Cha mẹ thường cho con những lời khuyên như thế nào về tương lai?
Trẻ con thường muốn làm gì khi lớn lên?
Trẻ con thường vẽ ra một tương lai đẹp đẽ với nhiều mơ ước. Người lớn chúng ta cũng luôn hy vọng con cái mình lớn lên sẽ thực hiện được những ước mơ đẹp đẽ đó. Thế nhưng, khi thật sự nghĩ đến tương lai của con, người lớn chúng ta thường nhận định và đưa ra những lời khuyên như thế nào? Cha mẹ sẽ khuyên con:
“Hãy theo đuổi công việc mà con muốn làm.”
“Hãy mạnh dạn thử sức xem sao.”
Hay là:
“Thực tế quan trọng hơn mơ ước con ạ.”
“Hãy chọn một công việc ‘thuận buồm xuôi gió’ thay vì phiêu lưu.”
“Con à, chỉ có những người thật sự xuất chúng mới có thể biến ước mơ thành hiện thực.”
“Nên làm một công việc ổn định tại một công ty là tốt nhất.”
“Cha/Mẹ mong con có thể làm việc cả đời tại một công ty.”
Nhiều bậc cha mẹ thường hướng con theo những suy nghĩ của bản thân. Ngay cả khi không nói ra, nhưng bằng một cách nào đó, họ vẫn truyền đạt những suy nghĩ, quan điểm sống của mình cho con. Và như thế, đến một lúc nào đó, những đứa trẻ sẽ không còn nói về những ước mơ của chúng nữa. Chúng sẽ thôi không theo đuổi ước mơ mà sẽ chỉ khởi đầu cuộc đời mình bằng việc tìm kiếm một công việc tốt.
Có thể có người cho rằng con cái của họ không cần có những mơ ước cao xa, chỉ cần theo học một ngôi trường bình thường, cố gắng đạt thành tích học tập kha khá để tìm được một công việc bình thường là đủ. Điều mà họ hướng đến không phải là con thực hiện ước mơ hay làm công việc con yêu thích mà họ chỉ cần con cái có một tương lai ổn định, được những người xung quanh ngưỡng mộ hoặc đơn giản là có một cuộc sống bình an không có rủi ro hay bất trắc. Chúng ta có bao giờ nghĩ đến chuyện đến một lúc nào đó, chính những suy nghĩ áp đặt của người lớn sẽ khiến con trẻ không còn biết đến khái niệm “theo đuổi công việc đúng với niềm đam mê”, thay vào đó, trẻ chỉ biết nghe lời cha mẹ chuyên tâm học hành, đồng thời dần hình thành thói quen kiềm chế mong muốn của bản thân hoặc nhượng bộ chỉ để làm hài lòng cha mẹ?
Chính bản thân chúng ta trước đây cũng đã được cha mẹ nuôi dạy và định hướng như vậy. Lối suy nghĩ này cũng chi phối những quyết định và hành động của phần lớn chúng ta trong cuộc sống. Các bậc cha mẹ vẫn luôn tin rằng phần lớn các công việc mà chúng ta yêu thích hay có vẻ phù hợp với sở thích của chúng ta thường chẳng mấy khi giúp ta thành công, và rằng những người biết gạt bỏ những sở thích cá nhân mới thật sự là người trưởng thành. Quan điểm này chỉ đúng trong trường hợp công việc mà chúng ta đã phải gạt bỏ sở thích cá nhân để làm đó tiến triển thuận lợi. Tuy nhiên, trong thời đại không ngừng thay đổi hiện nay và trong tương lai, xã hội thường không đánh giá cao những kiểu người chỉ biết cố gắng làm theo những điều người khác nói.
Những người chọn công việc đúng với sở trường và niềm đam mê sẽ luôn được trọng dụng, và trong thực tế hiện nay, ngày càng có nhiều người theo đuổi ước mơ của mình. Dù không được sinh ra trong gia đình khá giả hay có tài năng thiên phú nhưng chỉ cần con cái chúng ta quyết tâm làm điều chúng muốn và không ngừng nỗ lực thì chắc chắn các con sẽ có cơ hội biến ước mơ thành hiện thực.
Tôi hy vọng những đứa trẻ ngày nay sẽ không dễ dàng từ bỏ ước mơ, sẽ đi đến cùng với điều mình muốn làm và sẽ có một cuộc sống tương lai hạnh phúc khi được làm công việc yêu thích. Tôi chắc chắn sẽ là người ủng hộ cho những đứa trẻ như vậy.
Để làm được những điều trên, chúng ta cần phải từ bỏ lối suy nghĩ dựa trên những quan niệm cố hữu. Vậy quan niệm cố hữu là quan niệm như thế nào? Đó là cách nghĩ cho rằng “từ xưa đến nay đã luôn như vậy thì sau này cũng phải như vậy”, chẳng hạn:
“Lúc còn đi học thì phải… Lúc đi làm thì phải…”
“Chỉ cần học tập đạt kết quả tốt thì sẽ kiếm được một công việc tốt.”
“Chỉ cần vào được trường đại học tốt thì cả đời không cần lo lắng nữa.”
Suy nghĩ về tương lai bằng những quan niệm cố hữu chính là nguồn gốc của không ít sai lầm. Với xu hướng hiện nay, nhiều công việc sẽ biến mất trong vòng mười năm tới. Phần lớn các công việc lao động tay chân sẽ được thay thế bởi máy móc. Ngay cả những công việc thuộc lĩnh vực dịch vụ đơn giản cũng sẽ được thay thế bởi các robot. Hiện nay, phần lớn công việc trong kho lưu hàng của Amazon, công ty thương mại điện tử hiện có thị phần rất lớn trên thế giới, đều do robot đảm nhận. Sau khi nhận được đơn đặt hàng của khách hàng qua trang web, các robot sẽ nhanh chóng xác định sản phẩm đó có hàng trong kho nào và hàng sẽ được vận chuyển đến khách hàng từ kho ở vị trí gần nhất. Vì là robot nên các “nhân viên” này có thể làm việc cả ngày mà không than phiền lời nào. Các “nhân viên” robot này cũng không bị bệnh hay có việc gia đình đột xuất phải nghỉ phép nên sẽ không gây ra tình trạng thiếu nhân lực đột xuất. Doanh nghiệp cũng không tốn chi phí làm việc ngoài giờ cho nhân viên và mọi đơn hàng được gửi đến bất kỳ lúc nào cũng có thể được đáp ứng trong vòng hai tiếng.
Hiện nay, xe hơi tự lái cũng đang được nghiên cứu và phát triển. Chúng ta có thể hình dung trong một tương lai không xa, những chiếc xe tải, xe buýt chạy đường dài hay xe taxi… sẽ là những phương tiện vận chuyển không người lái. Dần dần, sẽ không còn những người làm công việc lái xe ngoại trừ những người lái xe vì sở thích cá nhân. Tương tự, vị trí nhân viên thu ngân tại các quầy thanh toán ở siêu thị cũng sẽ sớm được robot thay thế. Hiện nay, người ta đang phát triển một hệ thống mà khi khách hàng vào cửa hàng, lựa chọn và cầm những món đồ đi ra, việc thanh toán sẽ được tự động thực hiện.
Nếu có những công việc bị mất đi thì cũng sẽ có những công việc mới được tạo ra. Hiện nay, con trai tôi đang là một SE (System Engineer: kỹ sư hệ thống máy tính) trong khi cách nay hai mươi tám năm, vào thời điểm con trai tôi ra đời, chưa hề có một công việc nào như vậy. Chính vì vậy, chúng ta cũng sẽ không thể hình dung được trong tương lai, những đứa trẻ trưởng thành sẽ có những công việc như thế nào.
Ngoài ra, quan điểm về công việc cũng sẽ có những thay đổi đáng kể. Khi tuổi thọ của người dân tăng cao, tỷ lệ sinh giảm và dân số già hóa dẫn đến việc chế độ hưu trí không thể tiếp tục được duy trì thì quan điểm “chuyển việc là chuyện hiển nhiên” sẽ trở nên phổ biến.
Nếu như từ trước đến nay chúng ta vẫn xem việc một người đi làm trong suốt bốn mươi năm hoặc lâu hơn là chuyện bình thường thì trong tương lai, “tuổi thọ” của một công ty và ngành nghề mà công ty đó kinh doanh có thể không được lâu như vậy. Tức là trong tương lai, trong bốn mươi năm làm việc của một người sẽ có nhiều khả năng công ty người đó làm việc bị phá sản hoặc chính ngành kinh doanh đó biến mất. Khi đó, cụm từ “làm việc trọn đời” hay “có thâm niên” chỉ còn là chuyện quá khứ.
