Chúng tôi ôm hôn nhau giữa những dãy giá sách tiểu thuyết, xung quanh chúng tôi là câu chuyện của những người khác, và chúng tôi đang bắt đầu câu chuyện của chính mình.
Trong sáu năm “ế” ở quãng thời gian tuổi hai mươi, tôi trở thành một người mà đến chính mình cũng không thể nhận ra. Trước đó, tôi là một đứa mọt sách. Hồi bé mỗi tuần tôi đi thư viện đôi ba lần và thức thật khuya trùm chăn đọc dưới ánh đèn pin. Tôi mượn nhiều sách về nhà và trả lại nhanh đến nỗi rằng cô thủ thư đã từng có lần phải cáu lên, “Đừng mang nhiều sách về nếu cháu không đọc được hết.”
Tôi học chuyên ngành tiếng Anh ở đại học và sau đó có bằng thạc sĩ văn chương. Nhưng chỉ một thời gian ngắn sau khi luận văn thạc sĩ của tôi nằm trên giá sách ngay cạnh tấm bằng, tôi đã dừng đọc. Nó xảy ra từ từ như một người dần lành bệnh hay đi tới cái chết.
Khi đăng kí tài khoản OkCupid (tên hiển thị: conangmotsach52598), tôi điền vào mục sách yêu thích những cuốn theo gu của mình: “Trăm năm cô đơn,” “Hội hè miên man”, “Nanh trắng”, “Thế giới đã biết”, “Thần linh của những điều nhỏ bé”, “Làm sao để hiểu được Thinh không”. Một cơn hoảng loạn cuộn lên trong lòng khi tôi nhận ra rằng đã hơn hai năm trời kể từ khi tôi đọc những tựa sách này.
Dù đã không còn đọc nữa, tôi vẫn cố gắng giữ kiểu cách mọt sách của mình. Tôi tham gia vào các câu lạc bộ sách trên Meetup.com nhưng chẳng bao giờ tới đó. Tôi mượn của thư viện cuốn “Mãi đừng xa tôi” của Kazuo Ishiguro bởi vì ai cũng đọc nó, trả lại sau khi quá hạn một tuần, chẳng đọc tí nào và phải chịu thêm tiền phạt.
Tôi vẫn yêu cái ý tưởng về việc đọc. Tôi trân trọng những cuốn sách và nhà sách. Mỗi khi tìm thấy một nhà sách nào đó, tôi sẽ nán lại hàng giờ đồng hồ giữa những giá sách như thể là gặp lại những người bạn cũ, chọn ra những cuốn mà tôi đã đọc, mua những cuốn mà mình chưa đọc.
Khi bạn gái của cha tôi tặng tôi một cuốn sách của Joel Osteen cho dịp giáng sinh, tôi tặng lại cuốn “Một sự thương hại” của Toni Morrison. Tôi cũng mua tuyển tập những truyện ngắn của Dostoyevsky. Nhưng tôi cũng chẳng đọc tí nào.
David là người đầu tiên hẹn hò với tôi trên OkCupid—cũng là người đầu tiên tôi hẹn hò trên Internet. Anh chàng cao lớn, tử tế và có phần hơi nhát gái. Tôi hỏi anh hàng đống câu hỏi để khiến anh thấy dễ chịu và cuộc trò chuyện được trôi chảy, nhưng cũng để anh phân tâm bớt đi (một mẹo nhỏ kinh điển của những người hướng nội).
Trên trang cá nhân, anh nói mình là một người thích đọc thế nên tôi hỏi thăm về cuốn sách mới nhất mà anh đọc. Khuôn mặt anh chàng rạng rỡ hẳn ra, những ngón tay anh bắt đầu múa may. Tôi nhận ra rằng trong vòng vài tuần đầu tiên David đã đọc nhiều hơn tôi, khoảng một hai cuốn sách mỗi tuần. Chúng tôi như một cặp đôi kì lạ nhất trên đời: tôi, một người phụ nữ da đen cao 1m6, quê gốc ở Caribê, và anh là một chàng trai da trắng cao 1m9 tới từ Ohio. Nhưng khi quen nhau, niềm tin và tình yêu chung với những cuốn sách đã thu hẹp khoảng cách giữa chúng tôi.
