Chúng ta có thể bật cười trước sự điên rồ của họ. Nếu họ khôn ngoan và có kiến thức về toán học đủ để hiểu cơ hội giành thắng lợi thấp đến mức nào thì chắc chắn họ sẽ chẳng bao giờ quan tâm. Cơ hội để giành thắng lợi là 1 trên 14 triệu (gần bằng cơ hội để trở thành con của nữ hoàng Anh). Chúng ta cảm thấy có chút đáng tiếc cho họ khi đặt quá nhiều hy vọng vào khả năng thắng giải quá mong manh như vậy. Nói cách khác, họ đang đặt mục tiêu vào những điều khó có thể xảy ra.
Nhưng bản thân chúng ta cũng không hơn gì họ. Chúng ta cũng đang chơi một loại sổ xố mà chúng ta không hề hay biết: đó là sổ xố cuộc đời. Chúng ta đang giữ những tấm vé thuộc nhiều thể loại khác nhau và đặt niềm tin vào những điều kỳ diệu ngay cả khi chúng ta nghĩ rằng, chúng ta hoàn toàn tỉnh táo. Người ta thường đặt hy vọng nhiều nhất vào hai lĩnh vực: tình yêu và công việc.
Nếu chúng ta buộc phải vẽ bức tranh về cuộc đời thành công thì dường như mọi việc sẽ tiến triển theo hướng đó. Chúng ta sớm nhận ra lĩnh vực cần bắt ép bản thân thực hiện, xoay sở khéo léo trong những lĩnh vực mới tại thời điểm lý tưởng và giành được sự ghi nhận của mọi người, tiền bạc và cảm thấy vinh dự cho những nỗ lực của mình. Cảm giác thoả mãn cũng xảy ra tương tự với tình yêu. Sau giây phút đam mê, rạo rực thuở ban đầu, chúng ta bước ngay đến giai đoạn hẹn hò với người cực kỳ xinh đẹp, tốt bụng và dành nhiều thời gian bên người hiểu mình và đôi khi, cả hai không cần nói mà vẫn có thể hiểu mong muốn của đối phương.
Chúng ta muốn khoẻ mạnh và nghỉ hưu với cảm giác đã hoàn thành những kế hoạch muốn làm đồng thời tận hưởng một tuổi già đáng được tôn trọng, được con cháu kính nể. Chúng ta nhẹ nhàng trút hơi thở cuối cùng ở tuổi 90 mà không phải chịu bất kỳ sự dày vò bệnh tật nào. Linh cữu của chúng ta sẽ được phủ đầy hoa và cuộc đời chúng ta là tấm gương của lòng hào phóng và sự khôn ngoan đối với thế hệ sau.
Những tình huống đó xảy ra thường xuyên chẳng khác nào tấm vé sổ xố. Tuy nhiên, chúng ta lại đầu tư quá nhiều vào phiên bản tưởng tượng nào đó kiểu như thế này. Chúng ta có thể chưa hình dung hết những sóng gió trong tình yêu lẫn công việc sẽ xảy ra cho đến khi đi đến được cái tuổi 90 xưa nay hiếm.
Bộ não của chúng ta có thói quen thống kê rất sai lệch. Chúng ta có thể tưởng tượng đến một vài thứ quá đỗi bình thường. Chúng ta có thể cho rằng, một nửa công ty mới đang thu được thành công rực rỡ. Tuy nhiên, thực tế chưa đến 2% trong số đó ăn nên làm ra. Ở nước Anh, khoảng một nửa dân số cảm thấy lo lắng về vấn đề tài chính; 50% các cuộc hôn nhân chính thức đổ vỡ và 6% dân số cảm thấy không thực sự yêu ai.
Nhưng chúng ta hiếm khi giữ được những thực tế đó trong tâm trí mình khi chúng ta tô vẽ các quỹ đạo cho riêng bản thân. Một phần lý do nằm ở những gì chúng ta đọc và nhìn thấy. Ngay cả khi thực tế không có gì đáng sợ, các phương tiện truyền thông vẫn thường xuyên thông báo những điều bất thường xảy ra. Xã hội trong tưởng tượng của chúng ta dường như xuất hiện quá nhiều vụ giết người, cá mập ăn thịt người, những người đắm chìm trong niềm hạnh phúc viên mãn hơn thực tế. Bản đồ về mức độ thoả mãn đã ngăn cản tất cả những sự kiện mà chúng ta đều biết.
Nếu chúng ta thực sự hiểu tình yêu và công việc có ý nghĩa như thế nào đối với hầu hết mọi người thì chúng ta sẽ bớt cảm thấy buồn hơn khi nghĩ về tình hình hiện tại và những gì mình làm được. Nếu chúng ta có thể bay vòng quanh thế giới và quan sát cuộc sống của mọi người giống như một vị thần thì chúng ta sẽ hiểu mức độ thất vọng thường xuyên là thế nào, cảm giác buồn chán vì những tham vọng không thể trở thành hiện thực ra sao. Và sau đó, chúng ta sẽ nhận ra rằng, những mục tiêu mà chúng ta nhắm tới thực sự bất thường và tàn nhẫn.
Xét trên nhiều phương diện, đây là một bài học đau đớn. Chúng ta có thể cảm thấy bị sốc và buồn tủi vì những gì chúng ta nhìn thấy. Đương nhiên, chúng ta cảm thấy thất vọng khi đưa ra kết luận rằng, chúng ta không thể nào đạt được điều chúng ta khao khát có được. Tuy nhiên, nói theo một cách khác, đó có thể là một trải nghiệm làm yên lòng và an ủi bản thân ta. Chúng ta sẽ cảm thấy nhẹ nhõm hơn với chính mình vì chúng ta không trúng xổ số cuộc đời.
Sẽ chẳng có gì ngây thơ khi cho rằng, hầu hết chúng ta đều ôm ấp những niềm hy vọng có tỷ lệ trở thành hiện thực ngang với khả năng giành chiến thắng giải thưởng xổ số EuroMillions và PowerBall.
Minh Phương
