Các list thường rất hấp dẫn khiến bạn nghĩ chúng ngăn chúng ta đọc sách. Tất nhiên, chúng khiến ta mở laptop, điện thoại và máy tính bảng, khiến ta không đụng đến sách giấy và không đọc sách best-seller mới nhất.
Nhưng điều đó có đúng không? Sự thật là đọc các list tốn thêm vài phút trên mạng mỗi ngày, nhưng cũng có thể dẫn đến hàng giờ đọc các cuốn sách kinh điển và phù hợp với bạn. Và đây là các lý do:
Hãy thành thật đi nào, bạn rõ ràng là không biết cuốn truyện không phổ biến, hoặc cuốn sách cổ điển kì bí nào đó nếu không click. Một bài báo truyền thống chắc không đủ hấp dẫn bằng mớ ảnh con cái của bạn học hồi Đại học? Nên các list sách thắng lớn, đơn giản là thắng được mắt bạn cái đã.
Đơn giản là có QUÁ NHIỀU sách để đọc. Dù bạn chăm chỉ tới mấy, việc lựa chọn giữa hàng đống sách vẫn rất mệt mỏi khi có hàng núi sách cần tái sử dụng. Năm 2011, các nhà tâm lý học bắt đầu nghiên cứu “nghịch lý của các lựa chọn” – hiện tượng xảy ra khi càng có nhiều lựa chọn thì ta càng thấy tệ hơn. List sách triệt hạ nỗi sợ này bằng việc chọn lọc sẵn hộ chúng ta (cái gì đáng đọc từ một núi bầy nhầy), và từ đó ra đời người đọc hạnh phúc – những người sẵn sàng cầm một cuốn sách thực sự lên và đọc.
“Danh sách là sự khởi đầu của văn hóa, là một phần của lịch sử hội họa và văn học. Văn hóa muốn gì? Muốn cắt nghĩa được tầng vô tận, muốn xác lập thứ tự - không luôn luôn nhưng thường xuyên. Vậy một con người làm thế nào khi đối mặt với sự vô tận? Làm thế nào cắt nghĩa được cái không thể cắt nghĩa? Câu trả lời là nhờ danh sách, nhờ bao bì, nhờ bộ sưu tập trong bảo tàng, nhờ bách khoa thư và từ điển.” – Umberto Eco
Bạn đã đọc xong một cuốn sách. Nhớ khi xưa ta bé, trước khi có các list sách, nếu bạn muốn có một gợi ý để đọc chất lượng có nghĩa là phải đến thư viện một chuyến. Nhưng nhỡ mưa đang rơi ngoài kia? Mọt sách đáng thương của chúng ta phải làm sao đây? Ngày nay khi bạn đọc xong một cuốn sách giới thiệu bởi một nguồn đáng tin cậy trên mạng, bạn có thể tìm các cuốn sách 5-sao khác ở cùng một chỗ.
Có ai cảm thấy thúc giục cần phải hoàn thành mục tiêu hơn một mọt sách chính hiệu? Nếu bạn đã đọc hết 6 trên một list sách 10 cuốn, bạn tất nhiên sẽ thấy ngứa ngáy muốn đọc nốt 4 cuốn còn lại đúng không? Phần thưởng nhận được khi đọc một quyển sách đã rất tuyệt, nhưng phần thưởng tâm hồn khi hoàn thành hẳn một list? Giống như phá đảo ấy.
Bạn biết đấy, biết cảm giác thỏa mãn khi đọc một cuốn sách hay và càng thỏa mãn hơn khi nói rằng bạn đã đọc nó. Các tiến sĩ Anh quốc đâu đâu cũng biết phải không? Đọc là một hoạt động đơn độc, nhưng các list sách cho chúng ta cơ hội chia sẻ kho tàng đọc và giành được thứ gọi là “tài nguyên tri thức của nhân loại”. Không có gì kích thích hơn là cảm giác cạnh tranh khi bạn lật từng trang sách.
Có thể bạn là đứa trẻ thích đọc lặng lẽ ở trường. Có thể bạn thích làm vui lòng giáo viên. Có thể bạn đã từng có niềm vui sướng thầm kín khi dọn dẹp và làm đúng luật. Thế khi đã lớn thì sao? Thư viện ở nhà bạn nếu không tuân thủ chặt chẽ hệ thống phân loại thập phân (Dewey Decimal Classification System) thì cũng phải sắp xếp theo bảng chữ cái hoặc theo bảng màu – tôi đoán đúng chứ? Các list sách trông rất là đẹp, giống như những giải thưởng sắp xếp nho nhỏ mà bạn có thể tích lũy để chạm tới một ngôi sao vàng trong tưởng tượng.
Vậy là ta có 6 lý do rất vững chắc để bạn biết rằng làm và đọc các list sách không chỉ trì hoãn đọc Chiến tranh và Hòa bình. Không chỉ là một cái thư mục nghe bắt tai, những list sách trên mạng có thể thực sự giúp ta chăm đọc sách. Ngày càng nhiều tin về chuyện văn hóa đọc đi xuống, thư viện, hiệu sách tư nhân, ngành xuất bản và bản thân những cuốn sách dần hết thời. Có lẽ tình hình này các list sách có thể cho ta thêm hy vọng. Có vẻ tiểu thuyết gia, nhà viết luận văn và người sống chết yêu danh sách, Umberto Eco sẽ đồng ý. “Danh sách không triệt tiêu văn hóa,” ông đã nói, “mà kiến tạo văn hóa. Ở bất cứ đâu trong lịch sử văn hóa cũng có danh sách”.
Trạm Đọc (Read Station)
Theo Medium
