2. Con người có một nhu cầu áp đảo là đền đáp lại ân huệ

Các quy tắc cho-và-nhận nói rằng chúng ta có bổn phận phải trả lại người khác bằng cách tương tự mà họ đã giúp đỡ mình. Xu hướng này hình thành nên nền tảng của tất cả các xã hội, như cách tổ tiên ta đã truyền lại những kiến thức mà họ tin rằng sau này sẽ được đền đáp.

Nếu được ai đó giúp đỡ mà ta không đền đáp lại, tâm lí ta cảm thấy như đang chịu một gánh nặng. Một phần vì trong xã hội, chúng ta coi thường những kẻ không đáp lại ân huệ, hay những kẻ cắp, kẻ vô ơn. Một phần khác chính là ta sợ bản thân cũng bị dán cái mác vô ơn ấy.

Một số thí nghiệm đã chỉ ra rằng mọi người rất quan tâm đến việc rũ bản thân mình thoát khỏi gánh nặng nên họ thường có xu hướng trả ơn lớn hơn những gì họ nhận được.

Tổ chức Krishna sử dụng cách này vô cùng hiệu quả khi họ tặng hoa cho người qua lại trên đường phố. Dù mọi người thường cảm thấy khó chịu, nhưng vì để đáp lại bó hoa đó, người ta thường sẵn lòng bỏ tiền để quyên góp cho tổ chức.

Để chống lại những âm mưu lạm dụng ưu điểm của quy tắc cho-và-nhận, bạn không thể từ chối tất cả ân huệ, rồi bạn sẽ nhanh chóng trở thành một kẻ cô đơn cáu kỉnh. Thay vào đó, xác định những lời đề nghị thực sự có ích với bạn, cho dù chúng là tự nhiên hay có mục đích đằng sau, và chỉ sau đó đáp lại với giá trị tương đương.