Nếu tuần này, bạn nhận được tin rằng quán burger duy nhất ở quê bạn sắp đóng cửa thì bạn nghĩ lý do là gì? Có lẽ lý do lớn nhất chính là vì chiến lược kinh doanh tồi.

Giả sử trong thị trấn 40.000 dân mà bạn đang sống có các chủ quán burger, đồng thời cũng đang điều hành khách sạn. Thị trấn này là nơi lý tưởng để bán burger nhưng lại không hợp lý chút nào nếu bạn áp dụng các khái niệm và giá cả cao cấp. Thị trấn có nhiều khách du lịch là doanh nhân nhưng lại không có đủ người dân địa phương có thể mua một chiếc burger với giá 20 đô la. Liệu một menu đơn giản và có giá cả phải chăng sẽ phù hợp? 

Richard Rumelt sẽ giúp bạn giải đáp câu hỏi này. Rumelt là cựu giáo sư kinh doanh của Harvard và UCLA; và là một huyền thoại trong lĩnh vực xây dựng chiến lược cho doanh nghiệp. Cuốn sách “Chiến lược tốt và chiến lược tồi” đã cô đọng sự nghiệp kéo dài 5 thập kỷ của ông thành một khuôn khổ mạch lạc, giúp thúc đẩy bất kỳ tổ chức nào lên vị trí dẫn đầu trong ngành. 

Dưới đây là 3 bài học từ cuốn sách “Chiến lược tốt và chiến lược tồi” giúp bạn và doanh nghiệp của bạn thành công. 

Thật dễ dàng để tìm ra những chiến lược tốt. Ví dụ như việc  Apple tập trung toàn bộ nguồn lực vào Macintosh hoặc McDonald's xây dựng các sân chơi bên cạnh mỗi nhà hàng là một ý tưởng tuyệt vời. Macintosh là một thành công toàn cầu và McDonald's trở thành thương hiệu đồ ăn nhanh thân thiện được nhiều gia đình lựa chọn. 

Nhưng để tìm được chiến lược tồi thì khó khăn hơn một chút, một phần vì nhiều doanh nghiệp hoạt động kém dù sớm hay muộn cũng sẽ phá sản. Và vấn đề này cũng không có gì thú vị để người ta bàn tới. Rất may, Rumelt đã phân tích 4 dấu hiệu chính của một chiến lược tồi: 

• Các khái niệm hoặc lập luận chiến lược vô nghĩa. Bất cứ khi nào ai đó dùng những từ ngữ khoa trương để mô tả một kế hoạch vô nghĩa, bạn biết rằng một chiến lược tồi đang rình rập.
• Thất bại trong việc đối mặt với khó khăn. Trong trường hợp của tiệm burger ở trên, những gì khách hàng cần là một suất ăn hợp lý. Nhưng những gì họ nhận được là một trải nghiệm ẩm thực mà hầu hết mọi người không mua được. 
• Nhầm lẫn mục tiêu với chiến lược. Tăng doanh thu của bạn lên 20% không phải là một chiến lược. Đó là mong muốn của bạn dành cho doanh nghiệp của mình.  Cả hai đều không “duy trì tỷ suất lợi nhuận”, “làm hài lòng khách hàng” hay “trở thành công ty được lựa chọn”. Chiến lược là “làm như thế nào” chứ không phải là “làm gì”.
• Các mục tiêu chiến lược tồi bao gồm danh sách việc cần làm dài nhưng không tập trung và “mục tiêu trên trời” không thực sự giải quyết được thách thức trước mắt.

Kể từ khi Elon Musk trở thành CEO của Tesla vào năm 2008, sứ mệnh của công ty là “đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng bền vững”. Nhưng làm thế nào họ thực hiện được sứ mệnh này cho đến nay và trở thành một trong những công ty có giá trị nhất trên thế giới? Chiến lược tốt không phải là điều duy nhất, nhưng chắc chắn là một mảnh ghép lớn của vấn đề. 

Theo Rumelt, “cốt lõi” của một chiến lược tốt bao gồm 3 yếu tố:

• Dự đoán. Đầu tiên, bạn phải xác định thách thức và đơn giản hóa nó thành những khía cạnh quan trọng nhất.
• Chính sách định hướng. Tiếp theo, bạn chọn một cách tiếp cận tổng thể để đối phó với thử thách.
• Tập hợp các hành động mạch lạc. Cuối cùng, bạn quyết định một loạt hành động sẽ thực hiện để triển khai chính sách của mình.

