Chương trình có sự tham gia của ông Nguyễn Nguyên - Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ Thông tin và Truyền thông), bà Nguyễn Minh Huệ - Giám đốc Nhà Xuất Bản Công Thương, ông Nguyễn Cảnh Bình - Chủ tịch Alpha Books, ông Đinh Quang Hoàng - Giám đốc điều hành nền tảng xuất bản điện tử Waka; và được dẫn dắt bởi ông Nguyễn Anh Tú - Giám đốc NXB ĐH Kinh tế Quốc dân.

Tại sự kiện, các vấn đề xoay quay chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản như: Sự cấp thiết của chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản; Thực trang ngành xuất bản số tại Việt Nam; Những cơ hội, thách thức của ngành xuất bản trong thời kỳ mới; Những yếu tố để khai thác hiệu quả “mảnh đất màu mỡ” trong lĩnh vực xuất bản điện tử; Các biện pháp để để chuyển đổi số thành công, … cũng như vai trò của các cơ quan quản lý Nhà nước trong việc chuyển đổi số ngành xuất bản đã được các diễn giả trao đổi, thảo luận. Theo đó, các chuyên gia nhận định: Chuyển đổi số hiện là xu thế phát triển của mọi ngành nghề, trong đó có ngành Xuất bản. Đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số, xuất bản điện tử, phát triển công nghệ trong lĩnh vực sách là vấn đề mũi nhọn được quan tâm, trao đổi của các lãnh đạo cùng các đơn vị xuất bản, phát hành. 

“Chuyển đổi số là một khái niệm động và mở. Động thể hiện ở chỗ mỗi người sẽ có cách tiếp cận khác nhau phụ thuộc góc nhìn. Mở thể hiện ở chỗ chuyển đổi số vừa là một khái niệm mới đồng thời là một khái niệm liên quan đến tính quy trình, luôn tiếp tục được bổ sung các nội hàm để hoàn thiện.”, ông Nguyễn Nguyên – Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành bày tỏ quan điểm. “Có 4 giai đoạn chính trong chuyển đổi số: giai đoạn số hoá dữ liệu; giai đoạn triển khai các ứng dụng, các nền tảng vào một số hoạt động đơn giản hoặc có tính lặp đi lặp lại như hành chính - kế toán; giai đoạn ứng dụng các nền tảng vào quy trình xuất bản từ khâu quản lý – biên tập – phát hành – phát triển thị trường, nắm bắt thị trường – truyền thông. Giai đoạn này ở các nhà xuất bản khác nhau thì khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung quá trình này còn diễn ra tương đối chậm và ở các đơn vị liên kết thì làm tốt hơn các đơn vị xuất bản. Giai đoạn thứ 4 là ứng dụng AI - trí tuệ nhân tạo vào quy trình xuất bản đặc biệt là quy trình biên tập còn nhiều hạn chế, mang tính thí điểm.”, ông cho biết thêm.

Cũng theo Cục trưởng, có 3 sản phẩm chính của chuyển đổi số trong xuất bản: sự đa dạng hoá các sản phẩm, các hình thức sản phẩm xuất bản; đa dạng hoá các mô thức xuất bản; tạo thị trường xuất bản mở - không biên giới, mờ biên giới, xuyên quốc gia. Các yếu tố để chuyển đổi số, xuất bản số thành công bao gồm: vấn đề nhận thức (yếu tố quyết định, quan trọng nhất); vấn đề hành lang chính sách, pháp luật, vấn đề nguồn lực tài chính, công nghệ; vấn đề nhân lực (có tính động lực, rất quan trọng).

“Xuất bản số có 2 phần: phương pháp, cách thức sản xuất; tập trung vào sản phẩm và lưu thông sản phẩm”. Đều đã có sự góp mặt của chuyển đổi số. “Thị trường xuất bản là một thị trường khó, nhỏ, doanh thu thấp khiến quá trình đầu tư của các đơn vị xuất bản trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Xuất bản điện tử ở thế giới và Việt Nam đã có từ những đơn vị không phải đi lên từ xuất bản như youtube, facebook hay các công cụ khác. Đây là một thách thức đổi với các đơn vị xuất bản liệu có duỳ trì tiếp việc xuất bản theo kiểu truyền thống không hay bước sang lĩnh vực mới mà đâu đó đã có rất nhiều người làm, thậm chí làm giỏi và thuận lợi hơn chúng ta trên hành trình này.”, ông Nguyễn Cảnh Bình – Chủ tịch Alpha Books chia sẻ tại toạ đàm.

 Về thực trạng xuất bản số ở Việt Nam hiện nay, bà Nguyễn Minh Huệ - GĐ NXB Công Thương cho biết: “Dưới góc độ của một nhà xuất bản chúng tôi hiểu xuất bản số là chuyển đổi từ phương thức xuất bản truyền thống sang xuất bản sách trên các nền tảng công nghệ số. Trong bối cảnh số hoá toàn cầu thì chuyển đổi số là một nhu cầu tất yếu và cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Đối với các nhà xuất bản, xuất bản số là xu thế tất yếu của ngành xuất bản. Trong quá trình chuyển đổi số tôi thấy vấn đề đào tạo con người, ứng dụng các kỹ năng, đầu tư hạ tầng cơ sở kỹ thuật và vận hành các quy trình xuất bản để thực hiện chuyển đổi số trong công tác xuất bản là vấn đề mà các nhà xuất bản cần hướng tới. Do vậy, việc tổ chức và nhận diện các yêu cầu thách thức, các giải pháp mang tính nền tảng của quá trình chuyển đổi số có ý nghĩa quan trọng đối với các nhà xuất bản. Mỗi nhà xuất bản cần xây dựng cho mình định hướng, chiến lược, bước đi phù hợp để vừa có thể bắt kịp nhu cầu của cơ chế thị trường vừa vận dụng các nền tảng công nghệ số một cách tốt nhất; không ngừng nâng cao các xuất bản phẩm của mình để hướng tới các đối tượng bạn đọc của chính mình.”

Trong điều kiện bùng nổ của thiết bị thông minh như hiện nay, việc sử dụng ebook, audio book… ngày càng trở nên phổ biến mang lại nhiều cơ hội cho xuất bản số.

 “Với mỗi đơn vị khác nhau sẽ có mục tiêu chuyển đổi số khác nhau”, ông Đinh Quang Hoàng - Giám đốc điều hành nền tảng xuất bản điện tử Waka đưa ra ý kiến thảo luận trong sự kiện. Ông cho biết thêm: “Quan điểm của Waka, từ 2009, là không theo hướng độc quyền, tập trung vào phát triển công nghệ, tăng trải nghiệm của người dùng, đưa các định dạng sách mới, thể hiện lại các nội dung mà các đơn vị khác sáng tạo ra.”

Văn hoá đọc sách được coi là một hoạt động cực kỳ quan trọng để xây dựng thành văn hoá doanh nghiệp đặc trưng. Do đó, chuyển đổi số ngành xuất bản có vai trò đóng góp to lớn trong việc phát triển văn hóa đọc trong doanh nghiệp.

 Vấn đề phát triển văn hoá đọc cũng đã được các diễn giả trao đổi, thảo luận trong toạ đàm. Xuất phát từ nhiệm vụ mang tầm nhìn chiến lược: Xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hoá, chuẩn mực của con người Việt Nam cục trưởng Cục xuất bản, In và Phát hành khẳng định việc mở rộng nội hàm của ngày sách là cần thiết, phải gắn ngày sách với văn hoá đọc bởi sách sẽ không thể phát huy được giá trị nếu sách chỉ nằm ở trên giá sách hay chỉ đến với một số ít bạn đọc. Không thể có văn hoá đọc nếu không tạo dựng thói quen đọc sách.

 Hiện nay, ở bất kỳ đâu và thời gian nào, chỉ cần có smartphone cùng kết nối Internet, bạn đọc có thể trải nghiệm ebook, audio book hay multimedia, thậm chí có thể nghe sách khi ngồi trên tàu, xe hoặc khi làm việc nhà. Điều này sẽ thu hút được lượng độc giả rộng rãi hơn. Chúng tôi tin, "Chuyển đổi số trong xuất bản sẽ giúp văn hóa đọc ngày càng phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu". Với các doanh nghiệp, việc phát triển văn hoá đọc theo đó cũng có những cơ hội và khởi sắc nhất định.