1/ Thành công, thất bại và động lực để không ngừng sáng tạo
Elizabeth Gilbert từng là "cô chạy bàn viết sách không được xuất bản", cô gần như từ bỏ việc viết lách bởi hàng loạt nhà xuất bản đã từ chối bản thảo của cô. Nhưng sau đó, tên tuổi cô đã được nhiều người biết đến với cuốn sách 'Ăn, cầu nguyện, yêu'. Nhưng sau thành công đó, cô nhận thấy mình lại trở về là với con người trước đây của mình. Với cái nhìn sâu sắc, Gilbert suy ngẫm về lý do tại sao thành công cũng có thể khiến bạn mất phương hướng như thất bại, và đưa ra một giải pháp đơn giản để giúp bạn tiếp tục, bất kể kết quả ra sao.
Tác giả cuốn sách "Ăn, cầu nguyện, yêu", Elizabeth Gilbert đã suy nghĩ rất lâu và kỹ lưỡng về một số chủ đề lớn. Cô thích các chủ đề: thiên tài, sự sáng tạo và cách chúng ta đi theo con đường riêng của mình.
Trong buổi nói chuyện, nữ tác giả đã chia sẻ:
“Tôi biết mình không có cách nào để chiến thắng, và việc biết rằng mình không có cách nào để chiến thắng khiến tôi đã nghiêm túc cân nhắc một thời gian về việc bỏ cuộc chơi và chuyển về quê nuôi chó corgi. Nhưng nếu tôi làm vậy, nếu tôi từ bỏ việc viết lách, tôi sẽ đánh mất thiên chức yêu quý của mình, nên tôi biết rằng nhiệm vụ là tôi phải tìm cách nào đó khơi dậy cảm hứng để viết cuốn sách tiếp theo bất chấp kết quả tiêu cực là điều không thể tránh khỏi.
[...] Điều duy nhất tôi từng muốn trở thành trong suốt cuộc đời mình là trở thành một nhà văn. Tôi đã viết suốt thời thơ ấu, suốt thời niên thiếu. Khi còn là một thiếu niên, tôi đã gửi những câu chuyện dở tệ của mình cho The New Yorker, với hy vọng mình sẽ được phát hiện.
Sau khi tốt nghiệp đại học, tôi làm nhân viên phục vụ quán ăn, tiếp tục làm việc, tiếp tục viết lách, tiếp tục cố gắng hết sức để được xuất bản, nhưng lại thất bại. Tôi đã thất bại trong việc xuất bản sách của mình gần sáu năm.
Vì vậy, trong gần sáu năm, mỗi ngày, tôi chẳng có gì ngoài những lá thư từ chối đang đợi trong hộp thư. Và điều đó thật tàn khốc, mỗi lần như vậy, tôi phải tự hỏi bản thân liệu mình có nên bỏ cuộc khi đang tụt lại phía sau và từ bỏ và giải thoát cho bản thân nỗi đau này hay không?
Nhưng sau đó tôi tìm thấy quyết tâm của mình và luôn luôn theo đuổi nó, bằng cách nói: “Mình sẽ không bỏ cuộc!”
2/ Nỗi sợ hãi có thể dạy chúng ta điều gì
Hãy tưởng tượng bạn là một thủy thủ bị đắm tàu đang trôi dạt trên Thái Bình Dương rộng lớn. Bạn có thể chọn một trong ba hướng để cứu bản thân và đồng đội - nhưng mỗi lựa chọn đều đi kèm với một hậu quả đáng sợ. Bạn chọn như thế nào? Khi kể câu chuyện về con tàu săn cá voi Essex, tiểu thuyết gia Karen Thompson Walker cho thấy nỗi sợ hãi thúc đẩy trí tưởng tượng như thế nào, vì nó buộc chúng ta phải tưởng tượng về những tương lai có thể xảy ra và cách đối phó với chúng.
Karen Thompson Walker là tác giả của các cuốn sách như: “The Dreamers” (Tạm dịch: Những người mộng mơ), “The Age of Miracles” (Tạm dịch: Thời đại của phép màu)
Trong bài TED, Walker đã nói:
“Tất cả chúng ta đều biết cảm giác sợ hãi là như thế nào, nhưng tôi không chắc chắn rằng chúng ta dành đủ thời gian để suy nghĩ về ý nghĩa của nỗi sợ hãi.