Dự đoán đầu tiên của Tesla là ô tô điện không hoạt động hiệu quả cũng như không được mong đợi. Nếu thế giới chuyển sang sử dụng xe điện, xe điện sẽ phải là thứ mà mọi người thực sự mong muốn. Do đó, chính sách định hướng của họ là tạo ra những chiếc ô tô điện có kiểu dáng bắt mắt, có thể làm được mọi thứ mà một chiếc ô tô chạy xăng có thể làm và hơn thế nữa, bắt đầu với chiếc Tesla Roadster. Sau đó, họ phát triển, chế tạo, bán và vận chuyển Roadster cho khách hàng.

Roadster đã gây ấn tượng mạnh với những người mua sớm và nó giúp Tesla có tài chính mạnh hơn để sản xuất nhiều xe hơn. Ngày nay, Tesla bán 5 mẫu xe khác nhau, cùng với một số mẫu khác đang được sản xuất. Tính đến ngày nay đã có hơn 5 triệu chiếc được bán ra. 

Như bạn có thể thấy, chiến lược tốt về bản chất rất đơn giản nhưng khó phát triển, và thậm chí còn khó hơn để biến nó thành hiện thực. Chúng ta hãy xem một nghiên cứu điển hình để hiểu thế nào là một chiến lược tốt trong thực tế.

Nvidia là công ty lớn thứ 3 trên thế giới trong lĩnh vực sản xuất chip cung cấp phần cứng cho cuộc cách mạng AI. Tuy nhiên, trở lại đầu những năm 90, không ai biết đến công ty này. Rumelt đã giải thích tại sao họ lại phát triển nhanh chóng đến vậy. 

Sau khi sản phẩm đầu tiên của họ, một con chip xử lý đa phương tiện, thất bại, Nvidia nhận thấy nhu cầu mạnh mẽ của thị trường game PC non trẻ đối với chip đồ họa 3D. Nếu các trò chơi nhiều người chơi cục bộ và trực tuyến thời kỳ đầu như Doom và Quake vẫn còn tồn tại thì nhu cầu về chip 3D sẽ gần như vô hạn. Đó là dự đoán của Nvidia.

Chính sách định hướng của họ là chỉ tập trung vào những con chip đó trong tương lai. Ngoài ra, thay vì sử dụng những tiến bộ công nghệ trong ngành để cắt giảm chi phí, họ sẽ tăng hiệu suất của từng con chip nhiều nhất có thể. Cuối cùng, họ sẽ phát hành sản phẩm mới 6 tháng một lần thay vì 18 tháng một lần, đó là chu kỳ hiện tại của ngành.

Nvidia sau đó đã hành động để thực hiện chính sách của họ. Đầu tiên, họ thành lập 3 nhóm phát triển khác nhau với lịch trình trùng lặp để đáp ứng mục tiêu chu kỳ phát hành 6 tháng. Tiếp theo, ngay từ đầu, họ đầu tư rất nhiều vào việc mô phỏng hiệu suất và đặc tính điện của từng con chip để giảm thiểu lỗi cho mỗi lần phát hành. Cuối cùng, Nvidia bắt đầu sản xuất và vận chuyển phần mềm trình điều khiển của riêng mình cho từng chip, giúp đơn giản hóa đáng kể khả năng sử dụng và hiệu quả của card đồ họa cho người dùng cuối.

Kết quả của chiến lược tốt của Nvidia? Kết quả của chiến lược tốt của Nvidia? Card đồ họa GeForce đầu tiên, được phát hành vào năm 1999, là “một con chip trị giá 100 đô la, chạy nhanh hơn Reality Engine, có giá 100.000 đô la vào năm 1992”. Chip của họ có hiệu suất cao hơn 157% mỗi năm từ 1997-2001, sau đó là 62% mỗi năm từ 2002-2007. Và ngày nay, chúng là tiêu chuẩn vàng với 80% thị phần GPU dành cho máy tính để bàn.

Về lâu dài, chiến lược tốt sẽ tạo nên sự khác biệt. Dự đoán những thách thức của bạn, hình thành chính sách hướng dẫn và sau đó cam kết thực hiện bằng một loạt hành động để vượt qua thách thức. 

Cuốn sách “Chiến lược tốt và chiến lược tồi” chứa đầy những ví dụ và nghiên cứu điển hình hữu ích. Cho dù bạn đang học kinh doanh ở trường đại học, làm việc tại một công ty lớn hay đang điều hành công ty riêng của mình, bạn nên xem qua cuốn sách này. 

- Trạm Đọc

- Tham khảo Four Minute Books