Thời điểm đó, đứng đầu chương trình nghị sự là nước láng giềng Yemen, nơi phiến quân Houthi do Iran hậu thuẫn đang nhanh chóng đánh chiếm. Các tướng lĩnh dày dạn kinh nghiệm trong cuộc họp tin rằng Mohammed bin Salman sẽ bám sát thỏa thuận hàng thập kỷ và chờ đợi Mỹ đến viện trợ. Nhưng vị Thái tử này đã khiến tất thảy đều ngạc nhiên với động thái “gửi đi những chiếc F-15”. 

Nước đi táo bạo trong canh bạc của vị thái tử trẻ tuổi đã phản tác dụng. Mặc dù sở hữu vũ khí công nghệ cao vượt trội, các lực lượng vũ trang Ả-rập Xê-út lại không được đánh gia cao về sức mạnh. Nhắm mục tiêu ở Yemen là cực kỳ sai lầm. Khi radio mặt đất không hoạt động, các phi công Ả-rập phải bay tầm thấp và sử dụng điện thoại di động để liên lạc với ban chỉ huy. Mohammed bin Salman đã đảm bảo với cha và các quan chức Mỹ rằng chiến dịch Yemen sẽ kết thúc trong vài tháng tới. Nhưng năm năm sau đó, chiến dịch không kích này vẫn tiếp tục, cướp đi sinh mạng hàng ngàn dân thường và hiện được coi là thảm họa nhân đạo lớn nhất thế giới.

Tính toán sai lầm trầm trọng này của Thái tử Mohammed bin Salman đã được đề cập trong những phần nội dung đầu tiên của cuốn sách “Dầu và máu” - một cuốn sách hấp dẫn về  sự trỗi dậy nhanh chóng của Mohammed bin Salman, cũng như cách theo đuổi tham vọng tiền bạc và quyền lực quyết liệt đến mức tàn nhẫn. 

Các tác giả Bradley Hope và Justin Scheck, đều là phóng viên của The Wall Street Journal, đã phác họa một bức chân dung sống động về sự phản bội và thâu tóm quyền lực trong vương triều Ả-rập Xê-út, khám phá những điều thúc đẩy một số quyết định liều lĩnh của vị Thái tử trẻ tuổi. 

Hope và Scheck đã thu thập thông tin từ các tài liệu mật của chính phủ, hồ sơ tài chính và các hoạt động kinh doanh phần lớn không thành công của thái tử MBS. Ngoài ra, các tác giả cũng phỏng vấn những người đã tương tác với thái tử, mặc dù phần lớn họ giấu tên vì quá sợ hãi để nói chuyện cởi mở về nhân vật này. Khi mở “Dầu và máu” ra, bạn sẽ phần nào hiểu được nỗi sợ của họ. 

Hope và Scheck ghi lại quá trình lớn lên của MBS, từ một đứa trẻ thừa cân, mắc hội chứng mất tập trung và thích ăn McDonald's, thành một thanh niên với mục tiêu hướng tới ngai vàng. Ngay sau khi cha ông trở thành vua, MBS bắt đầu kế hoạch lật đổ hoặc nhốt những thành viên khác của hoàng gia, bao gồm cả thái tử lúc bấy giờ là Mohammed bin Nayef.

Chưa đến 30 tuổi nhưng MBS đã tích lũy được sức mạnh to lớn, phụ trách quốc phòng và nền kinh tế một cách hiệu quả, cuối cùng là dẫn dắt Aramco, một trong những công ty lớn nhất và sinh lời nhiều nhất thế giới.

Năm 2017, Vua cha Salman đã gạt bỏ truyền thống, cải tổ lại thứ bậc và phong MBS lên làm thái tử. 

MBS có thể đã thuyết phục người cha bao dung của mình về tầm nhìn của ông đối với Ả-rập, liên quan đến việc loại bỏ “sự phụ thuộc vào dầu mỏ” và cho phép một xã hội cởi mở hơn cho dân số trẻ đang phát triển. Công bằng mà nói, Thái tử thừa nhận vương quốc hải đảo đang rất cần hiện đại hóa và quan trọng không kém là đầu tư nước ngoài. MBS đã thu hút các nhà tư vấn phương Tây đắt giá, trả cho McKinsey và Boston Consulting Group hàng chục triệu đô la để có được vô số tầm nhìn hay, bao gồm cả việc cho phép phụ nữ của vương quốc lái xe. 

