Tác giả Jon Gordon mở đầu cuốn sách "Tư duy cá mập, Suy nghĩ cá vàng" bằng lời thú nhận rằng tất nhiên cá vàng, một loài cá nước ngọt, không thể sống sót trong đại dương. Ông giải thích rằng khái niệm "Cá mập hay cá vàng" bắt nguồn từ một giai thoại mà ông rất thích sử dụng trong các bài diễn thuyết truyền động lực của mình. Nó được cố tình rút gọn sao cho ông có thể truyền tải thông điệp đi vào lòng người nhanh nhất. Vì vậy, ông gói gọn chúng vào một câu truyện ngụ ngôn ngắn gọn, nhưng sâu sắc này.

Chuyện là có một con cá vàng sống đơn độc trong chiếc bát, hoàn toàn hài lòng với việc được cho ăn mỗi ngày. Trong một chuyến đi biển, cậu ta vô tình bị cuốn xuống đại dương, và đó là lần đầu tiên cậu bị đẩy ra khỏi vùng an toàn của mình. Cậu nghĩ cuộc đời đến đây là kết thúc rồi, cho đến khi cậu gặp một bạn cá mập thân thiện, kẻ thách thức suy nghĩ của cậu.

Bài học cốt lõi được thể hiện trong đoạn đối thoại giữa cá mập và người bạn mới quen của nó: "Cậu biết vấn đề của mình là gì không?" "Tôi đang chết đói và không ai cho tôi ăn." "Không, cậu đang chờ được cho ăn."

Trọng tâm của câu chuyện xoay quanh một sự thật quan trọng: Bạn không thể kiểm soát các sự kiện trong cuộc sống của mình. Tuy nhiên, bạn có thể chọn cách bạn đối mặt với chúng.

Sự thật này là động lực mà cá mập sử dụng để dạy cá vàng cách “tư duy như một con cá mập”. Để thành công, cá vàng sẽ cần phải làm việc chăm chỉ để tự nuôi sống chính mình. Hơn nữa, đây không phải là loại công việc “thỉnh thoảng”, thích thì làm. Đó là một tư duy, một câu thần chú, một khẩu hiệu để củng cố động lực làm việc cần cù mỗi ngày.

Tác phẩm cũng là lời nhắc nhở cho những ai đang phải đương đầu với nghịch cảnh. Nếu bạn thất nghiệp, bạn không thể đợi công việc đến gõ cửa – bạn phải tích cực tìm kiếm việc làm và vượt qua sự cạnh tranh để có được lời mời phỏng vấn. Nếu bạn đang có một công việc bế tắc, bạn không thể chờ đợi điều gì đó tốt đẹp xảy đến – bạn phải chủ động tìm kiếm cơ hội mới. Nếu bạn lo lắng khi nào mới được tăng lương hoặc thăng chức, bạn không thể đợi ai đó để ý đến mình – bạn phải thực hiện các dự án mới, tận dụng các mối quan hệ và chủ động chứng tỏ bản thân.

Mặc dù trọng tâm chính của cuốn sách là biến điềm rủi thành vận may bằng cách nhìn thấy cơ hội ngay giữa nghịch cảnh, câu chuyện còn có những bài học sáng giá khác cần rút ra. Bất cứ khi nào cá vàng học được điều gì mới, nó sẽ ghi một lời nhắc nhở vào những tảng đá hoặc mảnh san hô khác nhau trên khắp đại dương. Có lẽ, ghi chú gây ấn tượng mạnh nhất là tầm quan trọng của niềm tin hơn là nỗi sợ hãi.

Hai khái niệm này rất giống nhau bởi chúng đều là quan điểm về một tương lai chưa xảy ra. Sợ hãi là khi ta tin vào một tương lai tiêu cực, trong khi niềm tin thì ngược lại. Sợ hãi thì có nhiều dạng hơn: sợ hãi trước những điều chưa biết, sợ thất bại, sợ chết đói, sợ thay đổi, và thậm chí sợ việc mình sợ hãi... Bởi vì nỗi sợ có thể gây tê liệt cả suy nghĩ lẫn hành động, không có gì lạ khi rất nhiều người sẽ cố gắng bám trụ lấy thế giới nhỏ bé của họ như chú cá vàng mỗi khi khủng hoảng ập đến. Chúng ta sẽ bằng lòng ở yên trong chiếc “vỏ ốc”, miễn là chúng ta được cho ăn.

Kết quả là chúng ta quên mất những lựa chọn khả dĩ khác. Bạn đánh mất tiềm năng bởi vì niềm tin vào một tương lai tích cực bị nhấn chìm bởi tất cả những nỗi sợ hãi mà bạn mang theo. Trong cuốn sách, chú cá vàng đã vượt qua nỗi sợ hãi của mình thành công. Đối mặt với khó khăn, cậu chọn cách chủ động, thay vì đóng vai nạn nhân. Bất chấp sự tiêu cực từ những người phản đối, cậu đã chứng tỏ mình cũng có khả năng tự nuôi sống bản thân. Vì vậy, cậu quyết định tạo ra một ngôi trường dành cho những chú cá đã từng như mình và dạy lại những gì cần thiết để phát triển "tư duy cá mập" như chính cậu từng được học.

Khoảng hơn 120 trang, với rất nhiều minh hoạ đáng yêu, cuốn sách này bạn có thể đọc hoàn thành trong một giờ, nhưng lại có sức mạnh thay đổi cuộc đời của vô số độc giả trên khắp thế giới. Lúc này hay lúc khác, chúng ta cũng đều từng là chú cá vàng, sợ hãi trước khó khăn, nhưng nếu biết chuyển hoá tư duy, bạn sẽ có thể hoá giải bất kỳ vận xui nào thành may mắn.

>> Trích đoạn: Thay đổi hoặc bị thay đổi: Cá vàng chỉ đợi cho ăn, cá mập bơi đi tìm kiếm thức ăn

Trạm Đọc tổng hợp | Nguồn ảnh: Sưu tầm