Khi chúng ta trưởng thành, chúng ta thường được khuyến khích suy nghĩ rằng sự sợ hãi là một điểm yếu, chỉ là một điều trẻ con để bỏ đi, giống như răng sữa hoặc giày trượt patin. Và tôi nghĩ rằng không tự dưng mà chúng ta nghĩ theo cách này. Những nhà thần kinh học thực sự cho thấy rằng con người được thiết lập để lạc quan. Vậy có thể đó là lý do tại sao chúng ta nghĩ về nỗi sợ, thỉnh thoảng, như là một mối nguy hiểm. Chúng ta thích nói với người khác: “Đừng lo lắng”, “Đừng hoảng sợ”.
Trong tiếng Anh, nỗi sợ là điều gì đó mà chúng ta chinh phục, chiến đấu để vượt qua. Nhưng sẽ thế nào nếu chúng ta xem xét nỗi sợ hãi theo một cách mới mẻ?”
3/ Tính chính trị của tiểu thuyết
Nghe những câu chuyện giúp mở rộng trí tưởng tượng; kể những câu chuyện cho phép chúng ta vượt qua những bức tường văn hóa, đón nhận những trải nghiệm khác nhau, cảm nhận những gì người khác cảm nhận. Elif Shafak dựa trên ý tưởng đơn giản này để lập luận rằng tiểu thuyết có thể vượt qua ranh giới chính trị.
Là một trong những tiểu thuyết gia độc đáo nhất trong văn học thế giới ngày nay, tác phẩm của Elif Shafak pha trộn giữa Đông và Tây, chủ nghĩa nữ quyền và ký ức, địa phương và toàn cầu, đưa vùng ngoại vi vào trung tâm, mang lại tiếng nói cho những người không có tiếng nói.
Những tác phẩm của nữ tác giả: “How to Stay Sane in an Age of Division” (Tạm dịch: Để giữ được sự tỉnh táo trong thời đại chia rẽ), “The Island of Missing Tree” (Tạm dịch: Hòn đảo của những chiếc cây lãng quên”).
Trong bài TED, Elif Shafak đã phát biểu:
“...nếu bạn muốn tiêu diệt một thứ gì đó trong cuộc đời này, dù là mụn trứng cá, khuyết điểm hay tâm hồn con người, tất cả những gì bạn cần làm là bao quanh nó bằng những bức tường dày. Nó sẽ khô bên trong. Bây giờ tất cả chúng ta đều sống trong một loại vòng tròn văn hóa và xã hội nào đó. Tất cả chúng ta. Chúng ta sinh ra trong một gia đình, quốc gia, giai cấp nào đó. Nhưng nếu chúng ta không có bất kỳ mối liên hệ nào với thế giới bên ngoài, thế giới mà chúng ta coi là đương nhiên, thì chúng ta cũng có nguy cơ kiệt quệ. Trí tưởng tượng của chúng ta có thể bị thu hẹp lại. Trái tim của chúng ta có thể yếu đi. Và nhân tính của chúng ta có thể héo mòn nếu chúng ta ở quá lâu trong cái kén văn hóa của mình. Trí tưởng tượng của chúng ta có thể bị thu hẹp lại. Trái tim của chúng ta có thể yếu đi. Và nhân tính của chúng ta có thể héo mòn nếu chúng ta ở quá lâu trong cái kén văn hóa của mình.
[...] Những câu chuyện không thể phá bỏ những biên giới, nhưng chúng có thể đục lỗ trên bức tường tinh thần của chúng ta. Và qua những cái lỗ đó, chúng ta có thể nhìn thoáng qua về người khác, và đôi khi, chúng ta còn thích những gì mình nhìn thấy.”
4/ Sự sáng tạo trốn đâu mất rồi?
Tiểu thuyết gia Amy Tan đào sâu vào quá trình sáng tạo, tìm kiếm những gợi ý về cách mà cô phát triển.
Amy Tan là tác giả của những cuốn sách được yêu thích như: “The Joy Luck Club” (Tạm dịch: Câu lạc bộ may mắn), “The Kitchen God's Wife” (Tạm dịch: Căn bếp của vợ thần) và “The Hundred Secret Senses” (Tạm dịch: Trăm giác quan bí mật)
Trong bài TED, Amy Tan đã chia sẻ về sự sáng tạo như sau:
“Đặt câu hỏi, đó chính là cách để tôi tạo nên cuộc sống của chính tôi. Và tôi tự nhủ rằng không có sự thật tuyệt đối. Tôi tin vào sự cụ thể, chi tiết của câu chuyện, về quá khứ, sự đặc trưng của quá khứ, những điều xảy ra ở thời điểm nào đó của câu chuyện. Và tôi cũng tin rằng khi nghĩ về những điều này, suy nghĩ về vận may, số phận ngẫu nhiên và rủi ro, tôi sẽ suy ra một số khái niệm về chúng, làm cách nào mà chúng ta tạo ra chúng. Tôi phải nghĩ về vai trò của tôi, vị trí của tôi trong vũ trụ, và tôi trở nên như thế nào là do dự định của ai đó, hay là do tôi tự tạo nên chính mình?”
