“Mã nguồn” là cuốn hồi ký đầu tiên của Bill, kể về thời thơ ấu của ông ở Seattle cho đến những ngày đầu thành lập Microsoft. Đây là câu chuyện về những con người, trải nghiệm, điểm mạnh và điểm yếu đã định hình nên ông.

“Tôi chia sẻ những khoảng thời gian khi là một đứa trẻ lanh lợi nhưng đôi khi khó bảo, là đứa con giữa trong một gia đình có bố mẹ tận tâm và đầy tham vọng, những người đôi khi không biết phải làm gì với tôi. Khi viết cuốn sách này, tôi hiểu rõ hơn về những người đã định hình con người tôi và những trải nghiệm đã dẫn đến sự ra đời của một công ty thay đổi thế giới.

Trong “Source Code”, bạn sẽ biết về cách Paul Allen và tôi nhận ra rằng phần mềm sẽ thay đổi thế giới, và khoảnh khắc vào tháng 12 năm 1974 khi anh ấy lao vào phòng ký túc xá của tôi với một tờ Popular Electronics, tờ báo đã truyền cảm hứng để chúng tôi bỏ mọi thứ và thành lập công ty. Bạn cũng sẽ gặp gỡ gia đình lớn của tôi, như người bà đã dạy tôi chơi bài và đồng thời dạy tôi cách tư duy. Bạn sẽ gặp các giáo viên, cố vấn và những người bạn đã thách thức tôi, giúp tôi tiến xa hơn theo những cách mà mãi sau này tôi mới thực sự trân trọng.

Một số khoảnh khắc mà tôi viết trong sách, như câu chuyện về Popular Electronics, luôn là những điều tôi biết là quan trọng trong cuộc đời mình. Nhưng với nhiều ký ức cá nhân hơn, tôi chỉ nhận ra tầm quan trọng của chúng sau hàng chục năm. Việc viết sách giúp tôi thấy rõ mối liên hệ giữa những sở thích và nét tính cách đặc biệt từ thuở nhỏ với công việc tôi đã làm tại Microsoft và thậm chí cả tại Quỹ Gates.

Một số câu chuyện trong sách rất khó để tôi kể lại. Tôi từng là một đứa trẻ không hòa nhập được với hầu hết bạn bè cùng trang lứa, thích đọc sách một mình hơn là làm bất cứ điều gì khác. Từ khi còn rất nhỏ, tôi đã khiến bố mẹ phải đau đầu. Tôi muốn được tự do và phản kháng mọi nỗ lực của mẹ trong việc kiểm soát tôi. Một nhà trị liệu khi đó đã giúp tôi nhận ra rằng tôi sẽ sớm được tự lập, và vì thế nên dừng cuộc chiến với mẹ. Một phần của quá trình trưởng thành là hiểu được bản thân mình và học cách kiểm soát chính mình tốt hơn. Đó vẫn là một quá trình liên tục.

Một trong những phần khó khăn nhất khi viết “Source Code” là hồi tưởng lại sự ra đi của người bạn thân đầu tiên của tôi khi tôi mới 16 tuổi. Cậu ấy rất thông minh, chín chắn hơn tuổi, và không giống như hầu hết mọi người trong cuộc đời tôi khi đó, cậu ấy thực sự hiểu tôi. Đó là lần đầu tiên tôi phải đối diện với mất mát cận kề, và tôi biết ơn vì đã có cơ hội để suy ngẫm về ký ức, về nỗi đau ấy.

Việc nhìn vào chính mình để viết “Source Code” là một trải nghiệm hoàn toàn mới đối với tôi. Càng đi sâu vào quá khứ, tôi càng thích thú khi tìm hiểu về chính mình. Tôi sẽ tiếp tục hành trình này và dự định sẽ viết một cuốn sách khác về sự nghiệp trong ngành phần mềm, và cuối cùng là một cuốn sách về công việc từ thiện của mình. Nhưng trước hết, tôi hy vọng bạn sẽ thích “Source Code”. - Bill viết giới thiệu về cuốn sách của mình. 

Trong cuốn sách này, Bill Gates khám phá các bài học từ Covid-19 và phác thảo các bước cần thực hiện để ngăn chặn sự bùng phát trong tương lai. Với các khoản đầu tư phù hợp, chúng ta có thể ngăn chặn đại dịch và cải thiện sức khỏe trên toàn thế giới.

Giới thiệu về cuốn sách này, ông viết: “Nhà dịch tễ học vĩ đại Larry Brilliant từng nói: “Bùng phát dịch bệnh là điều tất yếu, nhưng đại dịch thì có thể tránh được.” Tôi đã suy nghĩ rất nhiều về câu nói này trong suốt quá trình viết cuốn sách mới của mình và những gì nó tiết lộ về đại dịch COVID-19.

Một mặt, thật đau lòng khi tưởng tượng rằng chúng ta đã có thể tránh được bao nhiêu mất mát và đau khổ nếu chỉ đưa ra những quyết định đúng đắn hơn. Đến nay, thế giới đã hơn hai năm đối mặt với đại dịch. Chúng ta đã không ưu tiên sức khỏe toàn cầu cho đến khi quá muộn, và hậu quả là thảm khốc. Các quốc gia không chuẩn bị đầy đủ cho đại dịch, những nước giàu cắt giảm tài trợ cho nghiên cứu và phát triển, và hầu hết các chính phủ không củng cố hệ thống y tế của. Dù hiện tại chúng ta đã dần nhìn thấy ánh sáng cuối đường hầm, COVID-19 vẫn cướp đi sinh mạng của hàng nghìn người mỗi ngày.

Mặt khác, câu nói của Tiến sĩ Brilliant cũng mang lại cho tôi hy vọng. Không ai muốn sống qua một đại dịch như thế này một lần nữa—và thực tế, chúng ta không cần phải như vậy. Dịch bệnh là không thể tránh khỏi, nhưng đại dịch thì có thể phòng ngừa. Thế giới không cần phải sống trong nỗi sợ hãi về đại dịch tiếp theo. Nếu chúng ta thực hiện những khoản đầu tư quan trọng có lợi cho tất cả mọi người, COVID-19 có thể trở thành đại dịch cuối cùng mà nhân loại phải đối mặt.

Đây chính là chủ đề của cuốn sách How to Prevent the Next Pandemic (Làm Thế Nào Để Ngăn Chặn Đại Dịch Tiếp Theo). Tôi đã tham gia vào nỗ lực ngăn chặn COVID-19 ngay từ những ngày đầu bùng phát, hợp tác cùng các chuyên gia trong và ngoài Quỹ Gates—những người đã dành nhiều thập kỷ chiến đấu với các bệnh truyền nhiễm. Tôi háo hức chia sẻ những gì mình đã học được, bởi vì kinh nghiệm từ COVID-19 đã chỉ ra con đường rõ ràng giúp chúng ta sẵn sàng hơn trong tương lai.

Chúng ta phải làm gì?

Trong cuốn sách của mình, tôi giải thích những bước cần thực hiện để chuẩn bị. Khi kết hợp lại, những bước này tạo thành một kế hoạch nhằm loại bỏ đại dịch như một mối đe dọa đối với nhân loại. Những bước này—cùng với những tiến bộ đáng kinh ngạc mà chúng ta đã đạt được trong hai năm qua trong việc tạo ra các công cụ mới và hiểu biết sâu hơn về bệnh truyền nhiễm—sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ thế giới phải trải qua một đại dịch như COVID-19 lần nữa.

Hãy tưởng tượng một kịch bản như sau: Một đợt bùng phát đáng lo ngại nhanh chóng được các cơ quan y tế công cộng địa phương phát hiện, ngay cả ở những quốc gia nghèo nhất. Bất kỳ điều gì bất thường đều được chia sẻ với các nhà khoa học để nghiên cứu, và thông tin này được tải lên một cơ sở dữ liệu toàn cầu do một nhóm chuyên trách giám sát.

Nếu phát hiện mối đe dọa, các chính phủ sẽ lập tức phát tín hiệu cảnh báo và đưa ra khuyến nghị về đi lại, giãn cách xã hội và kế hoạch khẩn cấp. Họ bắt đầu sử dụng các công cụ sẵn có như cách ly, thuốc kháng virus có thể bảo vệ chống lại hầu hết các biến thể, và các xét nghiệm có thể thực hiện ở bất cứ đâu.

