chúng ta sống trong thời điểm đầy rẫy sự ngờ vực. Mỗi ngày truyền thông lại tung ra vô vàn thông tin về chăm sóc - bảo vệ sức khỏe nhưng chưa được thực chứng. Nó có sức lan tỏa và ảnh hưởng cực kỳ lớn, chỉ sau một đêm có thể nhanh chóng gây ra sự sợ hãi hay thay đổi thói quen của công chúng.
Ngày hôm trước cà phê vẫn còn rất tốt cho sức khoẻ và bảo vệ bạn khỏi chứng suy giảm trí tuệ, nhưng ngày hôm sau đã trở thành tác nhân gây ung thư. (Trích Hoang Mang - Medinsight)
Chúng ta có khả năng truy cập thông tin mới quá nhanh, tưởng như lợi bất cập hại nhưng chính nó sẽ mang đến cho chúng ta hàng ngàn luồng thông tin khi bắt đầu tìm kiếm. Khi bạn tìm kiếm cụm từ “muối ăn có tốt cho sức khỏe hay không” trên trang tìm kiếm tin tức Google, ngay lập tức bạn sẽ nhận được về rất nhiều những luận điểm khác nhau, những tranh cãi xung quanh lợi - hại của muối ăn. Nhưng “hãy tạm gác những cuộc tranh cãi về lợi và hại của muối ăn sang một bên, hai ion cấu thành nên muối ăn - natri và clo - khi đứng riêng lẻ là hai trong số những nguyên tố độc hại nhất. Natri là một loại kim loại mềm có ánh kim và phát nổ khi tiếp xúc với nước. Nó không chỉ giết chết các tế bào mà còn có thể thổi tung phòng thí nghiệm. Clo là một thành phần trong thuốc tẩy và chất sát trùng bể bơi. Rất nhiều thành phần khác có thể độc trong môi trường phòng thí nghiệm nếu liều lượng đủ cao. Một số thành phần thì lại được cho là “có lợi cho sức khỏe” nếu dùng đúng liều lượng: flo, omega-3 trong dầu cá và cồn.” (Trích sách Hoang Mang)
Những luận điệu phổ biến thường dựa trên những nghiên cứu kém chất lượng, phóng đại, dễ gây hiểu nhầm, thậm chí hoàn toàn sai. Một số ý tưởng chỉ là mánh khoé tạo ra để nhằm vào những người nhẹ dạ cả tin.
Những ví dụ thường gặp có thể kể đến việc:
phóng đại những lợi ích của nhiều loại vitamin, thảo mộc, thực phẩm chức năng, liệu pháp vi lượng đồng căn, kem dưỡng da, các liệu trình chống lão hoá, thuốc cảm và những phương pháp phòng chống ung thư khác thường. Những kẻ lừa đảo có tà biết dẫn dắt để dư luận tin vào quan hệ nhân quả không tồn tại, khiến mọi người háo hức vì đủ mọi thứ.
Rất nhiều người không biết tìm đến ai để có những lời khuyên đáng tin cậy, không thiên vị, trong bối cảnh Internet đầy rẫy những thông tin sai lệch khiến đầu óc người ta quay cuồng. Việc bạn “bơi” khi không có đủ sức lực sẽ kéo theo những rủi ro không đáng có.
Nếu bạn hoang mang về những thông tin đọc được thì hãy lựa chọn tin tưởng vào chuyên gia. Lúc đó, bạn nên đến bệnh viện kiểm tra, nghe theo lời chỉ dẫn của bác sĩ.
Nếu bạn có thể tự “bơi” thì hãy nhớ rằng: Cẩn thận! Không phải mọi thông tin mà bạn tìm được đều đúng với bạn. Mỗi người có một thể trạng khác nhau, tại sao cùng một loại bệnh nhưng đến khi bạn bệnh đến lần thứ hai thì bác sĩ sẽ không kê cho bạn đơn thuốc giống lần trước. Và cũng có những thông tin đã được truyền thông làm quá lên để tạo hiệu ứng cho một sản phẩm của nhãn hiệu dược phẩm nào. Trong cuốn sách Hoang mang, tác giả đã đề cập đến việc phân biệt đâu là thông tin bạn nên ưu tiên qua các miền trên internet khi có quá nhiều kết quả xuất hiện sau khi tìm kiếm. Hãy có một thứ tự ưu tiên dành cho các thông tin bạn tìm kiếm được qua internet.
