Với hơn 70 tiểu thuyết, thơ, sách thiếu nhi, tiểu luận và kịch, Jon Fosse là một ngôi sao sáng của văn học đương đại, đồng thời cũng là một trong những nhà viết kịch được trình diễn nhiều nhất trong thế hệ của ông. Và những đóng góp của tác giả người Na Uy này đã được ghi nhận bởi giải Nobel Văn học 2023 “vì những vở kịch và văn xuôi sáng tạo, đã lên tiếng cho những điều không thể nói được”.

Các tác phẩm văn học của Fosse có chiều sâu nội tâm và sự khám phá về bản sắc, sự cô lập và sự tồn tại của con người.  Văn xuôi đơn giản và những câu chuyện đầy chất thơ, đầy sự ám ảnh của ông đã vượt qua ranh giới văn hóa và gây được tiếng vang với độc giả trên toàn thế giới. Có thể kể đến những tiểu thuyết đáng chú ý như: Bộ “Melancholia” (1995), “Morning and Evening” (2000) đã được dịch sang hơn 40 thứ tiếng. 

Trong thế giới sân khấu, Fosse được tôn vinh vì đã xóa mờ ranh giới giữa văn xuôi và thơ ca, đồng thời vượt qua ranh giới của các quy ước kịch truyền thống. Các vở kịch của ông, chẳng hạn như “The Name” (1995) và “Someone Is Going to Come (1996) đã gây được tiếng vang trên sân khấu toàn cầu, nhận được sự hoan nghênh của giới phê bình và các giải thưởng danh giá như Giải thưởng Ibsen Quốc tế. 

Trong vinh dự được đề cử lần thứ hai cho Giải Sách Quốc tế vào năm 2022, Fosse được yêu cầu kể tên một số cuốn sách đã định hình cuộc đời ông. Và dưới đây là danh sách 7 cuốn sách mà Jon Fosse yêu thích.

“Nhà thơ Olav H. Hauge sống tại ngôi làng Ulvik, không xa nơi tôi lớn lên. Ông được coi là một trong những nhà thơ lớn của Na Uy. Tôi đã đọc thơ của ông khi còn ở tuổi thiếu niên, và một số bài thơ của ông đã gây ấn tượng sâu sắc với tôi. Hauge sinh trước tôi năm mươi năm. Ông đã già, và trong những năm cuối đời, tôi thỉnh thoảng gặp ông, và ông gửi cho tôi vài lá thư viết tay. Bây giờ chúng là một trong những tài sản quý giá nhất của tôi.” - Jon Fosse. 

“Hauge là một nhà thơ nhưng cũng là một dịch giả. Những bản dịch thơ từ tiếng Anh, tiếng Đức và tiếng Pháp của ông đã được xuất bản nhiều lần ở Na Uy. Tôi đọc những bản dịch này từ khi còn là thiếu niên. Điều làm tôi ấn tượng nhất là những bản dịch thơ tiếng Đức của ông. Hölderlin, Paul Celan và đặc biệt là Georg Trakl. Khi còn khá trẻ, tôi đã có được Tuyển tập thơ bằng tiếng Đức của Trakel. Chúng đã để lại ấn tượng sâu sắc trong tôi và có lẽ tác động mạnh mẽ nhất là tuyển tập “Sebastian in Dream” của ông. Cách đây vài năm, tôi đã dịch tuyển tập đó sang tiếng Na Uy. Thơ của Trakl dịch sang tiếng Anh không ổn lắm, nhưng thơ của ông vẫn có nhiều bản dịch tiếng Anh khác nhau.” - Jon Fosse

“Một nhà văn khác viết bằng tiếng Đức cùng thời với Trakl là Franz Kafka. Cuốn tiểu thuyết nổi tiếng nhất và hay nhất của ông là “The Trial”. Tôi cũng đã đọc cuốn này khi còn trẻ, và cuốn tiểu thuyết này cũng như tác phẩm của Kafka nói chung vẫn là tác phẩm gây ấn tượng mạnh nhất với tôi. Bản dịch “The Trial” của tôi gần đây đã được xuất bản ở Na Uy. Tôi cũng đã dịch một tuyển tập truyện của ông, có thể đó là truyện hay nhất ông viết. Kafka đã thay đổi cách chúng ta nhìn thế giới và khi làm như vậy, đã thay đổi thế giới.” - Jon Fosse

“Những cuốn sách tôi đọc khi còn trẻ vẫn có ảnh hưởng lớn nhất đến tôi, và một trong số đó là “Âm thanh và cuồng nộ”. Đó là một cuốn sách khó đọc và tôi đã dành rất nhiều thời gian để đọc và cố gắng hiểu nó. Theo nhiều cách khác nhau, cuốn tiểu thuyết này đã gây ấn tượng sâu sắc đối với tôi, và nó vẫn là một trong những trải nghiệm đọc luôn hiện hữu trong tôi.” - Jon Fosse

“Lần đầu tiên tôi thấy tác phẩm của Beckett được viết cho sân khấu là ba vở kịch ngắn của ông ấy ở Oslo. Lúc đó tôi chưa xem kịch nhiều và tôi có thể nhớ rất rõ buổi tối hôm ấy. Từ dạo đó trở đi, các tác phẩm của Beckett luôn ở bên tôi. Tất nhiên, tôi ngưỡng mộ những vở kịch lớn của ông như “Waiting for Godot”, nhưng tôi vẫn nghĩ những vở kịch ngắn sau này của ông là ấn tượng nhất.” - Jon Fosse

“Ở tuổi đôi mươi, tôi đã đọc một số tiểu thuyết gia theo chủ nghĩa hiện đại. Và tôi say mê tiểu thuyết của Virginia Woolf. Tác phẩm đầu tiên của bà mà tôi đọc là “Bà Dalloway”. Tôi cảm giác như bà ném ra từng từ, và mỗi từ đều rơi xuống một cách chính xác, đúng vị trí, nơi chúng sống động, duyên dáng như một bản nhạc văn học hay nhất mà bạn từng biết đến. Sự hiểu biết của tôi về văn học đã khác đi sau khi tôi đọc cuốn tiểu thuyết này.” - Jon Fosse

“Trong danh sách này của tôi không thể không đề cập đến Kinh Thánh. Cách đây vài thập kỷ, tôi được yêu cầu dịch Kinh Thánh sang tiếng Na Uy. Để cố gắng bám sát các văn bản gốc nhất có thể - các bản dịch Kinh Thánh thường được dịch theo cách giải nghĩa chứ không phải chỉ là chuyển ngữ - nhà xuất bản muốn dịch giả hợp tác chặt chẽ với các chuyên gia. Trong mười một năm, tôi đã làm công việc dịch các lời tiên tri, vì vậy những gì tôi đã viết gần như là Văn học Tiên tri. Điều này ảnh hưởng đến những điều tôi viết theo một cách nào đó, ngay cả khi tôi không nhận ra.” - Jon Foss

- Theo Radical Reads, via The Booker Prizes.