Xã hội ngày nay đang dần thay đổi và trở thành thời đại mà người ta lựa chọn công việc dựa trên quan điểm chuyển việc là chuyện hiển nhiên trong đời người, nghĩa là ai cũng có thể lựa chọn nhiều công việc khác nhau.
Ngoài ra, “quy định cấm làm thêm” cũng có chiều hướng được hủy bỏ. Gần đây, có nhiều công ty không chỉ chấp nhận mà còn khuyến khích nhân viên làm thêm công việc khác một cách tích cực. Chúng ta đang dần tiến vào thời đại mà một người làm hai hay ba công việc cùng lúc được xem là điều hiển nhiên.
Khi nhận ra thế hệ con cháu chúng ta ngày nay và trong tương lai sẽ sống trong một thời đại không ngừng thay đổi, hẳn ai trong chúng ta cũng không tránh khỏi cảm giác bất an khi tương lai ngày càng trở nên khó dự đoán.
Tóm lại, sẽ có rất nhiều thứ không tiến triển theo chiều hướng như chúng ta mong muốn nếu chúng ta cứ mãi bị những quan niệm cố hữu trói buộc. Điều quan trọng là chúng ta cần phải thay đổi những quan niệm cố hữu đó, cần có năng lực để đáp ứng linh hoạt với thời đại. Đồng thời, chúng ta cũng cần tạo ra cho bản thân những giá trị bất biến, những giá trị luôn được xã hội xem trọng bất kể thời đại nào.
Bốn mươi năm làm việc thật sự là một khoảng thời gian không ngắn trong cuộc đời mỗi người. Vì vậy, chúng ta hãy định hướng nghề nghiệp cho con theo quan niệm “Làm nhiều công việc, nhiều công ty khác nhau là bình thường”, nghĩa là con cũng phải tự trang bị đủ năng lực và kinh nghiệm thực tế để có thể chuyển đổi nhiều vị trí hay công việc khác nhau.
Quyển sách này sẽ đề cập đến những yếu tố và năng lực cần thiết mà cha mẹ cần quan tâm và chuẩn bị ngay từ bây giờ để giúp các con của mình, để sau này dù trong bất cứ hoàn cảnh nào thì các con cũng có thể làm việc hiệu quả và tìm thấy niềm vui. Quyển sách cũng chỉ ra cụ thể những “thói quen xấu” không nên có từ lúc nhỏ, từ đó chúng ta sẽ cùng suy ngẫm về nguyên nhân của những thói quen đó đồng thời tìm ra phương hướng để nuôi dạy các con tốt hơn trong tương lai.
Đừng xem thay đổi là điều đáng sợ hay cảm thấy bất an vì phải thay đổi, mà hãy xem đó là cơ hội và mục tiêu để kỳ vọng.
Chúng ta hãy tập cho con những thói quen giúp con hình thành những giá trị luôn được xã hội xem trọng ngay từ khi các con còn nhỏ. Tôi sẽ chia sẻ theo cách dễ hiểu nhất những ví dụ thực tiễn, những ý tưởng và phương pháp làm thế nào để hỗ trợ và nuôi dạy
các con trong thời đại có nhiều khủng hoảng như hiện nay.
Người lớn như chúng ta hay con trẻ đều giống nhau ở chỗ tất cả đều không thể hình dung được tương lai sau này sẽ ra sao. Chúng ta cũng không nên nghĩ rằng là người lớn, chúng ta phải biết trước mọi điều hay phải trả lời được cho trẻ mọi thắc mắc về tương lai sau này.
Người lớn cũng có những điều chưa hiểu rõ hay những trăn trở như:
Tốt nhất phải sống như thế nào để chuẩn bị cho một tương lai không biết trước?
Hay không cần phải chuẩn bị gì, để mọi chuyện tự nhiên diễn ra?
Hay chúng ta vẫn luôn nỗ lực hết sức ngay cả khi chưa biết tương lai sẽ ra sao?
Điều quan trọng là chúng ta nên là những tấm gương cho con, cho con thấy rằng bản thân chúng ta vẫn đang và sẽ tiếp tục sống tốt như thế nào. Chúng ta cần cho các con hiểu rằng các con nên tin tưởng tương lai sẽ đầy ánh sáng, rằng nếu các con không ngừng nỗ lực thì cánh cửa tương lai sẽ rộng mở.
>> CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:
