SƠ HỌC LUÂN LÝ
Sách Sơ Học Luân Lý do tác giả Trần Trọng Kim biên soạn nhằm mục đích hướng dẫn cho học sinh lớp tiểu học thời kỳ nửa đầu thế kỷ XX những hiểu biết cơ bản về đạo đức và ứng xử thiết yếu cho học trò tuổi mới cắp sách đến trường theo tinh thần "Tiên học lễ, hậu học văn." Những bài học về nhận thức và ứng xử trong sách Sơ Học Luân Lý với lời lẽ đơn giản, cô đọng, dễ hiểu, dễ nhớ, những câu chuyện và tên nhân vật thật gần gũi với câu chuyện hàng ngày và cách xưng hô bình dân của người Việt. Nhờ vậy, học sinh học xong là nhớ bài ngay, mỗi bài học đều có phần những câu hỏi để gợi ý và kiểm tra giúp học sinh hiểu và nhớ bài lâu.
Những bài học trong sách Sơ Học Luân Lý của Trần Trọng Kim đã ghi vào tâm khảm bao tầng lớp học sinh những bài học nhân văn cao quý.
Tuy những vấn đề lễ giáo trong Sơ Học Luân Lý được đặt ra cách nay hàng thế kỷ nhưng đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Những giá trị cốt yếu của nó xoay quanh các mối quan hệ, ứng xử với gia đình như: ông bà, cha mẹ, anh em, dòng họ. Với học đường như: thầy giáo, ngôi trường mình học và bạn học. Với bản thân như: vệ sinh, thể dục, các đức hay tính tốt như: trung thực, anh dũng, công bằng. Và cuối cùng, cao hơn là với đồng bào, quê hương đất nước. Trước cả việc học chữ, việc học đạo đức ứng xử rất quan trọng và cần thiết, vì có ứng xử tốt và công bằng với bản thân và tha nhân mới giúp tạo ra một môi trường nhân ái, hòa hợp, cũng nhờ đó việc học văn hóa và kỹ nghệ mới được ổn định và tiến bộ nhanh.
QUỐC VĂN GIÁO KHOA THƯ và LUÂN LÝ GIÁO KHOA THƯ là hai bộ sách giáo khoa tiếng Việt được dạy song hành ở các trường Tiểu học Việt Nam trong suốt những thập niên thuộc nửa đầu thế kỷ XX.
Nhóm biên soạn sách gồm các ông Trần Trọng Kim, Nguyễn Văn Ngọc, Đặng Đình Phúc và Đỗ Thận – đều là những học giả, nhà văn, và là nhà giáo dục nổi tiếng, đương thời rất được tín nhiệm. Công việc biên soạn sách của họ còn mang tính định hướng của một nền giáo dục. Việc dạy song hành hai bộ sách QUỐC VĂN GIÁO KHOA THƯ và LUÂN LÝ GIÁO KHOA THƯ từ lớp Đồng ấu, lớp Dự bị đến lớp Sơ đẳng ở bậc Tiểu học cho thấy vấn đề luân lý, đạo đức và công dân giáo dục không chỉ là một tiết học mà là một nội dung lớn xuyên suốt quá trình phát triển trí óc và tâm hồn trẻ thơ.
Từ đầu thập niên 1990 đến nay, bộ sách QUỐC VĂN GIÁO KHOA THƯ và LUÂN LÝ GIÁO KHOA THƯ đã được Nhà xuất bản Trẻ tái bản nhiều lần và được đông đảo bạn đọc nhiệt tình đón nhận. Lần tái bản này, cũng như các lần trước, chúng tôi chủ trương giữ đúng nguyên tác từ các bản in của Việt Nam Tiểu học Tùng thư, kể cả phần minh học khắc trên bản gỗ. Ngoại trừ một số bài mang dấu ấn chính trị rõ rệt của thời Pháp thuộc hoặc thời phong kiến đã được loại bỏ, những gì mang phần hồn của QUỐC VĂN GIÁO KHOA THƯ và LUÂN LÝ GIÁO KHOA THƯ đều được phục hiện trong tuyển tập này.
DẠY HỌC TRONG CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ TƯ
Chúng ta đang trải qua trận đại dịch COVID-19, và rõ ràng nó đang thúc đẩy một sự thay đổi to lớn trong giáo dục, điều mà trước đó hãy còn là mong ước nhiều hơn là thực tiễn. Cuốn sách là tập hợp những bài viết của những giáo viên xuất sắc đến từ nhiều quốc gia khác nhau, những người từng đoạt giải thưởng danh giá Giáo viên Toàn cầu. Trong mỗi bài viết và qua những mẫu hình sinh động từ thực tiễn dạy học, các tác giả đã nêu ra những kinh nghiệm và băn khoăn của họ, vốn cũng là những quan tâm chung của giáo viên khắp thế giới, dù là ở nước phát triển hay đang phát triển. Nhiều câu hỏi lý thú đã được đem ra thảo luận: Liệu có thể thay thế giáo viên bằng công nghệ? Làm cách nào giáo viên có thể dạy học cho những học sinh vốn thành thạo về công nghệ hơn cả chính mình? Làm cách nào nâng cao vị thế của giáo viên, trao thêm quyền cho giáo viên, triển khai việc cá thể hóa trong học tập, đào tạo lại giáo viên, chuẩn bị học sinh cho những thách thức việc làm trong tương lai? Vấn đề tưởng vẫn như cũ nhưng lại vô cùng mới mẻ do những thách thức của Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư. Có quá nhiều điều để suy nghĩ, hy vọng và thực hiện, và tất cả được cô đọng lại trong cuốn sách nhỏ này.
Các tác giả đều đi đến thống nhất với nhau rằng nền giáo dục hiện nay đang ở trên bờ vực thẳm do những sáo mòn của quá khứ (việc bám theo giáo khoa, việc học để thi cử, việc thiếu giáo viên giỏi, tiền lương thấp và việc thiếu đào tạo, các hệ thống quan liêu trong giáo dục…). Câu hỏi được đặt ra là phải làm thế nào khi đứng trước bờ vực thẳm đó? Câu trả lời khá đơn giản: Chúng ta chỉ có thể nhảy xuống đó hoặc… bay lên.
GIÁO DỤC STEM/ STEAM: TỪ TRẢI NGHIỆM THỰC HÀNH ĐẾN TƯ DUY SÁNG TẠO
Sự ảnh hưởng của khoa học và công nghệ đối với đời sống của con người nói chung cũng trở thành một xu hướng tất yếu không thể đảo ngược được. Do vậy, ngoài những kiến thức và kỹ năng cơ bản trong đời sống xã hội, chúng ta còn phải giúp cho các học sinh có được những năng lực mang tính chất nền tảng liên ngành về STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics: Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) để có thể trở thành những công dân toàn cầu thích ứng trong thế giới tương lai.
Cuốn sách nhỏ này được viết ra nhằm chia sẻ thông tin dựa trên một số nghiên cứu mới nhất trong lĩnh vực giáo dục STEM, được viết dưới dạng dễ hiểu, đồng thời kết hợp với những kinh nghiệm thực tế từ các cuộc hội thảo, lớp tập huấn mà tác giả có dịp được tham dự và chủ trì trong cả hai môi trường Việt Nam và Mỹ.
Nội dung sách được sắp xếp thành 4 phần, với 8 chương, nhằm giúp cho giáo viên và phụ huynh có được cái nhìn tổng quan về những hoạt động của giáo dục STEM hiện nay. Bên cạnh đó, cuốn sách cũng chia sẻ một số ví dụ, bài giảng mẫu, một số gợi ý cụ thể trong từng chủ đề giúp các giáo viên và phụ huynh có thể áp dụng được cho các bài học hoặc hoạt động vui chơi tại gia đình cùng với các con.
HỌC ĂN, HỌC NÓI, HỌC GÓI, HỌC MỞ
Cuốn sách hướng dẫn các quy tắc về giao tế dựa trên các nguyên tắc luân lý được thừa nhận ở nơi công cộng được sắp xếp theo bốn phần: biết sống - biết nói - biết viết - biết học.
ĐỔI MỚI GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - XÂY DỰNG NHỮNG NGƯỜI HẠNH PHÚC NHỜ SÁNG TẠO
Trình bày khái niệm về hạnh phúc, hạnh phúc nhìn từ hai cách tiếp cận (nhu cầu cá nhân, hành động thoả mãn nhu cầu cá nhân và tư duy sáng tạo), bàn về hệ thống giáo dục - đào tạo xây dựng những người hạnh phúc, phương pháp luận sáng tạo và đổi mới góp phần tích cực xây dựng những người hạnh phúc, một số việc làm liên quan đến xây dựng những người hạnh phúc ở Việt Nam và một số kết quả.
Theo NXB Trẻ
