Mặc dù không có phép thuật thực sự nào có thể ngăn cản trẻ em lớn lên về mặt thể chất, nhưng một số người lớn vẫn tiếp tục bám víu vào những tháng ngày vô tư của tuổi trẻ và nhận thấy những trách nhiệm về tình cảm, tài chính sao mà đầy thách thức đến thế khi trưởng thành.
Đó chính là “Hội chứng Peter Pan”. Cụm từ này lần đầu tiên xuất hiện trong cuốn sách năm 1983 của Tiến sĩ Dan Kiley, “Hội chứng Peter Pan: Những người đàn ông chưa bao giờ trưởng thành”.
Trong cuốn sách, Tiến sĩ Kiley tập trung vào hành vi của nam giới. Tuy nhiên, “Hội chứng Peter Pan” có thể ảnh hưởng đến tất cả mọi người ở mọi giới tính và mọi nền văn hóa.
Hội chứng này không được công nhận là một tình trạng sức khỏe tâm thần nhưng nhiều chuyên gia đồng ý rằng kiểu hành vi này có thể ảnh hưởng đến các mối quan hệ và chất lượng cuộc sống của một người.
Bạn đã bao giờ nói: “Hôm nay tôi không thể trưởng thành” chưa? Những người mắc “Hội chứng Peter Pan” có xu hướng sống theo triết lý này mỗi ngày.
Vì hội chứng này không phải là một chẩn đoán lâm sàng nên các chuyên gia chưa xác định được bất kỳ triệu chứng chính thức nào.
Sau đây là một số sự đồng thuận về cách nó biểu hiện trong các mối quan hệ, công việc, thái độ cá nhân đối với trách nhiệm và nghĩa vụ.
Patrick Cheatham, một nhà tâm lý học ở Portland, Oregon, giải thích: “Trong các mối quan hệ, tôi nghĩ hội chứng này thể hiện rõ ràng nhất ở các mức độ ý muốn, kỳ vọng, mục tiêu cuộc sống và khả năng thực hiện các cam kết.”
Nếu đối tác của bạn mắc hội chứng Peter Pan, bạn có thể có thấy rằng họ sẽ gặp khó khăn khi sống một mình. Họ sẽ chất đống chén đĩa trong bồn rửa, không giặt đồ cho đến khi không còn gì sạch để mặc, và bạn phải thường xuyên giúp họ làm việc nhà chỉ để ngôi nhà của họ “dễ ở” hơn một chút.
Họ có thể:
- để bạn lập kế hoạch hoạt động và quyết định những việc hệ trọng;
- bỏ bê công việc gia đình và trách nhiệm chăm sóc con cái;
- thích “sống cho ngày hôm nay” và ít quan tâm đến việc lập kế hoạch dài hạn;
- có dấu hiệu không sẵn sàng về mặt cảm xúc, chẳng hạn như không muốn gắn nhãn hoặc xác định các mối quan hệ;
- chi tiêu không thông minh và thường gặp rắc rối với tài chính cá nhân;
- luôn tránh né việc giải quyết các vấn đề trong mối quan hệ theo những cách hiệu quả.
Theo Cheatham, những người mắc hội chứng Peter Pan cũng có xu hướng gặp khó khăn với công việc và mục tiêu nghề nghiệp.
Họ thường:
- bị mất việc làm do thiếu nỗ lực, chậm trễ hoặc bỏ bê công việc;
- không hoặc ít nỗ lực để tìm việc;
- bỏ việc khi cảm thấy buồn chán, thách thức hoặc căng thẳng;
- chỉ nhận công việc bán thời gian và không quan tâm đến việc theo đuổi các cơ hội thăng tiến;
- nhảy từ lĩnh vực này sang lĩnh vực khác mà không dành thời gian phát triển kỹ năng trong bất kỳ lĩnh vực cụ thể nào.
Trong một số trường hợp, hội chứng này cũng có thể biểu hiện dưới dạng các mục tiêu không thực tế, chẳng hạn như ước mơ trở thành vận động viên chuyên nghiệp hoặc đạt được hợp đồng thu âm.
Đây có thể là khả năng của một số người và không có gì sai khi theo đuổi chúng một cách lành mạnh. Tuy nhiên, nếu những ước muốn này cản trở thành công trong các lĩnh vực khác của cuộc sống, có lẽ đã đến lúc họ cân nhắc các lựa chọn nghề nghiệp thực tế hơn.
Biến những giấc mơ này thành hiện thực mà không thực hiện bất kỳ nỗ lực thực sự nào để đạt được chúng cũng có thể được coi là “Hội chứng Peter Pan”.
Những người mắc “Hội chứng Peter Pan” có vẻ hơi bất lực. Bạn có thể có ấn tượng chung là họ không thể “hòa hợp với nhau” và nhận thấy những điều như:
- không đáng tin cậy và thường xuyên kiệt sức;
- bộ phát cảm xúc khi đối mặt với những tình huống căng thẳng;
- có xu hướng bào chữa và đổ lỗi cho người khác khi mọi thứ diễn ra không như ý muốn;
- ít hoặc không quan tâm đến việc phát triển bản thân;
- kỳ vọng được chăm sóc;
- sợ bị đánh giá tiêu cực;
- sử dụng chất gây nghiện để thoát khỏi những cảm giác hoặc trách nhiệm khó khăn;
- giữ các lựa chọn mở thay vì lập kế hoạch cụ thể.
Những dấu hiệu này cũng có thể liên quan đến các vấn đề khác, nhưng một người có một số dấu hiệu và triệu chứng nêu trên có thể mắc “Hội chứng Peter Pan”.
Ngay từ đầu, “Hội chứng Peter Pan” chủ yếu liên quan đến nam giới. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là hầu hết các nghiên cứu của Kiley được thực hiện vào những năm 1970, 1980, khi vai trò giới tính cứng nhắc hơn một chút so với hiện nay.
Tuy nhiên, thông tin từ Đại học Granada và một nghiên cứu năm 2010 về 29 phụ nữ trẻ Navajo đều cho thấy hầu hết - nhưng không phải luôn luôn - nam giới mắc “Hội chứng Peter Pan”.
Cho đến nay, vẫn còn thiếu nghiên cứu xem những hành vi này thể hiện như thế nào giữa các giới tính. Các nghiên cứu đã được thực hiện có quy mô khá nhỏ.
Trong khi Kiley tập trung nghiên cứu “Hội chứng Peter Pan” ở nam giới, anh ấy đã xác định được “Hội chứng Wendy”, liên quan đến bạn đồng hành nữ của Peter Pan.
Giống như trong truyện, những người phụ nữ trong vai này thường giúp Peter Pan và để Peter Pan xuất hiện trong cuộc sống của họ mà thường không nhận ra điều đó. Họ có thể giúp “các Peter Pan” đưa ra quyết định, dọn dẹp mớ hỗn độn và hỗ trợ tinh thần từ một phía.
Không có nguyên nhân duy nhất cho các hành vi liên quan đến hội chứng Peter Pan. Nó có khả năng là kết quả của các yếu tố phức tạp sau đây.
Cheatham nói: “Một số cách nuôi dạy con cái có thể dẫn đến một số đứa trẻ không học được được kỹ năng sống ở cấp độ người lớn, rất hay trốn tránh trách nhiệm và các cam kết, tập trung quá mức vào việc tìm kiếm cảm giác và chủ nghĩa khoái lạc, đồng thời lãng mạn hóa tự do và chủ nghĩa thoát ly thực tế.
Những người mắc “Hội chứng Peter Pan” thường có cha mẹ quá bảo bọc hoặc rất dễ dãi. Đó là hai phong cách nuôi dạy con khá khác nhau.
- Cha mẹ quá dễ dãi. Họ thường không đặt ra nhiều (hoặc bất kỳ) ranh giới nào cho hành vi của bạn. Kết quả là, bạn lớn lên với niềm tin rằng muốn làm gì thì làm. Khi bạn làm sai điều gì đó, cha mẹ bạn sẽ giải quyết mọi hậu quả và bảo vệ bạn khỏi bị đổ lỗi, vì vậy bạn không bao giờ biết rằng một số hành động sẽ gây ra hậu quả xấu. Nếu họ lo cho các nhu cầu tài chính của bạn khi bạn mới trưởng thành và không bao giờ mong đợi bạn làm việc để đạt được thứ bạn muốn, thì bạn có thể không hiểu tại sao mình cần phải làm việc ngay bây giờ.
- Cha mẹ quá bảo bọc. Mặt khác, cha mẹ bảo vệ quá mức có thể khiến bạn cảm thấy thế giới người lớn thật đáng sợ và đầy khó khăn. Họ sẽ khuyến khích bạn tận hưởng thời thơ ấu, không dạy bạn các kỹ năng như lập ngân sách, dọn dẹp nhà cửa, sửa chữa các vật dụng đơn giản và các kỹ năng duy trì mối quan hệ. Cha mẹ muốn kéo dài tuổi trẻ của bạn, tránh thảo luận với bạn về những khái niệm người lớn. Điều này có thể khiến bạn loay hoay với những khái niệm này trong cuộc sống.
Cheatham cũng chỉ ra rằng khó khăn và trì trệ về kinh tế có thể góp phần gây ra “Hội chứng Peter Pan”, đặc biệt là ở thế hệ trẻ. Nói cách khác, "trưởng thành" có thể khó hơn một chút so với trước đây.
Ông nói rằng: “Người trẻ hiện nay cần phải có nhiều kỹ năng xã hội hơn, năng động và hối hả hơn.”
Một báo cáo năm 2013 của Đại học Georgetown, gợi ý rằng những thay đổi về công nghệ và cấu trúc trong nền kinh tế Mỹ tạo ra một sự chuyển đổi chóng mặt hơn giữa tuổi vị thành niên và tuổi trưởng thành sớm.
Mức lương thấp, ít cơ hội thăng tiến hơn trong lực lượng lao động hiện nay cũng có thể khiến bạn có động lực thấp để theo đuổi sự nghiệp.
Lạm phát đã tạo thêm căng thẳng tài chính dẫn đến một số người sẽ tìm cách trốn tránh trách nhiệm tài chính.
Duy trì một cách nhìn vui tươi có thể giúp giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe tinh thần lâu dài, vì vậy việc có một tính cách tò mò, giống trẻ con chắc chắn có những mặt tích cực của nó.
Ví dụ, một người mắc “Hội chứng Peter Pan” có thể sống tự nhiên hơn và khuyến khích bạn tận hưởng những điều nhỏ bé trong cuộc sống. Họ có thể là một người tràn ngập sự yêu thương, ngọt ngào. Bạn và họ sẽ có rất nhiều niềm vui với nhau.
Tuy nhiên, “Hội chứng Peter Pan” vượt ra ngoài sự vui tươi hàng ngày và liên quan đến việc hoàn thành trách nhiệm. Khi suy nghĩ này bắt đầu len lỏi vào các khía cạnh khác của cuộc sống sẽ phát sinh nhiều vấn đề.
Mặc dù có thể khuyến khích và hỗ trợ sự thay đổi tích cực ở đối tác, nhưng nhìn chung không thể thay đổi một người chưa sẵn sàng cho một việc gì đó.
Cheatham giải thích: “Cố gắng thay đổi mức độ cam kết hoặc mong muốn của đối tác sẽ chỉ khiến cả hai thất vọng.” Anh ấy cảnh báo việc hạ thấp hoặc sửa đổi triệt để những kỳ vọng của bạn để tiếp tục mối quan hệ.
Thay vào đó, bạn nên truyền đạt ý muốn, kỳ vọng và mục tiêu cuộc sống của chính mình.
Nếu bạn đã làm cho đối tác của mình biết bạn muốn gì từ mối quan hệ và việc chung của hai người, nhưng họ không có dấu hiệu chia sẻ những mục tiêu giống bạn thì đã đến lúc quyết định nên chấp nhận mối quan hệ như hiện tại hay tìm kiếm một đối tác có mục tiêu và hành vi phù hợp với những gì bạn muốn.
Cheatham kết luận: “Tất cả các mối quan hệ đều cần sự thỏa hiệp và đàm phán, nhưng hy vọng bạn có thể tìm thấy một số cách để trung hòa giữa việc thay đổi ai đó và tạo điều kiện cho họ”.
Tuổi trưởng thành mang đến nhiều điều phức tạp khiến bạn phải lo lắng: những thách thức trong mối quan hệ và nuôi dạy con cái, các khoản thanh toán, khoản vay, tình trạng thất nghiệp, v.v.
Nói tóm lại, không dễ để trở thành một người năng suất. Nên cũng dễ hiểu khi bạn ước mình có thể quay lại thời niên thiếu, khi mà trách nhiệm của bạn chỉ là hoàn thành các bài kiểm tra và trông em.
Nếu bạn nhận ra mình có xu hướng tránh những điều cần thiết của tuổi trưởng thành như tìm công việc ổn định, lo việc lặt vặt và công việc nhà, thì điều quan trọng là bạn phải hiểu lý do tại sao.
Trị liệu là chìa khóa để khám phá thành công. Các nhà trị liệu có thể đưa ra sự hỗ trợ không phán xét bằng cách giúp bạn xem xét các khuôn mẫu trong cuộc sống của mình và để ý xem chúng ảnh hưởng như thế nào đến các mối quan hệ và cơ hội thành công của bạn.
Trong trị liệu, bạn cũng có thể khám phá những mối quan tâm khác khiến bạn phải dựa vào đối tác của mình để được hỗ trợ về mặt cảm xúc và tài chính, bao gồm lo lắng về tiền bạc, căng thẳng hoặc sợ cô đơn.
Kết luận
“Hội chứng Peter Pan” giống như một tập hợp các hành vi hơn là một chẩn đoán chính thức. Mặc dù nó thường được gắn với nam giới, nhưng nó có thể xuất hiện ở bất kỳ ai.
Trạm Đọc dịch
Đọc bài viết gốc tại: Healthline.com