Bốn mươi năm trước, Donald Homa, giáo sư tâm lý học tại Đại học Bang Arizona chuyên về trí nhớ và nhận thức trực quan về các kích thích ngôn ngữ, đã được các quan chức tại Học viện Đọc nhanh Hoa Kỳ liên hệ để kể một câu chuyện phi thường. Hai trong số các học viên của họ đã đạt được tốc độ đọc vượt quá 100.000 từ mỗi phút, gấp hơn 10 lần tốc độ của học sinh trung bình của học viện, và gấp hơn 300 lần tốc độ mà những người trưởng thành có trình độ đại học có thể đạt được (200 - 400 từ mỗi phút). Do đó, Giáo sư Homa có sẵn sàng đánh giá các kỹ năng phi thường của họ trong môi trường phòng thí nghiệm không?

Vì tò mò nên Homa nhận lời. Trong phòng thí nghiệm, ông giao nhiệm vụ cho hai người đàn ông đọc nhanh đọc toàn bộ sách giáo trình đại học, sau đó làm bài kiểm tra trắc nghiệm để đánh giá mức độ hiểu của họ. Họ đọc xong chỉ trong vài phút và rồi làm bài kiểm tra. Và thật bất ngờ, họ dường như không học được gì nhiều từ những cuốn sách vừa đọc. 

Homa kết luận: “Kỹ năng đáng chú ý duy nhất ở hai người đọc nhanh là sự khéo léo trong việc lật trang.”

Mặc dù câu chuyện này chỉ là giai thoại, nhưng nó là ví dụ cho những gì các nhà khoa học tìm hiểu về phương pháp đọc nhanh: Nó không hiệu quả. 

Trong hơn nửa thế kỷ qua, tất cả các khóa học đọc nhanh đều hứa hẹn sẽ tăng tốc đáng kể khả năng đọc của một người mà không ảnh hưởng đến khả năng hiểu. Những người ủng hộ tuyên bố rằng mọi người có thể đọc nhanh bằng cách học nhiều từ hơn với ít chuyển động mắt hơn và tắt tiếng nói bên trong khi đang đọc.

Một bài báo xuất bản năm 2016 đã tóm tắt hàng thập kỷ nghiên cứu. Một nhóm các nhà khoa học nhận thực và ngôn ngữ học kỳ cựu, chuyên về khả năng đọc và nhận thức thị giác, đã vạch trần cả 2 nguyên lý giúp tăng tốc độ đọc này. 

Đầu tiên, thị giác của con người hoạt động theo cơ chế không cho phép chúng ta nhìn thấy các từ ở ngoại vi trường thị giác để chúng ta có thể hiểu đầy đủ ý nghĩa của từ được nhìn thấy. Do đó, quan điểm cho rằng có thể hiểu toàn bộ đoạn văn chỉ trong chớp mắt là vô nghĩa. Hơn nữa, các thí nghiệm đã nhiều lần chỉ ra rằng tầm nhìn ngoại vi của những người đọc nhanh không tốt hơn những người đọc bình thường. Mà điều này thì không thể rèn luyện. 

Thứ hai, tắt tiếng nói bên trong đầu khi đọc cho phép bạn đọc nhanh hơn, nhưng cũng phải đánh đổi mức độ hiểu. Âm thanh là chìa khóa của ngôn ngữ, vì vậy việc dịch thông tin hình ảnh sang âm vị học (âm thanh), thậm chí là âm thanh ngầm trong đầu, là cần thiết để hiểu đầy đủ các từ. 

Tuy nhiên, những người đứng sau các chương trình rèn luyện đọc nhanh đưa ra dữ liệu cho thấy tốc độ đọc của học sinh của họ được cải thiện trong khi vẫn duy trì khả năng hiểu. Các bài kiểm tra trước và sau khóa học nhìn chung có sự cải thiện đáng kể về tốc độ đọc của học viên. 

Nhưng các tác giả của bài báo năm 2016 nói trên đã phản bác vì kết quả của phía đào tạo đưa ra là chung chung và không có thật. 

“Đôi khi bài kiểm tra trước khó hơn bài kiểm tra sau, và những lần khác, các học viên được kiểm tra lặp đi lặp lại trên cùng một tài liệu. Trong cả hai trường hợp, hiệu suất đọc của học viên khi làm bài kiểm tra sau sẽ tăng lên vì độ khó của các bài kiểm tra hoặc vì đã được tiếp xúc với văn bản đó nhiều lần.”

Ngày nay, có những ứng dụng được cho là giúp việc đọc nhanh trở nên dễ dàng. Hầu hết trong số có khổ văn bản cố định, cho phép người dùng điều chỉnh tốc độ đọc. Phương pháp này, được gọi là trình bày trực quan nối tiếp nhanh chóng cho phép người đọc loại bỏ những yếu tố gây lãng phí để quét từ này sang từ khác. Nhưng than ôi, những ứng dụng này cũng không hiệu quả. Khi người dùng tăng mức độ trình bày văn bản lên, khả năng hiểu của họ giảm xuống. 

Vì vậy, nếu đọc nhanh thực sự có hiệu quả có cách nào để rèn luyện nó không? Câu trả lời là hãy đọc nhiều hơn, kết hợp với việc mở rộng vốn từ. Việc luyện tập như vậy tuy tốn thời gian, nhưng giống như nhiều kỹ năng khác, nó đòi hỏi nhiều giờ lặp đi lặp lại để hoàn thiện. Khả năng đọc phải được mài giũa thông qua nỗ lực. 

Giống như một nghệ sĩ dương cầm luyện tập hàng ngày trong nhiều năm, một cầu thủ bóng rổ tập không ngừng nghỉ, hay một phi công dành hàng nghìn giờ trên không, để trở thành chuyên gia cần phải có thời gian. Nó không thể được dạy thông qua một chương trình đào tạo kéo dài 12 tuần. 

- Theo Big Think

- Đọc bài viết gốc tại đây!