Tại nhiều bang của Mỹ, cần sa không còn là chất kích thích giải trí bất hợp pháp như trước đây. Nó có thể hiện diện trong nhà một cách hợp pháp, ở các nhà thuốc, bệnh viện và nhà an dưỡng. Kể từ năm 1996, danh sách các bang hợp pháp hóa việc sử dụng cần sa với mục đích y tế và thư giãn ngày càng dài thêm. Giờ đây bạn có thể nhai, uống và hút cần sa để giảm nhẹ cơn đau, buồn nôn, đau đầu hay thậm chí là cả cơn động kinh. Rất nhiều bệnh nhân với các chứng bệnh cấp và mạn tính đã được hưởng lợi từ thứ thực vật này. Nhưng cũng giống như thuốc lá điện tử là giấy thông hành tới thuốc lá truyền thống, cần sa y tế có thể là giấy thông hành tới sự lạm dụng. Dù sao cần sa vẫn là một loại tệ nạn. Trong khi cần sa và đồ uống có cồn không còn là những chất kích thích gây chết người đáng chú ý nữa, trào lưu opioid (lạm dụng thuốc giảm đau liều cao) lại đang làm tăng tỷ lệ tử vong ở mọi lứa tuổi. Giờ đây dùng thuốc quá liều gây ra con số tử vong hằng năm cao hơn đại dịch HIV/AIDS trong thời kỳ đỉnh cao, thậm chí hơn cả ung thư vú, tai nạn xe hơi hay xả súng, và con số này vẫn tiếp tục tăng. (Trích Hoang Mang - Medinsight)
Để sống lâu, khỏe mạnh rất nhiều thói quen liên quan đến sức khỏe hằng ngày đều nằm trong tầm tay của chúng ta, chẳng hạn như một chế độ ăn có lợi cho sức khỏe, ngủ đủ giấc, không hút thuốc, tập thể dục thường xuyên và tìm cách giảm căng thẳng. Đó chính là một góc kiến thức cơ bản của chăm sóc sức khỏe. Nếu bạn giải quyết được những câu hỏi đó thì mới có thể tiến tới những câu hỏi khó nhằn với tính khoa học được.
Kiến thức về sức khỏe nghe có vẻ khá lý thuyết, triết lý, yêu cầu phải học hành nghiêm túc nhưng sự thật lại trái ngược hoàn toàn. Khi bạn hiểu được tầm quan trọng của việc phải phòng tránh chấn thương thương hơn quan tâm tới các sản phẩm vitamin hỗ trợ sức khỏe.. Tham gia giao thông chấp hành nghiêm túc các luật lệ thay vì vừa đi vừa nhìn vào cái điện thoại, phóng nhanh vượt ẩu,... Số ca tử vong do tai nạn chắc chắn sẽ cao hơn rất nhiều so với những người mắc bệnh này bệnh kia. Uống đủ nước phù hợp với cơ thể chứ không nhất thiết là phải đủ một ngày 2 lít nước… Tất cả những kiến thức đó, bạn đều có thể khám phá được qua Hoang mang. Bác sĩ Nina hiểu sâu sắc các vấn đề của mọi người đang suy nghĩ qua việc lắng nghe các câu hỏi từ bệnh nhiên trong suốt 20 năm. Với cách giải thích dễ hiểu, Hoang mang hoàn toàn không khó đọc, hay chỉ là những nghiên cứu trong các phòng khoa học.
Quan niệm về sức khỏe và sự an toàn đã trở thành sự chú tâm vào các nhãn hiệu và xu hướng thay vì các rủi ro và nguy hiểm thực sự. “Hoang mang” cùng với những ví dụ cụ thể và các “con số biết nói” về hệ thống rủi ro đang diễn ra quanh bạn. Nó không phải là sự ô nhiễm, hoàn cảnh sống hay các chất hóa học tẩy rửa độc hại mà là những rủi ro gây tử vong có nguồn gốc từ chính các yếu tố cá thể.
Hương Nguyễn
>> CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:
