5: Những quyết định của chúng ta phần lớn bị ảnh hưởng bởi những sự liên tưởng vô thức.

Phần vô thức của mỗi con người ảnh hưởng lên hành động của họ theo cách rất riêng.

Thử xem ví dụ sau đây, trong một nghiên cứu, một nhóm người được yêu cầu chơi Trivial Pursuit (một trò chơi yêu cầu trả lời các câu hỏi về khoa học thường thức hoặc kiến thúc chung), nhưng trước khi bắt đầu, họ được chia thành hai nhóm và trao một nhiệm vụ: nhóm đầu tiên được yêu cầu nghĩ về những ý nghĩa của việc trở thành một giáo sư và nhóm thứ hai thì nghĩ về ý nghĩa khi là một cổ động viên bóng đá quá khích.

Kết quả là thành tích của hai nhóm rất khác nhau: nhóm đã suy nghĩ về vị giáo sư thông minh trả lời đúng nhiều câu hơn nhóm chỉ nghĩ về những tên cổ động viên quá khích. Và như vậy, những sự liên tưởng đã có ảnh hưởng tới thành tích của những người chơi.

Tương tự, những sự liên tưởng vô thức liên tục ảnh hưởng lên những hành vi của chúng ta.

Ví dụ, đa số chúng ta đã từng học cách liên kết một cách vô thức và tự động những thuộc tính như “trắng”, “nam giới” và “cao” với những thứ như quyền hành và năng lực. Thậm chí ngay cả khi chúng ta không dám thẳng thắn thừa nhận rằng những người đàn ông cao ráo và trắng trẻo giỏi giang hơn những người phụ nữ đen và lùn, rất nhiều người trong số chúng ta đều đã hình thành những sự liên tưởng này một cách vô thức.

Thực tế là, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng một người đàn ông cao ráo, trắng trẻo thường dễ đạt được thành công hơn. Thậm chí người ta còn chứng minh rằng chiều cao tăng 1 inch thì thu nhập cũng theo đó mà tăng đáng kể, và những người đàn ông trắng trẻo với chiều cao trên mức tủng bình luôn nắm giữ hầu hết các vị trí lãnh đạo cấp cao.

Trưởng hợp của Warren Harding là một bằng chứng cho thấy việc đánh đồng những đặc điểm chung bên ngoài với những khả năng nhất định có thể là một sự sai lầm khủng khiếp. Harding được bầu làm Tổng thống Hoa Kỳ sau Thế chiến thứ nhất bởi vì những người bầu cho ông nghĩ đơn giản rằng ông “trông có vẻ Tổng thống”. Ông ta không hề có khả năng hay thành tích nào để chứng tỏ bản thân mình, và ngày nay, ông được công chúng đánh giá như một trong những vị Tổng thống tồi nhất trong lịch sử.