Nếu những biện pháp này chưa đủ, các nhà khoa học và nhà sáng tạo trên toàn cầu sẽ ngay lập tức bắt tay vào phát triển các xét nghiệm, phương pháp điều trị và vắc-xin mới. Đặc biệt, việc xét nghiệm sẽ được đẩy nhanh để có thể kiểm tra một số lượng lớn người trong thời gian ngắn. Các loại thuốc và vắc-xin mới sẽ được phê duyệt nhanh chóng vì chúng ta đã thống nhất trước về cách tiến hành thử nghiệm một cách an toàn và chia sẻ kết quả. Khi các phương pháp điều trị sẵn sàng sản xuất, các nhà máy sẽ lập tức vận hành vì cơ sở hạ tầng đã được chuẩn bị trước.

Không ai bị bỏ lại phía sau, vì chúng ta đã lên kế hoạch từ trước để sản xuất đủ vắc-xin cho tất cả mọi người. Mọi thứ sẽ được chuyển đến đúng nơi cần đến vào đúng thời điểm, nhờ vào các hệ thống hậu cần được thiết lập để cung cấp sản phẩm đến tận tay bệnh nhân. Thông tin liên lạc về tình hình sẽ rõ ràng, tránh gây hoang mang.

Và tất cả những điều này diễn ra nhanh chóng. Mục tiêu là kiểm soát dịch bệnh trong vòng 100 ngày trước khi nó có cơ hội lan rộng trên toàn cầu. Nếu chúng ta đã ngăn chặn được COVID-19 trong vòng 100 ngày đầu tiên, hơn 98% số người thiệt mạng có thể đã được cứu sống.

Chúng ta có thể học hỏi từ quá khứ và chuẩn bị cho tương lai. Nếu chúng ta hành động ngay bây giờ, đại dịch tiếp theo có thể sẽ không bao giờ xảy ra.

Tôi hy vọng những ai đọc cuốn sách này sẽ nhận ra rằng chấm dứt mối đe dọa của đại dịch mãi mãi là một mục tiêu thực tế, khả thi và quan trọng. Tôi tin rằng đây là điều mà tất cả mọi người—dù bạn là một nhà dịch tễ học, một nhà hoạch định chính sách hay chỉ đơn giản là một người đã kiệt sức sau hai năm qua—đều nên quan tâm.

Điều tuyệt vời nhất là chúng ta không chỉ có cơ hội ngăn chặn tình hình tồi tệ hơn mà còn có thể làm cho nó trở nên tốt đẹp hơn. Ngay cả khi không phải đối mặt với một đợt bùng phát dịch bệnh, những biện pháp để ngăn chặn đại dịch tiếp theo cũng sẽ giúp cải thiện sức khỏe con người, cứu sống nhiều người hơn và thu hẹp khoảng cách y tế giữa người giàu và người nghèo. Những công cụ giúp kiểm soát một đợt dịch cũng có thể hỗ trợ chúng ta phát hiện và điều trị nhiều ca nhiễm HIV hơn, bảo vệ thêm nhiều trẻ em khỏi các căn bệnh nguy hiểm như sốt rét, đồng thời mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao cho nhiều người trên thế giới.

Thu hẹp khoảng cách y tế chính là sứ mệnh cả đời của người bạn tôi, Paul Farmer, người đã qua đời đột ngột trong giấc ngủ vào tháng Hai. Đó là lý do tôi quyết định dành toàn bộ lợi nhuận từ cuốn sách này cho tổ chức Partners in Health mà ông sáng lập, nơi đang mang đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe tuyệt vời cho những người dân nghèo nhất thế giới. Tôi sẽ luôn nhớ đến Paul, nhưng tôi cảm thấy an ủi khi biết rằng những đóng góp của ông sẽ còn ảnh hưởng đến nhiều thế hệ sau này.

Nếu có một điều mà thế giới đã học được trong hai năm qua, thì đó là chúng ta không thể tiếp tục sống trong nỗi lo lắng về một biến thể mới—hoặc một mầm bệnh mới—luôn rình rập. Đây là một thời điểm mang tính bước ngoặt. Chưa bao giờ có động lực lớn đến thế để chấm dứt đại dịch mãi mãi. Không ai đã từng sống qua đại dịch COVID có thể quên được nó. Cũng giống như một cuộc chiến tranh có thể thay đổi cách nhìn của cả một thế hệ, COVID đã làm thay đổi cách chúng ta nhìn nhận thế giới.

Dù có thể không phải lúc nào cũng cảm thấy như vậy, nhưng chúng ta đã đạt được những tiến bộ to lớn trong hai năm qua. Những công cụ mới sẽ giúp chúng ta ứng phó nhanh hơn trong lần tới, và những khả năng mới sẽ giúp chúng ta chuẩn bị tốt hơn để chống lại các mầm bệnh nguy hiểm. Thế giới không sẵn sàng đối mặt với COVID, nhưng chúng ta có thể chọn cách sẵn sàng cho lần tiếp theo.”

“Tôi viết “Thảm họa khí hậu” vì tôi tin rằng chúng ta đang ở một thời điểm quan trọng. Trong hơn 15 năm tìm hiểu về năng lượng và biến đổi khí hậu, tôi đã chứng kiến những tiến bộ đáng kinh ngạc. Chi phí năng lượng tái tạo từ mặt trời và gió đã giảm mạnh. Sự ủng hộ của công chúng đối với các hành động mạnh mẽ nhằm tránh thảm họa khí hậu cao hơn bao giờ hết. Các chính phủ và doanh nghiệp trên khắp thế giới cũng đang đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng để giảm lượng khí thải.

Điều chúng ta cần bây giờ là một kế hoạch biến tất cả động lực này thành các bước thực tiễn để đạt được mục tiêu lớn. Và đó chính là nội dung của How to Avoid a Climate Disaster: một kế hoạch nhằm loại bỏ khí thải nhà kính.

Tôi đã hạn chế tối đa việc sử dụng thuật ngữ chuyên môn để cuốn sách có thể tiếp cận được với tất cả những ai quan tâm đến vấn đề này. Tôi không giả định rằng độc giả đã biết về năng lượng hay biến đổi khí hậu, nhưng nếu bạn có kiến thức nền tảng, tôi hy vọng cuốn sách sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn về chủ đề phức tạp này. Tôi cũng đưa ra các cách mà mỗi người có thể đóng góp—dù bạn là nhà lãnh đạo chính trị, doanh nhân, nhà phát minh, cử tri hay đơn giản là một cá nhân muốn biết mình có thể giúp đỡ như thế nào.

Tổ chức Breakthrough Energy mà tôi sáng lập ban đầu là một quỹ đầu tư vào các công ty năng lượng sạch đầy triển vọng. Giờ đây, nó đã mở rộng thành một mạng lưới bao gồm các chương trình từ thiện, quỹ đầu tư và các hoạt động vận động chính sách để đẩy nhanh quá trình đổi mới năng lượng ở mọi giai đoạn. Chúng tôi sẽ hỗ trợ những bộ óc vĩ đại, những công nghệ tiên tiến và các doanh nghiệp tiềm năng, đồng thời thúc đẩy các chính sách từ cả khu vực công và tư nhân để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch. Trong những tuần và tháng tới, chúng tôi sẽ biến những ý tưởng trong cuốn sách thành hành động và cố gắng đưa kế hoạch này thành hiện thực.

 Tôi hy vọng bạn sẽ đọc “Thảm họa khí hậu’, nhưng quan trọng hơn nhiều, tôi hy vọng bạn sẽ làm những gì có thể để giúp giữ cho hành tinh này đáng sống cho các thế hệ mai sau.”

Cuốn sách ra mắt lần đầu tiên vào năm 1995. Trong cuốn sách này, Bill Gates cách công nghệ, đặc biệt là internet, sẽ định hình lại cuộc sống của tất cả chúng ta. 

“Vào thời điểm đó, mọi người đang tự hỏi công nghệ số sẽ phát triển theo hướng nào và tác động của nó đến cuộc sống ra sao. Tôi muốn chia sẻ suy nghĩ và niềm đam mê của mình, đồng thời đưa ra một số dự đoán về những đột phá trong lĩnh vực máy tính, đặc biệt là Internet, trong vài thập kỷ tới. 

