"Hoàng đế của biển cả": Câu chuyện về cách Hốt Tất Liệt biến đế chế du mục trở thành cường quốc hải quân thống trị thế giới
“Hoàng đế của biển cả - Hốt Tất Liệt và sự hình thành của nước Trung Hoa” là một biên niên sử về Hốt Tất Liệt - từ một hoàng tử thảo nguyên được giáo dục theo tinh thần Trung Hoa, đến người lập nên nhà Nguyên và biến đế chế Mông Cổ thành cường quốc biển hùng mạnh. Sau khi thống nhất Trung Hoa, Hốt Tất Liệt mở mang giao thương đường biển, thực thi nhiều cải cách quản trị và kinh tế, đưa nhà Nguyên trở thành một trong những đế quốc giàu có nhất trong lịch sử Á-Âu.
Hoàng Đế Của Biển Cả - Hốt Tất Liệt Và Sự Hình Thành Của Nước Trung Hoa
(0 lượt)

Điểm nổi bật cốt lõi và gây ấn tượng nhất của cuốn sách là cách Hốt Tất Liệt, người xuất thân từ thảo nguyên, đã biến tộc người du mục của mình thành chủ nhân của lực lượng hải quân mạnh nhất thế giới vào cuối thế kỷ 13. Thành Cát Tư Hãn đã chinh phục đất liền, nhưng chính Hốt Tất Liệt mới là người đạt đến tầm nhìn vĩ đại: "Kiểm soát biển, và bạn kiểm soát mọi thứ." Điều này dẫn đến sự ra đời của một hạm đội với quy mô và kỹ thuật đóng tàu chưa từng có, vượt xa những gì châu Âu có thể hình dung trong nhiều thế kỷ. 

Để đánh bại triều đại Nam Tống giàu có và có kinh nghiệm hàng hải, Hốt Tất Liệt đã phải tiến hành một cuộc chạy đua vũ trang trên biển, tận dụng triệt để chuyên môn và công nghệ đóng tàu của Trung Quốc để xây dựng một lực lượng hải quân tấn công hùng mạnh. Sự chuyển mình từ chiến thuật kỵ binh sang chiến lược hải quân này là một trong những câu chuyện chuyển đổi quyền lực hấp dẫn nhất trong lịch sử. Ngoài đối thủ chính là Nam Tống, trong sách còn đề cập tới cuộc chiến ở Nhật Bản, Việt Nam hay Chiêm Thành.

Không dừng lại ở các chiến dịch quân sự, sách còn phân tích sâu sắc về cách mà sự thống trị trên biển của Hốt Tất Liệt đã định hình lại nền thương mại toàn cầu: Hốt Tất Liệt đã thiết lập "Con Đường Tơ Lụa trên biển" rộng lớn và an toàn, tạo ra một mạng lưới thương mại đường biển từ bờ biển Thái Bình Dương kéo dài đến Trung Đông và xa hơn nữa. Sự thống trị của nhà Nguyên trên biển đã cách mạng hóa thương mại thế giới. Việc vận chuyển gia vị, lụa và hàng hóa từ châu Á qua các tuyến đường biển đã thay đổi sâu sắc thói quen tiêu dùng ở những thị trường xa xôi như Anh và Pháp. Cuốn sách còn nói về cách Hốt Tất Liệt tổ chức lại nền kinh tế (bao gồm cả việc phát hành tiền giấy) để nuôi dưỡng một đế chế biển đắt đỏ và phức tạp.

Cuốn sách khắc họa Hốt Tất Liệt  là một nhân vật lịch sử phức tạp và lôi cuốn, một người có tầm nhìn khác biệt so với những người đi trước:

  • Lãnh đạo thực dụng: Hốt Tất Liệt được miêu tả là một nhà lãnh đạo ngoại giao và thực dụng hơn là một chiến binh bẩm sinh như ông nội. Ông cởi mở với văn hóa, công nghệ và tôn giáo (với sự hiện diện của các học giả Hồi giáo tại triều đình, những người đã phát minh ra các công cụ đo lường thiên văn và bản đồ học hiện đại).
  • Chính sách nhân văn: Khác biệt với sự tàn bạo của các thế hệ trước, Hốt Tất Liệt thường áp dụng chính sách khoan dung hơn đối với nông dân và những người đầu hàng, một chiến lược khôn ngoan nhằm thu lợi từ năng suất lao động và nguồn lực bền vững.
  • Tầm quan trọng của phụ nữ: Weatherford một lần nữa làm nổi bật vai trò của phụ nữ Mông Cổ cấp cao trong việc quản lý kinh doanh và chính quyền khi các vị Khả hãn tham gia chiến dịch, cho thấy một mô hình lãnh đạo tiến bộ so với các xã hội đương thời. 

