Carol S. Dweck - tác giả cuốn sách “Mindset - Tâm lý học thành công” đã cách mạng hóa sự hiểu biết của chúng ta về thành công và thành tích. Nghiên cứu của bà đã khám phá tác động của tư duy cố định và tư duy phát triển đối với thành tích và thành công. Dựa trên nhiều thập kỷ nghiên cứu, Dweck tiết lộ những khác biệt chính giữa hai tư duy này và đưa ra các chiến lược thực tế để nuôi dưỡng tư duy phát triển. 

Bạn đã bao giờ nghe đến "tư duy cố định" chưa? Đó là niềm tin rằng khả năng của một người được xác định trước và không thể thay đổi. Những người có tư duy cố định tin rằng tài năng là yếu tố quan trọng nhất dẫn đến thành công và những người có năng khiếu bẩm sinh sẽ nổi trội, còn những người không có năng khiếu sẽ không bao giờ tiến bộ.

Chẳng hạn, các công ty như Enron và McKinsey, ưu tiên tuyển dụng những người “có tố chất” và không cần đào tạo nhiều. Họ mong đợi những người được tuyển dụng này sẽ ngay lập tức nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty bằng khả năng vượt trội của họ, nhưng vì được coi là rất tài năng nên những nhân viên này không được đào tạo nhiều và không kỳ vọng sẽ phát triển hoặc thăng tiến trong công việc. 

Kết quả là, cấp trên liên tục đánh giá họ, đặt câu hỏi liệu họ có tài năng hay không hay những sai lầm có phải là minh chứng của sự không tài năng hay không. Những người có tư duy cố định tin rằng nếu một nhân viên không hoàn hảo ngay từ đầu thì họ sẽ không bao giờ hoàn hảo, vì vậy tốt nhất là nên nhanh chóng cho họ nghỉ việc. 

Họ nhanh chóng đánh giá bản thân và người khác là tốt hay không và cho rằng những người khác cũng đang đánh giá họ. Điều này khiến họ liên tục tìm kiếm sự chấp thuận và xác nhận từ người khác để khẳng định tài năng và trí thông minh của mình.

Trong tư duy cố định, khả năng của một cá nhân được coi là cố định và bất kỳ sai lầm hay thất bại nào đều là mối đe dọa đối với toàn bộ nhân cách và giá trị con người của họ. 

Điều quan trọng là phải nhận ra tư duy này và phấn đấu đạt được tư duy phát triển, kiểu tư duy cho rằng các khả năng có thể được phát triển và cải thiện thông qua nỗ lực và học hỏi.

Trong thế giới kinh doanh, có hai loại tư duy chính: cố định và phát triển. 

Những người có tư duy cố định, như Lee Iacocca, tìm kiếm sự chấp thuận của người khác và ưu tiên hình ảnh của bản thân hơn sự thành công của công ty. 

Mặt khác, những người có tư duy phát triển, như Lou Gerstner, lại tập trung vào phát triển cá nhân và nhóm để đạt được thành công.

Iacocca trở thành Giám đốc điều hành của Chrysler Motors khi công ty đang gặp khó khăn và sử dụng các kỹ năng của mình để vực dậy công ty. Tuy nhiên, khi đạt được thành công, ông trở nên tự mãn và tập trung vào hình ảnh của bản thân thay vì tiếp tục phát triển công ty. 

Tư duy cố định này dẫn đến sự thiếu tiến bộ và cuối cùng cản trở sự phát triển của công ty. 

Mặt khác, Gerstner đã tiếp quản IBM vào một thời điểm quan trọng trong lịch sử của công ty và ngay lập tức bắt tay vào việc tạo ra văn hóa làm việc nhóm và phát triển. 

Ông phá vỡ hệ thống phân cấp và nhấn mạnh sự giao tiếp và hỗ trợ giữa các nhân viên. Tư duy phát triển này đã cho phép ông dẫn dắt công ty đến thành công lâu dài.

Rõ ràng rằng tư duy phát triển là một cách tiếp cận hiệu quả hơn trong thế giới kinh doanh vì nó cho phép bạn tiếp tục cải tiến và thành công.

Nếu bạn có tư duy cố định, bạn có thể tránh được những tình huống khó khăn vì bạn sợ thất bại và bị coi là kém cỏi. 

Cách suy nghĩ này đang hạn chế vì nó cản trở khả năng cải thiện và phát triển của bạn.

Ví dụ, nghệ sĩ violin Nadja Salerno-Sonnenberg từng được giới phê bình đánh giá cao, nhưng khi đối mặt với những thử thách mới, cô trở nên sợ thất bại và ngừng tập luyện. 

Mặt khác, những người có tư duy phát triển lại thích thử thách và coi chúng là cơ hội để phát triển và cải thiện. 

Nam diễn viên Christopher Reeve, người bị liệt sau một vụ tai nạn, đã có tư duy phát triển và làm việc không mệt mỏi để phục hồi khả năng vận động. Bằng sự chăm chỉ và quyết tâm, anh đã có thể đạt được điều không thể.

Nói tóm lại, những người có tư duy cố định né tránh thử thách, trong khi những người có tư duy phát triển đón nhận chúng và sử dụng chúng để phát triển và cải thiện.

Tư duy của một người bắt đầu phát triển ngay từ khi họ được sinh ra.

Trẻ sơ sinh chào đời với mong muốn học hỏi và phát triển tự nhiên, nhưng người lớn trong môi trường của trẻ có nhiệm vụ nuôi dưỡng tư duy phát triển hay cho phép trẻ có tư duy cố định. 

Cha mẹ đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển này, vì họ làm gương cho con cái bằng chính suy nghĩ của mình. 

Những người có tư duy phát triển khuyến khích con họ tiếp tục học hỏi và khám phá, trong khi những người có tư duy cố định có thể phán xét con mình và hạn chế sự phát triển của chúng. 

Điều này có thể được nhìn thấy trong hành vi của trẻ sơ sinh từ một đến ba tuổi, theo đó những đứa trẻ có tư duy phát triển có nhiều khả năng giúp đỡ một đứa trẻ đang khóc khác, trong khi những đứa trẻ có tư duy cố định lại cảm thấy khó chịu vì điều đó.

Giáo viên cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành tư duy của trẻ.

Những người tin vào tiềm năng học tập và tiến bộ của học sinh sẽ nuôi dưỡng tư duy phát triển, trong khi những người tin rằng khả năng của học sinh là cố định sẽ củng cố tư duy cố định. 

Điều này có thể được nhìn thấy qua điểm số và thái độ của học sinh, theo đó những người có tư duy phát triển thể hiện sự tiến bộ và sẵn sàng học hỏi, trong khi những người có tư duy cố định có thể vẫn trì trệ và tự coi mình là "ngu ngốc".

Nhìn chung, tư duy của chúng ta không được xác định trước và có thể thay đổi trong suốt cuộc đời, đặc biệt là trong thời thơ ấu, khi chúng ta tiếp xúc và áp dụng tư duy của những hình mẫu của mình.

Khi nghĩ về khả năng và tài năng của mình, chúng ta rất dễ rơi vào cái bẫy của tư duy cố định. 

Chúng ta tin rằng khả năng của chúng ta đã được định sẵn và chúng ta có tài năng bẩm sinh hoặc không. Nhưng cách suy nghĩ này đang hạn chế và có thể ngăn cản chúng ta phát huy hết tiềm năng của mình.

Tin tốt là chúng ta có thể rèn luyện bộ não để suy nghĩ theo hướng phát triển hơn. 

Điều này có nghĩa là thay vì coi những sai lầm và thất bại là sự phản ánh giá trị vốn có của chúng ta, chúng ta có thể coi chúng là cơ hội để học hỏi và phát triển.

Ví dụ, nếu bạn làm rơi một chiếc đĩa xuống sàn, thay vì nghĩ “Mình thật vụng về”, bạn có thể nghĩ "Ầy, chuyện cũng đã xảy ra rồi, mình sẽ dọn dẹp nó và lần sau sẽ cẩn thận hơn". 

Sự thay đổi nhỏ trong quan điểm này có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong cách chúng ta tiếp cận những thách thức và thất bại.

Điều quan trọng là phải hiểu rằng việc áp dụng tư duy phát triển không có nghĩa là từ bỏ hoàn toàn tư duy cố định. 

Chúng ta vẫn có thể có những khoảnh khắc cảm thấy mình như “mất định hướng” trong một số lĩnh vực nhất định, nhưng miễn là chúng ta sẵn sàng đón nhận sự phát triển và cải tiến trong các lĩnh vực khác, thì đó vẫn có thể là một công cụ có giá trị để tự hoàn thiện bản thân.

Vì vậy, lần tới khi bạn thấy mình đang nghĩ “Mình không giỏi việc này”, hãy thử thay đổi quan điểm của mình và nghĩ “Mình có thể học hỏi và cải thiện trong lĩnh vực này”. Bạn có thể ngạc nhiên về mức độ phát triển và đạt được của mình với tư duy phát triển.

Cuốn sách “Mindset - Tâm lý học thành công” của Carol Dweck là một cuốn sách hấp dẫn và kích thích tư duy, cung cấp những hiểu biết có giá trị về sức mạnh của tư duy và cách nó có thể tác động đến cuộc sống của chúng ta. 

Thông qua nghiên cứu và ví dụ của mình, Dweck minh họa sự khác biệt giữa tư duy cố định và tư duy phát triển cũng như cách áp dụng tư duy phát triển có thể dẫn đến thành công và thỏa mãn lớn hơn. Bất kỳ ai muốn phát huy hết tiềm năng và đạt được mục tiêu của mình đều có thể đọc cuốn sách này.