Điều đó đã giúp đánh bóng danh tiếng của Thái tử như một nhà cải cách - một thành viên hoàng gia trẻ và năng động, đưa Ả-rập hội nhập trong thế kỷ 21. MBS được các nhà báo cấp cao và các chính trị gia phương Tây ca ngợi, bao gồm cả Tổng thống Trump. 

Cuốn sách “Dầu và máu” có những câu chuyện đặc biệt thú vị về sự hỗn loạn của Nhà Trắng khi cố gắng tổ chức chuyến thăm của cựu tổng thống Trump tới Ả-rập Xê-út ngay sau khi nhậm chức. Các chủ ngân hàng quốc tế, ông trùm giải trí và lãnh đạo doanh nghiệp đã tới Riyadh vào tháng 10 năm 2017 để tham dự một hội nghị đầu tư hoành tráng mang tên Davos in the Desert nhằm cố gắng tham gia vào hoạt động tại vương quốc tràn ngập tiền dầu mỏ. Hội nghị rất thành công dường như nói lên rằng thời đại của MBS đã đến. 

Nhưng như Hope và Scheck tiết lộ, bên dưới lớp vỏ nhà cải cách là trái tim của một kẻ chuyên quyền. Chỉ vài ngày sau Davos in the Desert, MBS bắt đầu vây bắt hàng trăm người Ả-rập giàu có, gồm những doanh nhân quyền lực, hoàng gia cấp cao và các nhân vật tôn giáo, những người mà ông cho rằng đã kiếm tiền bất hợp pháp. Và Thái tử muốn lấy lại số tiền đó. Đã có nhiều người viết về sự việc kỳ lạ này, nhưng các tác giả cung cấp những chi tiết thú vị, chẳng hạn như những người thợ may trong nhà may hàng trăm chiếc áo choàng trắng cho những người bị giam giữ, và bối cảnh về nguyên nhân dẫn đến cái gọi là Sheikhdown mang lại hàng chục tỷ đô la tiền mặt và tài sản. Tất cả đều được giải quyết riêng tư. 

Tiếp theo đó là các động thái thất thường khác, bao gồm vụ bắt cóc cựu Thủ tướng Lebanon Saad Hariri và ra lệnh phong tỏa quốc gia vùng Vịnh láng giềng Qatar vì MBS cho rằng cả hai đều mềm mỏng với Iran. Thái tử và các cố vấn thân cận bắt đầu theo dõi những người bất đồng chính kiến ​​​​hoặc bất kỳ ai chỉ trích MBS hoặc vương quốc, đe dọa họ, nhốt họ lại hoặc tệ hơn thế nữa.

Trong số đó có Jamal Khashoggi, một nhà báo có mối quan hệ tốt, nổi tiếng quốc tế và là người chỉ trích Thái tử một cách mạnh mẽ. Hope và Scheck đã phải vượt qua nối kinh hoàng  về cái chết của Khashoggi dưới bàn tay của nhóm "sát thủ" người Ả-rập Xê-út. Qua một đoạn ghi âm được giấu kín, nhóm này đã nói về cách phân xác một thi thể trước khi Khashoggi bước vào lãnh sự quán Ả-rập ở Istanbul, sự phủ nhận thẳng thừng của MBS và các thành viên hoàng gia khác, những câu chuyện và sự hoài nghi trong triều đình hoàng gia về sự phẫn nộ đối với vụ giết hại Khashoggi.

Có thể khi đọc cuốn sách này, bạn sẽ tự hỏi Quốc vương đã ở đâu khi MBS có những hành động như vậy. Tại sao vua Salman không ra tay kiềm chế những quyết định bốc đồng và tai hại của con trai?

Chắc chắn không có bất kỳ lời kêu gọi kiềm chế nào từ Nhà Trắng. Tổng thống Trump bác bỏ đánh giá của các cơ quan tình báo Mỹ rằng MBS có một vai trò nào đó trong vụ sát hại ông Khashoggi, nói rằng vương quốc này là một đối tác kinh doanh quan trọng.

Các nhân vật quyền lực khác trong giới kinh doanh cũng khiến MBS đau đầu. Như Hope và Scheck đã chỉ ra, suy cho cùng, vị thái tử của vương quốc giàu dầu mỏ có khả năng tác động đến thị trường toàn cầu. Và vị hoàng gia trẻ nóng nảy và nguy hiểm rất có thể lãnh đạo Ả-rập Xê-út trong nửa thế kỷ tới. 

- Trạm Đọc

- Tham khảo npr