Sách cũng kể về sự suy tàn của nhà Nguyên sau khi ông qua đời, đồng thời gợi mở tầm ảnh hưởng lâu dài của thời kỳ này: từ việc mở rộng giao thương Á - Âu cho tới những tiếp xúc đầu tiên giữa Trung Hoa và châu Mỹ.

 

Bố cục cuốn sách "Hoàng đế của biển cả"

 

Gồm 27 chương, 5 bản đồ, chia làm 4 phần. Bố cục các chương bao gồm:

Phần I: Hốt Tất Liệt: Một khởi đầu đầy gian nan

  • Chương 1: Người Mông Cổ tràn xuống Trung Hoa
  • Chương 2: Kẻ bị bỏ lại phía sau 
  • Chương 3: Những người huynh đệ ở hai châu lục 
  • Chương 4: Mông Kha lên ngôi Đại Hãn và tái tục cuộc chinh phạt của người Mông Cổ 
  • Chương 5: Chiến tranh từ Thái Bình Dương đến Địa Trung Hải 
  • Chương 6: Sự trỗi dậy của Hốt Tất Liệt

Phần II: Hốt Tất Liệt hướng ra biển

  • Chương 7: Trung Hoa Vạn Lý Thủy Thành 
  • Chương 8: Một cuộc chạy đua vũ trang bắt đầu bằng tài chính
  • Chương 9: Hốt Tất Liệt thiết lập thủy quân chinh phạt  
  • Chương 10: Đại Nguyên, Thái Thủy
  • Chương 11: “Dông tố” trên biển Nhật Bản 
  • Chương 12: Khoảng lặng trước cơn đại hồng thủy 
  • Chương 13: Hồi cáo chung của Đại Tống 
  • Chương 14: Thủy quân lưu vong

Phần III: Con đường tơ lụa trên biển

  • Chương 15: Hắc phong bao trùm Nhật Bản  
  • Chương 16: Thị trường, tiền bạc và ám sát
  • Chương 17: Quân Mông Cổ lạc lối trong rừng, lạc trôi trên biển 
  • Chương 18: Nếu thua Việt Nam, hãy tấn công ở Ai Cập 
  • Chương 19: Công chúa Mông Cổ và con hổ của nàng 
  • Chương 20: Hốt Tất Liệt hoàn thiện thời đại của mình 

Phần IV: Khoảng lặng và sự suy tàn sau Hốt Tất Liệt

  • Chương 21: Thiết nhân và liên hoa 
  • Chương 22: Từ chinh phạt đến giao thương 
  • Chương 23: Những bến cảng của lợi nhuận và lạc thú, thơ ca và giá trả
  • Chương 24: Tàu thuyền mục nát, đồng tiền lao dốc
  • Chương 25: Trung Hoa thoái lui khỏi biển khơi 
  • Chương 26: Bầy sói đến trong cơn mưa 
  • Chương 27: Tàu Nữ hoàng Trung Hoa ra khơi

 

Thông tin tác giả cuốn sách "Hoàng đế của biển cả"

 

Jack Weatherford (sinh năm 1946): Cựu giáo sư nhân học tại trường Macalester College, Minnesota. Ông nổi tiếng với nhiều công trình nghiên cứu về lịch sử và văn hóa, đặc biệt liên quan đến Thành Cát Tư Hãn và người Mông Cổ. 

Năm 2006, theo lời mời của Nga và Ấn Độ, ông đã phát biểu tại Liên Hợp Quốc nhân kỷ niệm 800 năm ngày thành lập quốc gia Mông Cổ. Năm 2007, nhà nước Mông Cổ đã trao tặng ông Huân chương Sao Bắc Cực. Năm 2022, nhân kỷ niệm 860 năm ngày sinh Thành Cát Tư Hãn, Tổng thống Khurelsukh đã trao tặng ông Huân chương Thành Cát Tư Hãn, huân chương cao quý, vốn chỉ mới được trao tặng 15 lần trong lịch sử quốc gia này.