…

Như tôi đã viết trong “Con đường phía trước”, chúng ta thường đánh giá quá cao những thay đổi trong ngắn hạn và đánh giá thấp những thay đổi trong dài hạn. Điều đó hoàn toàn đúng với chính cuốn sách của tôi. Tôi đã quá lạc quan về một số điều, nhưng cũng có những điều diễn ra nhanh hơn hoặc đáng kinh ngạc hơn những gì tôi tưởng tượng.

Ngày nay, thật dễ để quên đi mức độ mà Internet đã thay đổi xã hội. Khi “Con đường phía trước” ra mắt, mọi người vẫn còn sử dụng bản đồ giấy để di chuyển. Họ nghe nhạc trên đĩa CD. Ảnh chụp phải đem đi rửa ở các tiệm ảnh. Nếu cần tìm ý tưởng quà tặng, bạn sẽ phải hỏi bạn bè (trực tiếp hoặc qua điện thoại). Ngày nay, bạn có thể làm tất cả những điều đó dễ dàng hơn rất nhiều - và trong hầu hết các trường hợp, với chi phí thấp hơn - nhờ vào các công cụ kỹ thuật số.

Một điều mà có lẽ tôi đã quá lạc quan là sự phát triển của các trợ lý kỹ thuật số. Đúng là chúng ta có Cortana, Siri và Alexa, nhưng làm việc với chúng vẫn còn xa mới đạt được trải nghiệm phong phú mà tôi đã hình dung vào năm 1995. Chúng vẫn chưa thể "học hỏi về yêu cầu và sở thích của bạn theo cách mà một trợ lý con người làm," như tôi đã viết lúc bấy giờ. Chúng ta mới chỉ ở giai đoạn đầu của những gì mà các trợ lý kỹ thuật số cuối cùng sẽ có thể làm được.

Một ý tưởng khác đóng vai trò trung tâm trong “Con đường phía trước” - rằng công nghệ sẽ cho phép kết nối xã hội chưa từng có - thì gần như đã trở thành hiện thực. Tuy nhiên, tôi ngạc nhiên bởi cách mà mạng xã hội vừa giúp chúng ta xích lại gần nhau, vừa góp phần tạo ra bầu không khí phân cực hơn. Tôi không lường trước được việc con người có xu hướng lọc bỏ các quan điểm khác biệt và củng cố thêm quan điểm của riêng mình đến mức nào.

Một điều tôi đã viết nhưng chưa xảy ra - nhưng tôi vẫn tin rằng sẽ xảy ra - là cách Internet sẽ ảnh hưởng đến cấu trúc của các thành phố. Ngày nay, chi phí sinh sống tại các khu trung tâm đông đúc, như Seattle, quá cao đến mức nhiều lao động (bao gồm giáo viên, cảnh sát và nhân viên phục vụ) không đủ khả năng sinh sống ở đó. Ngay cả những người có thu nhập cao cũng phải dành một phần lớn thu nhập cho tiền thuê nhà. Kết quả là, một số thành phố có thể nói là quá thành công, trong khi một số khác lại không đủ thành công. Đây là một vấn đề thực sự đối với đất nước chúng ta.

Nhưng khi công nghệ số giúp làm việc tại nhà trở nên dễ dàng hơn, bạn có thể đi lại ít hơn. Điều đó khiến việc sống xa văn phòng trở nên hấp dẫn hơn, vì bạn có thể mua được một ngôi nhà rộng rãi hơn so với ở trung tâm thành phố. Đồng thời, nó cũng giúp giảm số lượng xe cộ lưu thông trên đường vào bất kỳ thời điểm nào. Theo thời gian, những thay đổi này sẽ dẫn đến những sự chuyển biến lớn trong cách các thành phố vận hành và được quy hoạch.

Chúng ta đang bắt đầu chứng kiến một số tác động này khi ngày càng nhiều nhân viên văn phòng làm việc tại nhà do COVID-19. Gần đây, Microsoft đã công bố một chính sách công nhận rằng làm việc từ xa (dưới 50% thời gian) sẽ trở thành tiêu chuẩn ngay cả khi đại dịch kết thúc và văn phòng mở cửa trở lại. Tôi tin rằng xu hướng này sẽ còn phát triển mạnh mẽ trong những năm tới.”

- Trạm Đọc tổng hợp