5/ Hãy là một nghệ sĩ, ngay bây giờ!
Với cách nói chuyện thú vị và hài hước, tác giả nổi tiếng Hàn Quốc Young-ha Kim đã thôi thúc bạn hãy giải phóng người nghệ sĩ bên trong mình.
Là một trong những nhà văn tiên phong của thế hệ ông, tiểu thuyết gia Hàn Quốc Young-ha Kim đã dệt nên những câu chuyện nói lên cảm giác hồi hộp và thách thức của giới trẻ Hàn Quốc trong thế giới ngày càng toàn cầu hóa và luôn thay đổi.
Trong bài TED của mình, tác giả Young-ha Kim đã chia sẻ:
“Chúng ta không biết tại sao chúng ta nên trở thành nghệ sĩ, nhưng chúng ta có nhiều lý do tại sao chúng ta không thể trở thành nghệ sĩ.
Có lẽ bạn nghĩ nghệ thuật là dành cho những người có tài năng lớn hoặc dành cho những người được đào tạo bài bản và chuyên nghiệp. Và một số bạn có thể nghĩ rằng mình và nghệ thuật là hai đường thẳng song song. Vâng, bạn có thể nghĩ vậy, nhưng tôi thì không.
Tất cả chúng ta đều là những nghệ sĩ bẩm sinh.”
6/ Tìm kiếm câu chuyện bên trong những bức tranh
Khi Tracy Chevalier ngắm nhìn những bức tranh, cô tưởng tượng ra những câu chuyện đằng sau chúng: Người họa sĩ đã gặp được người mẫu của mình như thế nào? Điều gì sẽ giải thích cho ánh nhìn trong mắt của người trong tranh? Tại sao người đàn ông đó lại... đỏ mặt?
Tracy Chevalier đã chia sẻ ba câu chuyện lấy cảm hứng từ những bức chân dung, trong đó có câu chuyện khiến cô viết cuốn tiểu thuyết bán chạy “Thiếu nữ đeo hoa tai ngọc trai”.
Trong bài TED, Tracy Chevalier đã nói rằng:
“Tại sao lại kể chuyện? Tôi nghĩ chúng ta được kích thích, ADN loài người kích thích ta làm vậy. Chúng ta lúc nào cũng kể chuyện về mọi thứ, và tôi nghĩ ta làm vậy vì thế giới này là một nơi khá điên rồ và hỗn loạn, nên đôi lúc những câu chuyện giúp ta giải thích đôi chút về thế giới, cố gắng làm mọi thứ rõ ràng hơn.”
7/ Tại sao một cuốn sách hay là một cánh cửa bí mật?
Trong bài nói chuyện kỳ lạ này, tác giả từng đoạt giải thưởng Mac Barnett nói về lối viết “thoát khỏi trang giấy”, nghệ thuật như cánh cửa dẫn đến sự ngạc nhiên.
Trong bài TED của Mac Barnett, anh đã chia sẻ rằng:
“Tôi viết sách cho trẻ em, trong đó có một câu nói của Pablo Picasso, "Chúng ta đều biết rằng Nghệ thuật không phải là sự thật. Nghệ thuật là sự dối trá khiến chúng ta nhận ra sự thật hoặc ít nhất là sự thật mà người ta cho chúng ta hiểu. Người nghệ sĩ phải biết cách thuyết phục người khác về tính trung thực trong lời nói dối của mình.
Lần đầu tiên tôi nghe điều này khi còn nhỏ, và tôi rất thích nó, nhưng tôi không biết nó có ý nghĩa gì.
Nên thiết nghĩ, tôi ở đây hôm nay để nói với các bạn, cho dù thật giả, hư cấu hay thực tế. Làm thế nào để gỡ rối hết đống nút thắt này?”
8/ Vẻ đẹp của sự không phù hợp
Dành cho những người thường xuyên cảm thấy mình “không thuộc về”: việc là người không phù hợp cũng có vẻ đẹp. “Ngay cả vào thời điểm thất bại, bạn vẫn xinh đẹp. Bạn chưa biết điều đó, nhưng bạn có khả năng làm mới bản thân không ngừng. Đó là vẻ đẹp của bạn.” - Lidia Yuknavitch.
Trong những cuốn tiểu thuyết và hồi ký nổi tiếng của mình, tác giả Lidia Yuknavitch đã tìm ra điểm giao giữa bi kịch và bạo lực để vạch ra những lộ trình mới cho việc khám phá bản thân.
Có thể kể đến những tác phẩm của Lidia Yuknavitch như: “The Chronology of Water” (Tạm dịch: Biên niên ký của nước), “The Small Backs of Children” (Tạm dịch: Những tấm lưng bé nhỏ), “The Misfit's Manifesto” (Tạm dịch: Tuyên ngôn của sự không phù hợp)
9/ Những câu chuyện đam mê
Tác giả và nhà hoạt động Isabel Allende đã thảo luận về phụ nữ, sự sáng tạo, định nghĩa về nữ quyền và niềm đam mê trong video này.
Isabel Allende là tác giả của những tiểu thuyết như: “Ngôi nhà của những hồn ma”, “Eva Luna”.
Trong bài TED của mình, Isabel Allende đã chia sẻ:
“Trái tim thúc đẩy chúng ta và quyết định số phận của mình. Đó là thứ tôi cần ở những nhân vật trong những cuốn sách của mình: một trái tim đầy đam mê. Tôi cần những người mang suy nghĩ và tư tưởng độc lập, những nhà phiêu lưu, những người ngoại đạo, những nhà cách mạng, những người luôn đặt câu hỏi, bẻ cong luật lệ và chấp nhận mạo hiểm.”
10/ Đâu là nhà?
Ngày càng có nhiều người trên thế giới đang sống ở những quốc gia không được coi là của mình. Nhà văn Pico Iyer – người có ba hoặc bốn “nguồn gốc” – suy ngẫm về ý nghĩa của mái nhà, niềm vui khi đi du lịch và sự thanh thản khi tĩnh tại.
Pico Iyer là tác giả của cuốn sách “Nghệ thuật của sự tĩnh lặng”.
Trong bài TED của mình, nhà văn Pico Iyer đã nói rằng:
“Nơi bạn đến từ hiện tại kém quan trọng hơn nhiều so với nơi bạn sẽ đến. Ngày càng nhiều người trong số chúng ta đặt gốc rễ vào tương lai hoặc hiện tại bằng với vào quá khứ. Và nhà, chúng ta biết, không chỉ là nơi mà bạn sinh ra. Đó là nơi mà bạn trở thành bản thân bạn.”
11/ Lời thú tội của một nhà nữ quyền tồi
Khi nhà văn Roxane Gay tự gọi mình là "nhà nữ quyền tồi", cô ấy đang nói đùa. Cô ấy thừa nhận mình không thể đáp ứng được yêu cầu về sự hoàn hảo của phong trào nữ quyền.
Trong bài nói chuyện này, Roxane Gay muốn truyền tải rằng chúng ta nên đón nhận mọi góc độ của nữ quyền, và đưa ra những lựa chọn nhỏ có thể dẫn đến sự thay đổi thực sự.
Roxane Gay đã chia sẻ trong bài TED rằng:
“Khi tôi còn trẻ, trong phần lớn tuổi teen và đôi mươi, tôi có những ý nghĩ kỳ lạ về nữ quyền như là tóc rậm, giận dữ, ghét nam giới, phụ nữ ghét tình dục - có lẽ đó là những thứ xấu xa. Ngày nay, khi nhìn vào cách phụ nữ được đối xử trên thế giới, và sự tức giận là một câu trả lời có trách nhiệm hoàn toàn hợp lý.”
12/ Sự nguy hiểm của một câu chuyện đơn lẻ
Cuộc sống của chúng ta, nền văn hóa của chúng ta, bao gồm nhiều câu chuyện chồng chéo lên nhau. Tiểu thuyết gia Chimamanda Adichie kể câu chuyện về cách cô tìm thấy tiếng nói văn hóa đích thực của mình - và cảnh báo rằng nếu chúng ta chỉ nghe một câu chuyện duy nhất về một người hoặc một quốc gia khác, chúng ta có nguy cơ mắc phải một sự hiểu lầm nghiêm trọng.
Trong bài TED của mình, Chimamanda Adichie đã phát biểu:
“... chúng ta dễ bị tác động và chi phối khi chúng ta đối mặt với một câu chuyện, đặc biệt khi còn là những đứa trẻ. Bởi những gì tôi đọc đều là sách về những người ngoại quốc, tôi đã tin rằng trong sách, như thể đó là bản chất của sách, luôn phải có những người ngoại quốc và sách phải viết về những thứ mà bản thân tôi không hề biết đến.”
- Trạm Đọc tổng hợp