Lần đầu tiên David sang chơi nhà, chúng tôi đã so sánh hai giá sách của nhau. Chỉ có bốn tựa sách giống nhau, mà hai trong đó đã là tuyển tập C.S. Lewis. David thích sách lịch sử và phi hư cấu, trong khi tôi đọc nhiều những tiểu thuyết gia viết về những người da màu và dân nhập cư.
Nhiều tháng sau, khi chúng tôi bắt đầu bàn chuyện cưới xin, tôi đã không nói đến việc gộp hai cái thư viện của chúng tôi vào với nhau—không phải bởi vì tôi sợ phải rời xa chúng một ngày nào đó, mà bởi vì tôi thích có câu chuyện riêng của mình để chia sẻ.
Vào lần hẹn hò thứ bảy, David và tôi tới thư viện trung tâm thành phố.
“Anh có trò này,” David vừa nói vừa rút trong túi ra hai cái bút và những mẩu giấy nhớ. “Hãy tìm những cuốn sách mà mình đã đọc và để lại review cho những người đọc nó sau đó.”
Chúng tôi lang thang qua các gian chứa sách trong nhiều giờ đồng hồ. Đến cuối cùng, chúng tôi ngồi bệt xuống sàn nhà giữa những cuốn sách thơ, và tôi đọc cho anh những dòng thơ của Linda Pastan. Anh lắng nghe, đầu gục xuống, cằm chạm tới ngực và sau đó anh hỏi, “Em thích cái gì trong bài thơ này?”
Mùa hè năm đó, khi đang đi dã ngoại , tôi nói: “Nếu em nói cái này, anh sẽ không phán xét em chứ?”
David dừng việc liệt kê ra danh sách những cuốn sách cần đọc trong hè này, và nhướn đôi lông mày.
“Em mới chỉ đọc được một cuốn sách trong năm nay,” Tôi nói. “Em đã thử đọc ba cuốn khác nhưng mà chưa bao giờ đọc xong được cuốn nào cả.”
“Nhưng đang là tháng Sáu mà,” anh nói.
“Em biết.”
“Chỉ một cuốn?”
“Em biết.”
“Nhưng em thích sách mà,” anh nói. “Em thích hiệu sách, thích thư viện.”
“Đây có phải lời chia tay của anh không?”
“Không nhưng mà. Em đọc sách đi nào.”
Tôi đau đớn nhận ra sự đạo đức giả màu mè của tôi. Tôi bảo vệ giá trị của những hiệu sách trong thời đại bán hàng trực tuyến và mua những cuốn sách bất cứ khi nào có hội nhưng tôi gần như không đọc chúng. Chúng ở khắp nơi cho tới khi căn nhà tôi phủ đầy sách như cái cách mà người ta mặc quần áo lên người. Sách chồng đống trên những cái ghế và dọc theo tay vịn của bộ sofa.
Tiếng Nhật có một từ để chỉ điều này: tsundoku. Hành động mua sách về nhưng không đọc.
Giá sách của tôi bị võng xuống ở giữa, không chỉ vì nó được làm từ gỗ ép rẻ tiền. Đó là bởi vì mỗi tầng của giá sách đều có hai hàng sách, một trong và một ngoài.
Nếu tôi muốn tìm một cuốn sách từ thời đại học hay trước đó, tôi biết mình phải tìm ở hàng trong. Nếu tôi muốn tìm một ấn bản gần đây, tôi tìm ở ngoài rìa. Xung quanh giá sách là hàng chồng những thể loại khác nhau. Đó là: Sách Mà Tôi Đọc Rồi. Sách Mà Tôi Muốn Đọc. Sách Tôi Đọc Nhưng Chưa Bao Giờ Hoàn Thành Vì Tôi Không Thích. Sách Mà Tôi Thích Đọc Nhưng Không Thể Chịu Nổi Những Đoạn Gợi Dục hay Bạo Lực. Trong đó có hai cuốn của Philip Roth.
Lần cuối cùng vào một cửa hàng sách đồng giá, tôi mua năm tựa sách cho mình và hai cho David. Mệnh lệnh “đọc sách đi” của anh vang vang trong đầu tôi. Một buổi chiều tôi nhặt một trong những cuốn sách đồng giá mà tôi chỉ mua vì cái tựa đề của nó nghe có chất thơ.
Tôi thấy cực kì khó khăn để chìm đắm vào nó. Người kể là một ông già nhưng lại có kiểu cách y như một ông già trong suy nghĩ của một cô gái trẻ. Mỗi khi có ý định bỏ cuộc, tôi lại nghĩ đến David. Anh vừa mới bắt đầu đọc “Trò Đùa Vô Tận” của David Foster Wallace.
Tôi gắng gượng đọc qua hai chương đầu tiên và khám phá ra một người kể chuyện mới trong chương thứ ba. Tôi thích cái cách người ta đưa ra các điểm nhìn xen kẽ nhau. Tôi mang cuốn sách tới chỗ làm và đọc vào giờ ăn trưa. Tôi vừa đi bộ về nhà vừa đọc, thỉnh thoảng đưa mắt lên nhìn để không đâm phải người lạ hay tủ điện.
Tôi cảm thấy có chút tự phụ khi mà hầu hết những người thế hệ millenial cũng đi cắm cúi, mắt lướt ngang lướt dọc. Tôi không xem Instagram như mọi người. Tôi đang đọc. Đọc một cuốn sách.
“Hôm nay em thế nào?” anh nhắn tin.
“Cũng ổn. Em hơi mệt một chút,” tôi trả lời. “Em thức khuya đọc sách và vừa đọc xong một cuốn.” Tôi cố gắng nói ra một cách bình thường nhưng tôi thấy có chút tự hào. Lần cuối cùng tôi thức trắng để đọc là vào năm 12 tuổi và cuốn sách có tên “Những Người Phụ Nữ Nhỏ”.
Nó không giống như một cuộc thi mà là một cú hích. Tôi cảm thấy anh đang dần đẩy tôi biến thành con người mà tôi đã từng và là con người mà tôi muốn trở thành. Mỗi khi anh muốn nói chuyện về cuốn sách phi hư cấu mà anh đọc về sự trỗi dậy của Thung lũng Silicon hay những triết gia môi trường, tôi sẽ nói cho anh về những cuốn tiểu thuyết, những con người rời xứ sở bằng cách trốn trong một chiếc hộp chỉ để trèo ra và biến thành chim trời. Tôi sẽ nhắc cho anh rằng đôi khi cách duy nhất để giải thích cho thế giới mà chúng ta đang sống là phải bịa ra nó.
Tôi hỏi David là anh thích gì ở em.
Anh dừng một chút, và nói “Em làm anh bớt hoài nghi. Có em anh thấy thế giới trở thành một nơi tuyệt vời hơn.”
Khoảng hơn một năm sau khi hẹn hò ở thư viện, David nghĩ rằng chúng tôi nên đi thêm lần nữa. Khi đang đi dọc theo những dãy giá sách, anh hỏi rằng tôi có nhớ trò mà mình đã chơi lần trước không.
“Em nhớ chứ.” Tôi nói.
Anh lôi ra một cuốn sách từ trên giá, quỳ xuống và mở nó ra. Bên trong đó, tờ giấy nhớ mà anh viết có ghi: “Karla, anh luôn yêu em. Em sẽ lấy anh chứ?”
Lời cầu hôn của anh nằm ở giữa những trang của cuốn “Công Chúa Nổi Loạn” trong hơn một năm trời.
“Vâng, em đồng ý.”
Chúng tôi ôm hôn nhau giữa những dãy giá sách tiểu thuyết, xung quanh chúng tôi là câu chuyện của những người khác, và chúng tôi đang bắt đầu câu chuyện của chính mình.
Bài viết trong mục Modern Love trên tờ New York Times của Karla Derus, các bạn có thể đọc bài gốc ở đây.
